Program autorski "Bytomianie kresowianie"

PROGRAM AUTORSKI

z okazji 100 – lecia Odzyskania Niepodległości przez Polskę
„Bytomianie kresowianie”

Realizowany w Szkole Podstawowej nr 21 w Bytomiu

Autorka i koordynatorka programu:
mgr Aleksandra Hyla – nauczyciel muzyki

„Bo gdzie jeszcze ludziom tak dobrze, jak tu?
Tylko we Lwowie!
Gdzie pieśnią cię budzą i tulą do snu?
Tylko we Lwowie!”
SPIS TREŚCI

Wstęp

Program autorski „Bytomianie kresowianie” realizowany będzie od listopada do marca r. szk. 2018/19. Poruszać będzie tematykę kresowiaków oraz tamtejszą kulturę muzyczną. Pomysł na niniejszy program jest wynikiem obecności w Bytomiu rzeszy ludzi przybyłych z tzw. Kresów a więc pogranicza Polski okresu międzywojennego, dawniej należącego do Polski, lecz dziś geograficznie do Ukrainy, Litwy i Białorusi. Uczniowie często mimo zbierania zniczy „na Kresy” nie wiedzą tak naprawdę o jaki rejon chodzi. Uważam, że niezwykle bogata muzycznie kultura kresowiaków zasługuje na przybliżenie jej uczniom. W związku ze 100 – letnią rocznicą odzyskania przez Polskę Niepodległości realizowany przeze mnie Program ukierunkowany będzie na tematykę tworzenia szerokiego frontu na rzecz zachowania narodowej pamięci o Kresach wśród ludzi młodych, upamiętnienie miejsc kresowiaków oraz nadanie należytej przestrzeni dla tych tematów w naszej szkole.
Zamierzam jednak przede wszystkim zaznajomić uczniów SP nr 21 z Bytomia z muzyką kresową. Efektem kulminacyjnym naszych wspólnych działań będzie zorganizowanie I Powiatowego Konkursu Piosenki Kresowej w marcu 2019 r.
Mam nadzieję, że uczniowie Koła Muzycznego z SP 21 z Bytomia chętnie włączą się w ideę szeroko rozumianego regionalizmu. W Szkole Podstawowej nr 21 w Bytomiu prowadzę zespół wokalno–instrumentalno – taneczny o nazwie „Skarb”, którego nazwa nawiązuje do dzielnicy w której mieszkają uczniowie. Zespół początkowo liczył kilka osób, lecz teraz często w zajęciach udział bierze około 30 uczniów. Próby przeprowadzamy na zajęciach Koła Muzycznego raz w tygodniu w wymiarze 1 godziny tygodniowo. Uczestnikami Programu będą uczniowie z klas 4-7, wchodzący właśnie w skład zespołu „Skarb”, którzy pragną pracować nad rozwojem własnych zdolności muzycznych. Uczniowie oprócz wiedzy na temat emisji głosu czy dykcji a więc typowo muzycznych aspektów, pogłębią swoją wiedzę z bogatym repertuarem pieśni i piosenek kresowych.

Założenia Programu Autorskiego

Wprowadzony przeze mnie Program „Bytomianie kresowianie” poświęcony będzie całkowicie kulturze kresowiaków. Program ma na celu zapoznanie uczniów Koła Muzycznego z piosenkami takich artystów jak Janusz Loskowski, Barbara Twardosz Droździńska, Hanka Ordonówna, Marta Mirska, Helena Majdaniec. Uczniowie w ramach zajęć odbędą również wycieczkę na koncert zespołu kabaretowego „Paka Rycha” prowadzonego przez p. Danutę Skalską oraz do Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Wschodnich w Bytomiu przy ul. St. Moniuszki. Proponowany przeze mnie Program jest odpowiedzią na zapotrzebowanie dzieci, które są aktywnymi podmiotami edukacji, poznającymi siebie i własne możliwości przez różne formy działalności. Jest on nakierowany nie tylko na efekt końcowy działań dzieci, lecz na sam proces muzykowania. Poznanie i poszanowanie historii, tradycji i dorobku kulturowego tzw. małej ojczyzny, odkrywanie lokalnej i rodzinnej historii muzyki, wykorzystanie przekazu międzypokoleniowego, kształcenie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji na temat kresowian.

Cele ogólne:

Przybliżenie wiedzy na temat kresowiaków w Bytomiu. Poznanie zasad zachowania się w miejscach kulturalnych typu: Towarzystwo Miłośników Kresów w Bytomiu czy Opera Śląska oraz zaznajomienie z szerokim repertuarem pieśni i piosenek kresowych.

Cele szczegółowe:

umożliwienie wyrażania za pomocą ekspresji muzycznej wiedzy o bytomskich kresowiakach
rozwijanie wyobraźni, wrażliwości na muzykę
integrowania więzi rodzinnych poprzez wspólne działania rodziców i dziecka
wzmacnianie współpracy szkoły ze środowiskiem rodzinnym i lokalnym
rozwinięcie współpracy z Towarzystwem Miłośników Kresowian w Bytomiu
zapoznanie uczniów z takimi piosenkami jak: Hej sokoły, Jarzębino czerwona, Kajetuszka, Tylko we Lwowie, Walc wileński, Wileńszczyzny drogi kraj, Sen o Lwowie itp.

