Strategia kształcenia wyprzedzającego a odwrócona klasa

Naturalna ciekawość to jeden z największych czynników motywujących do poznawania złożoności otaczającego świata, nauki i rozwoju. Dzieci rozpoczynające edukację szkolną są pełne entuzjazmu. Jednak szybko ich entuzjazm zostaje zastąpiony nudą, zniechęceniem i brakiem wiary we własne siły. Dzieje się tak, ponieważ w dzisiejszych czasach uczeń wymaga indywidualnego traktowania. Każde dziecko jest inne, ma inne zainteresowania, inne tempo i sposób nauki. Niestety, programy nauczania są skonstruowane w sposób, który nie uwzględnia różnorodności uczniów. Jeśli młodemu człowiekowi nie zapewnimy autonomii, przestanie się angażować, a w przyszłości będzie miał ogromne problemy z przyswojeniem nowych treści. Jak zatem przeorganizować tradycyjne kształcenie, by zainteresować ucznia swoim przedmiotem? Czy można odwrócić klasyczne zasady dydaktyki? Okazuje się, że tak!
W 2007 roku w USA powstała metoda nazwana odwróconą klasą lub odwróconą lekcją (ang. flipped classroom, flipped learning). Twórcy tej metody: Salman Khan (Khan Academy), Jon Bergman i Aaron Sams zauważyli, że uczniowie osiągają lepsze wyniki, jeśli wiedzę zdobywają samodzielnie. Przed każdą lekcją nauczyciel wskazuje uczniom zakres materiału do przyswojenia oraz udostępnia materiały do nauki, np. filmy, teksty źródłowe, książki, artykuły, e-booki. Uczniowie przychodzą na zajęcia merytorycznie przygotowani i podczas lekcji nie słuchają wykładu nauczyciela, ale praktycznie działają. Metoda ta polega na odwróceniu kolejności lekcyjnych działań oraz roli nauczyciela i ucznia. Te czynności, które do tej pory wykonywał nauczyciel, czyli np. informował, polecał, wyjaśniał, stawiał pytania, teraz wykonują uczniowie. Samodzielnie, według własnego tempa, muszą dojść do tego, co w danym zagadnieniu jest najważniejsze.
Niezależnie od amerykańskich nauczycieli, polscy specjaliści z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Ogólnopolskiej Fundacji Edukacji Komputerowej opracowali strategię kształcenia wyprzedzającego (SKW). Jest to metoda aktywizująca korespondująca z odwróconą edukacją, ale charakteryzująca się większą samodzielnością ucznia w zdobywaniu wiedzy. Zamiast ograniczać się tylko do tych materiałów edukacyjnych, które zostały przygotowane przez nauczyciela, uwzględnia wszystkie formy poszukiwania informacji przez ucznia.
Nauczanie wyprzedzające przebiega w czterech etapach:
• Aktywacja - etap, w którym nauczyciel motywuje uczniów do kreatywnego myślenia o danym zagadnieniu, wspiera w poszukiwaniu informacji z różnych źródeł.
• Przetwarzanie - wykorzystując zdobytą wiedzę, uczniowie rozwiązują praktyczne zadania oraz tworzą własne materiały dydaktyczne, np. prezentacje multimedialne, strony www , e-portfolio, animacje lub filmy.
• Systematyzacja - lekcja z nauczycielem, etap sprawdzenia stopnia zrozumienia tematu, wyjaśnienia niezrozumiałych treści, uzupełnienia braków.
• Ewaluacja - podsumowanie pracy.
Korzyści płynące z odwrócenia edukacji to:
• Budowanie autonomii ucznia
• Zaangażowanie i zaktywizowanie ucznia
• Praca z przygotowanym uczniem
• Intensywne ćwiczenie, a więc skuteczne przyswajanie nowych umiejętności.
Popularność metody w dużej mierze wynika z tego, że odwrócona szkoła to szkoła cyfrowa. Współczesne dzieci otoczone od małego technologicznymi nowościami tworzą pokolenie tzw. cyfrowych tubylców (ang. Digital Natives). Internet, gry komputerowe i telefony komórkowe to ich środowisko naturalne. Przerzucenie tradycyjnej lekcji na ekran tableta lub smartfona automatycznie czyni ją atrakcyjną dla dzisiejszej młodzieży. Obecnie istnieje kilka internetowych platform stanowiących cyfrowe środowisko edukacyjne. Najbardziej popularne to Fronter, TED-Ed, Khan Academy czy internetowa Platforma Kształcenia Wyprzedzającego. Internet nie jest już tylko narzędziem rozrywki, staje się miejscem nauki oraz pracy.
Współczesna szkoła tkwiąc w mechanizmach sprzed kilkudziesięciu lat nie nadąża za potrzebami młodego pokolenia. Chcąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom uczniów i rodziców, powinna na nowo zdefiniować środowisko, w którym będzie kształcić nowe generacje. Metody podawcze i tzw. szkoła transmisyjna już nie zdają egzaminu. Idealnym rozwiązaniem może być zatem model odwróconej edukacji.

Bibliografia:
1. http://kolegiumsniadeckich.pl/att/Strategia_Ksztalcenia_Wyprzedzajacego.pdf