Wykorzystanie narzędzi TIK na lekcjach przedmiotów przyrodniczych

Dzisiejsza szkoła to w głównej mierze szkoła cyfrowa. Współczesne dzieci otoczone od małego technologicznymi nowościami tworzą pokolenie tzw. cyfrowych tubylców (ang. Digital Natives). Internet, gry komputerowe i telefony komórkowe to ich środowisko naturalne. Świadomy tego faktu nauczyciel potrafi zbudować pomost między światem uczniów (cyfrowych tubylców) a światem nauczycieli (cyfrowych imigrantów). Materiał budulcowy do nawiązania współpracy na linii uczeń – nauczyciel mogą stanowić narzędzia technologii informacyjno – technologicznych (TIK). Wykorzystanie TIK na lekcji automatycznie czyni ją atrakcyjną dla dzisiejszej młodzieży.
Zalety korzystania z TIK na lekcjach:
- zaangażowanie ucznia w proces edukacyjny,
- krótszy czas osiągnięcia przez niego celów edukacyjnych,
- zwiększenie motywacji ucznia,
- wsparcie osobistego rozwoju ucznia,
- ułatwienie pracy nauczyciela.
Jednakże nadmierne opieranie się na technologiach może prowadzić do:
- obniżenia kreatywności ucznia,
- zaniku umiejętności poprawnego pisania i wypowiadania się.
Nauczanie z użyciem TIK nie jest łatwym zadaniem. Należy zwrócić uwagę na to, żeby uczniowie byli skoncentrowani na celach edukacyjnych, a nie na obsłudze narzędzi TIK. Jeśli metody tradycyjne przynoszą lepszy efekt, wykorzystanie technologii nie jest uzasadnione. Powinny one stanowić dodatek do ciekawej lekcji, a nie jej zamiennik. Celem nauczyciela jest skuteczne i efektywne nauczanie, a nie stosowanie nowinek. Warto najpierw zaplanować ciekawą lekcję, a dopiero potem zastanowić się nad wykorzystaniem na niej TIK. W planowaniu lekcji pomocny może okazać się scenariusz, w którym rozważymy konieczność zastosowania TIK. Scenariusz taki powinien zawierać następujące elementy:
- temat lekcji,
- wymagania szczegółowe podstawy programowej,
- cele lekcji,
- cele lekcji w języku ucznia,
- kryteria sukcesu dla ucznia,
- dotychczasowa wiedza i umiejętności uczniów, sposób ich nadbudowania,
- narzędzia TIK, które zamierzam wykorzystać na lekcji, cel ich zastosowania,
- przebieg lekcji, aktywności uczniów prowadzące do celów, czas ich trwania,
- sposób podsumowania lekcji z uwzględnieniem celów,
- praca domowa, jeśli jest uzasadniona,
- wykorzystane materiały, literatura źródłowa, itp.
Przedmioty przyrodnicze, takie jak chemia, fizyka i biologia, wymagają ilustracji pewnych procesów i przemian w celu lepszego zrozumienia omawianych treści. TIK nadają się do tego celu idealnie – liczne symulacje komputerowe zapewniają uczniom wizualizację modelu teoretycznego. Przedmioty przyrodnicze to przede wszystkim przedmioty eksperymentalne. Jednakże nie zawsze wykonanie doświadczenia jest możliwe lub bezpieczne dla zdrowia. W takich sytuacjach wykorzystanie otwartych zasobów platform internetowych (np. Scholaris, Edukator) przyspiesza realizację celów edukacyjnych. Każdego dnia w Internecie pojawiają się nowe, często darmowe aplikacje i programy, które mogą ułatwić uczenie się i nauczanie. Dzięki zastosowaniu interaktywnych aplikacji do tworzenia zadań (np. Learning Apps) uczniowie podczas lekcji nie tylko ćwiczą i utrwalają nabyte umiejętności oraz wiedzę, ale również dobrze się bawią. Technologie informacyjno – komunikacyjne nie zastąpią procesu uczenia się przez osobiste doświadczanie i przeżywanie. Są jednak nieodzowne w dokumentowaniu, utrwalaniu bądź rejestrowaniu przebiegu i wyników badań. Ułatwiają poszukiwanie, zbieranie i przetwarzanie informacji.
Technologie informacyjno – komunikacyjne, właściwie użyte, pomagają wzbudzić zaciekawienie ucznia, skupić jego uwagę, co z kolei przekłada się na podniesienie jakości kształcenia.

Literatura:
1. Małgorzata Ostrowska, Danuta Sterna: „Technologie informacyjno - komunikacyjne na lekcjach”, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa, 2015.