Integracja społeczna dziecka upośledzonego umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim

Integracja społeczna dziecka upośledzonego umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim (z doświadczeń SOSzW w Stoku Lackim).

Głównym czynnikiem utrudniającym wprowadzenie systemu integracyjnego są bariery społeczne, rozumiane jako czynniki występujące w naszej kulturze, cywilizacji i organizacji życia, które utrudniają osobom upośledzonym osiąganie możliwych dla nich celów i uczestniczenie w życiu codziennym i społecznym na równi ze zdrowymi.
Niemożność poradzenia sobie z zadaniami i nieprzewidzianymi sytuacjami jest przyczyną wyalienowania i związanej z nią samotności osób upośledzonych. Poczucie obcości świata i innych ludzi powoduje brak jakichkolwiek wartości i sensu życia i dla upośledzonych zmuszonych do funkcjonowania w rzeczywistości brutalnej, odrzucającej każdą niedoskonałość jest sytuacją dramatyczną.
Zadaniem nauczycieli jest przygotowanie dzieci i młodzieży zarówno tej zdrowej, jak i upośledzonej, do wzajemnych równorzędnych kontaktów.
Integracja społeczna realizowana w odpowiednich warunkach i w odpowiedni sposób wpływa na rozwój możliwości osób niepełnosprawnych, uczy również właściwych zachowań tych wszystkich którzy z nimi się spotkają.
Jednym z podstawowych warunków prawidłowej społecznej integracji upośledzonych oraz ich dobrego przystosowania się jest uzyskanie i utrzymanie równowagi między zależnością i niezależnością od innych.
Nie zwilżając na rożne niedogodności szkoła podejmuje takie działanie, aby dzieci o różnej kondycji fizyczne, psychicznej i umysłowej mogły przebywać razem ze sobą.
Aktywny udział w życiu społecznym daje szansę osobie niepełnosprawnej przeżyć życic ciekawie, w sposób godny. Przygotowuje ją do codziennych sytuacji tak, aby była zaradna i umiała sterować własnym zachowaniem.
W Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Stoku Lackim aktywnie realizuje się program czynnej integracji społecznej poprzez organizowanie imprez integracyjnych oraz przez bezpośredni udział dzieci i młodzieży z ośrodka w lokalnych inicjatywach i przedsięwzięciach związanych z życiem kulturalnym i sportowym Nauczyciele ciągle poszukują nowych rozwiązań pedagogicznych, pozwalających efektywnie realizować następujące cele:
- podniesienie sprawności oraz umiejętności funkcjonowania w życiu codziennym, kształtowanie prawidłowego obrazu siebie.
- rozwój indywidualnych uzdolnień i zainteresowań.
- uzyskiwanie niezależności osobistej w stopniu możliwym do osiągnięcia.
- włączenie osoby upośledzonej w życie grup rówieśników i społeczności lokalnej.
- poprawa rozumienia zaspokajania potrzeb.
- poprawa stopnia radzenia sobie w sytuacjach życiowych.
Do głównych form integracji w ośrodku zalicza się:
- oddziaływanie przez sztukę
- spotkania z baśnią oraz koncerty muzyczne
- coroczne biwaki organizowane z dziećmi pełnosprawnymi
- turnieje i olimpiady sportowe

Język migowy kluczem do integracji ze społecznością niesłyszących.

Znamy wiele środków porozumiewania się ludzi. Wśród nich wyróżnia się mowę, pismo, mimikę, gest itd. Podłożem większości z nich jest łatwy w użyciu, abstrakcyjny twór - język. Występując w różnych odmianach, stanowi uporządkowany zasób znaków językowych i norm językowych umożliwiających porozumiewanie się w obrębie danej społeczności.
Język towarzyszy każdemu człowiekowi już od urodzenia. Matki chcąc nawiązać i utrzymać kontakt mówią do swych dzieci już od pierwszych chwil ich życia.
Podstawą zastępczego środka porozumiewania osób niesłyszących stał się gest - odpowiedź na naturalną życiową konieczność ukształtowania własnego sposobu komunikowania się. W środowisku ludzi z uszkodzonym narządem słuchu w procesie ich porozumiewania się znaczenie gestu wzrasta do takiego stopnia, że niemalże każdy ruch staje się konwencjonalnym znakiem migowym, nabierającym umownego znaczenia pojęciowego.
Patrząc szerzej na problem komunikacji interpersonalnej należy zauważyć, że porozumiewanie się osób niesłyszących pomiędzy sobą i osobami słyszącymi jest możliwe przy użyciu większej liczby różnorodnych środków. Należą do nich:
- język narodowy mówiony (mowa głośna), przy którym łączy się wykorzystywanie resztek słuchu z odczytywaniem z ust
- język narodowy artykułowany (wyraźna artykulacja bez użycia głosu), odbierany wyłącznie przez odczytywanie z ust
- znaki migowe daktylograficzne (alfabet palcowy i znaki liczb)
- pismo i rysunek
- fonogesty (gesty wspomagające artykulację i rozumienie mowy)
- znaki migowe ideograficzne (pojęciowe) w- systemie migowym (tradycyjny język migowy)
- znaki migowe ideograficzne i daktylograficzne w systemie językowym (język migany)
- gesty naturalne, mimika, pantomimika.
Opanowanie języka migowego (czy miganego) wymaga pewnych predyspozycji psychicznych. Oprócz ogólnej sprawności umysłowej, umiejętności naśladowania ruchów, bardzo pomocna jest pamięć wzrokowa i ruchowa, a także - jak w przypadku nauki innych języków wytrwałość, cierpliwość i konsekwencja.
Można dziś stwierdzić, że przed współczesnym językiem migowym coraz wyraźniej rysują się perspektywa rozwoju. Obserwujemy proces rozpowszechniania się systemu językowo-migowego zarówno wśród głuchych, jak i słyszących. Dzieje się tak w związku z powszechnym objęciem niesłyszących dzieci obowiązkiem szkolnym, a także z wzrastającą liczbą programów telewizyjnych emitowanych we wspomnianym systemie językowo-migowym.