Program składać się będzie z następujących etapów:

ustalenie zasad współpracy na zajęciach Koła Muzycznego
udziału w wyciecze do Opery Śląskiej na występ kabaretu „Paka Rycha” oraz do Towarzystwa Miłośników Kresowian w Bytomiu
zorganizowania szkolnego konkursu piosenki „Bytomianie kresowianie” przeprowadzonego w marcu 2019 r. dla uczniów Koła Muzycznego z klas 4-8.
zorganizowanie I Powiatowego Konkursu Piosenki z okazji 100 – lecia Odzyskania Niepodległości „ Bytomianie kresowianie” - w marcu 2019 r.

Funkcja poznawczo-kształcąca:

zapoznanie dzieci z wartościową literaturą muzyczno–historyczną o kresowiakach, pieśniami różnych tamtejszych artystów
wyposażenie uczestników w wiadomości o „Kresach”
zachęcenie do śpiewu i zespołowego muzykowania
zaznajomienie uczniów z płytą zespołów: „Lwowska fala”, „Wichowanki”, „Pohulanka”, „Echo Kresów” i „Mozyrzanka”

Funkcja wychowawcza:

Pogłębienie intelektualno–uczuciowego związku z kulturą muzyczną i historią Bytomia
Rozbudzanie zamiłowań do zbiorowego śpiewu i gry na instrumentach
Wdrażanie uczniów do artystycznego i kulturalnego wykorzystania wolnego czasu

Funkcja użytkowa:

Opanowanie różnorodnego repertuaru związanego z Bytomiem
Zorganizowanie Szkolnego Konkursu Piosenki „Bytomianie kresowianie”
Zorganizowanie I Powiatowego Konkursu Piosenki Kresowej dla uczniów klas 4- 8
Poznanie historii małej ojczyzny

Typ Programu Autorskiego:

programowo–metodyczny

Data rozpoczęcia i przewidywany czas realizacji Programu:

9 .11.2018 r. – 9 .03.2019 r. (4 miesiące)

Miejsce realizacji Programu:

Szkoła Podstawowa nr 21 w Bytomiu – Karbiu

Koordynatorka Programu:

Nauczyciel muzyki – mgr Aleksandra Hyla (nauczyciel mianowany)

Źródła finansowania Programu:

Realizacja Programu nie wymaga przyznania dodatkowych środków finansowych z budżetu gminy. Wsparcia finansowego na organizację konkursów i zakup nagród pozyska się z Biura Promocji Miasta Bytom, Towarzystwa Miłośników Bytomia, Towarzystwa Miłośników Kresowian oraz od sponsorów zaprzyjaźnionych ze Szkołą Podstawową nr 21. Program wymaga patronatu medialnego wspomnianych instytucji oraz lokalnych gazet.
Metody i formy pracy:

Przy realizacji Programu wykorzystane zostaną różnorodne formy i metody pracy w celu uatrakcyjnienia zajęć i zachęcenia uczniów do działań twórczych, które rozwiną ich muzyczne umiejętności. Metody, techniki i formy pracy, które zamierzam stosować na zajęciach zapewnią dzieciom wprowadzenie w regionalny świat kultury, tradycji, historii Kresów, sztuki. Działania, które zamierzam wdrożyć mam nadzieję, że przyczynią się do promocji muzyki kresowej oraz przede wszystkim Szkoły Podstawowej nr 21 w Bytomiu. Przykładowe scenariusze w załączniku (zał. 4)

Metody pracy:
ekspozycji
problemowo–twórcza
pogadanka, dyskusja
zajęć praktycznych

Formy pracy:
indywidualna i grupowa w zespole
współpraca z pracownikami szkoły, rodzicami i innymi uczniami nie należącymi do Koła Muzycznego i zespołu „Skarb”
współpraca z instytucjami wspomagającymi działanie Programu (Towarzystwo Miłośników Bytomia, Kresów Wschodnich , Urząd Miasta, sponsorzy, prasa, Polskie Radio Katowice)
prezentacja dorobku

Ewaluacja Programu Autorskiego:

Propozycja zmierzenia efektywności programu:
udział wychowanków w życiu kulturalnym miasta
zapoznanie uczniów z najistotniejszymi faktami o „Kresach wschodnich”
zapoznanie uczniów z najważniejszymi osobami propagującymi kulturę kresowian na terenie Bytomia
opinia środowiska, wychowanków dotycząca występów
analiza zorganizowanych konkursów piosenki
określenie skuteczności Programu

Kryteria ewaluacji:
trafność doboru treści programowych;
dostosowanie do realiów szkoły
efektywność i przydatność Programu

Narzędzia ewaluacji:
Publikacja w czasopiśmie branżowym i w formie innej zwartej publikacji na stronach inter. np. „edux.pl”, pismo „Kuratorium Oświaty w Katowicach”, miesięczniku nauczycieli i bibliotekarzy „Biblioteka w szkole.
Ankiety dla uczniów należących do Koła Muzycznego biorących udział w Programie
Kronika elektroniczna z podejmowanych działań (strona internetowa szkoły, zakładka – Zespół „Skarb”)

Bibliografia:

Bogusław Tracz: „Kresowianie na Górnym Śląsku”, Katowice – Gliwice 2012 r.
Towarzystwo Miłośników Bytomia, praca zbiorowa pod redakcja J. Drabiny: Bytomskie zabytki
A.Dygacz: Śląskie pieśni powstańcze 1919 – 1921, Katowice 1958
Przemysław Nadolski: Bytom przełomu wieków XIX/ XX wieku – Opowieść o życiu miasta
Jan Drabina, Towarzystwo Miłośników Bytomia: Historia Bytomia 1254-2000, 2000 r.
Jan Drabina: Bytom Powojenny we wspomnieniach i fotografiach, Towarzystwo Miłośników Bytomia, Bytom 2002
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej