Przedszkolak - Mały Patriota

PRZEDSZKOLAK – MAŁY PATRIOTA

Patriotyzm dziecka w wieku przedszkolnym nie przebiega w izolacji od jego codziennego życia – środowiska rodzinnego, przedszkola, najbliższego osiedla, okolicy, miasta i kraju. Dziecko jest bezpośrednio lub pośrednio włączone w nurt wydarzeń, w którym uczestniczą najbliższe czy znajome mu osoby. Powinno zatem stopniowo być wprowadzane w zagadnienia patriotyzmu, poczynając od tego co bliższe, przechodząc do spraw coraz dalszych, bardziej dla niego abstrakcyjnych.
Ażeby dziecko zrozumiało, co oznacza słowo „patriotyzm” warto rozpocząć jego edukację od umacniania jego więzi z domem rodzinnym i przedszkolem, dostarczając mu podczas zajęć i zabaw wiedzy o miejscu zamieszkania, nazwie ulicy przy której mieszka i gdzie znajduje się jego przedszkole. Najlepiej jednak takie informacje utrwalają się podczas spacerów i krótkich wycieczek. Podczas nich zwracamy dziecku uwagę na szczegóły, z którymi będzie mu się kojarzyła ulica czy okolica. Mogą to być sklepy, domy krewnych, znajomych, place zabaw, na które chętnie przychodzą z rodzicami. Przy każdej takiej wyprawie warto zwracać także dzieciom uwagę na konieczność zachowania czystości wokół siebie, dbałości o różne rzeczy, ustalać z nimi, co wypada robić w danym miejscu a co jest niewskazane czy wręcz złe. Jest to taki zalążek kształtowania się podstaw poglądu na świat i właściwego do niego stosunku poprzez poszanowanie wspólnego mienia. W ten sposób między innymi uczymy dzieci pojęć „nasze, wspólne, dla wszystkich”. Poprzez systematyczną pracę wychowawczą w oparciu o aktualne wydarzenia oraz z wykorzystaniem literatury starajmy się wykształcić w dzieciach cechy, które w przyszłości zaważyć mogą na ich postawie wobec wspólnego dobra.
Po zaznajomieniu dzieci z najbliższą okolicą zaczynajmy poszerzać coraz bardziej trasę spacerów, których celem będzie zapoznanie ich z miejscowymi instytucjami użyteczności publicznej oraz obiektami zabytkowymi znajdującymi się w naszej miejscowości.
Polska to piękny kraj, w którym nie ma chyba miejsca, gdzie nie można byłoby natknąć się na zabytki historyczne czy perły przyrody.
Jeżeli wycieczka taka ma przybliżyć dzieciom historię naszej miejscowości i nie być monotonna, musi zostać dokładnie przygotowana przez nauczyciela. Miejscowości, w której mieszkamy nie pozna dziecko przecież podczas jednego takiego wypadu, należy zatem ułożyć ich harmonogram. Przygotowując się do każdej z wycieczek zadbajmy o stronę organizacyjną, by znużenie i zmęczenie nie zniweczyły tego, co powinno zostać zapisane w umyśle i sercu dziecka. Można np. urządzić wycieczkę tropiącą, narysować mapę trasy, którą mają dzieci do przebycia, przygotować zdjęcia czy rysunki miejsc, charakterystycznych punktów i zapoznać z nią dzieci. Zmieni to niewątpliwie samą wycieczkę w wielką przygodę, dzięki której dzieci chętniej będą chciały poznać historię miejsc, do których dotarły.
Budowanie u dzieci świadomości, że należą do wspólnoty ludzi, zamieszkujących ten szczególny skrawek ziemi zwany Ojczyzną, jest zadaniem niełatwym lecz pasjonującym. Dzięki niemu wracamy do własnych pierwszych doświadczeń związanych z poznawaniem historii rodziny, rodzinnej miejscowości a potem całej Polski, polskich legend i tradycji, piękna polskich obyczajów i krajobrazów. Podobne uczucia mają zapewne rodzice naszych podopiecznych więc warto z tego skorzystać włączając ich w różnego rodzaju przedsięwzięcia: konkursy rodzinne, uroczystości okolicznościowe, wspólne warsztaty czy akcje edukacyjne.
Po zapoznaniu się ze swoją najbliższą okolicą – miejscowością, zaczynamy ukazywać dzieciom różne zakątki naszego kraju, które z kolei jak puzzle składają się na cały kraj. Oczywiście sposobów i metod jest tak wiele, jak wielu jest nauczycieli ale ponownie proponuje dobór metod aktywizujących, gdzie dziecko samo staje się odkrywcą. Tak młody człowiek poznaje najpierw miasto wojewódzkie, stolicę Polski i inne ciekawe miasta. Odnajduje je następnie na mapie, poznaje herby i legendy z nimi związane, charakterystyczne stroje i tańce związane z danym regionem. Dobrze, gdy zamieszkujemy w takiej miejscowości, gdzie w niedalekiej odległości od nas leży miasto, które chcemy dziecku przedstawić. Wtedy oczywiście najlepszą formą poznania jest wycieczka podczas której najczęściej w programie znajduje się lekcja dydaktyczne, podczas której zazwyczaj bezpośrednie działanie dziecka. Poznając np. dane miasto, region dzieci mogą przybliżyć sobie dawne zawody, które już zaniknęły, samodzielnie tworzyć na różnym materiale itp.
Po takich czynnych zajęciach możemy wprowadzić, jako uzupełnienie język sztuki, dzięki któremu dziecko w dowolnej technice wyrazi swoje przeżycia i przekaże zdobytą przez siebie wiedzę. Ucząc dzieci wierszy, piosenek, form tanecznych dostarczamy im materiał do własnego tworzenia przez słowo, gest, rysunek, taniec, który chętnie wykorzystują potem podczas uroczystości okolicznościowych. Stanowią one niewątpliwie okazję do kształtowania uczuć wrażliwości estetycznej i postaw społecznych. Wiersz czy piosenka zaśpiewana przez dziecko z całą grupą rówieśniczą czy całą społecznością przedszkola oraz inscenizacja odtworzona przez dziecko w określonym nastroju, przemawia sugestywnie i utrwala określone treści w jego świadomości.
Kolejnym etapem na drodze do poznania swojego kraju jest nauka hymnu państwowego, znajomość flagi i godła. Ażeby szybko dzieci nauczyły się hymnu państwowego proponuję śpiewanie go przed każdymi zajęciami ruchowymi. Zwracamy oczywiście zawsze uwagę na podniosłość tej chwili, zachowanie odpowiedniej postawy zasadniczej, uświadamiając dzieciom, że nie jest to „zwyczajna piosenka” do podśpiewywania i zabawy. Kiedy dzieci dobrze poznają hymn, można uatrakcyjnić takie zajęcia o wniesienie flagi państwowej czy zapalonego małego znicza. Niewątpliwie znają takie obrazy oglądając z rodzicami różne uroczystości w telewizji, zatem dajemy im wiedzę, że takie postawy możemy kultywować przy każdej ważnej chwili.
Nieodzownym elementem kultury ojczystej jest poznanie przez dzieci obrzędów i świąt typowych dla naszego kraju oraz organizowanie ich i czynny udział w nich na terenie przedszkola. Oczywiście organizowane uroczystości powinny odbywać się z udziałem najbliższych członków rodziny dziecka, którzy mogą współuczestniczyć w ich przygotowaniach robiąc dekoracje, szyjąc stroje czy przygotowując wraz z dziećmi drobny poczęstunek.
U małego dziecka pojęcia „Moja Ojczyzna, Patriota” są wyrazami abstrakcyjnymi, gdyż nie rozumie ono do końca ich zakresu znaczeniowego. Ażeby w przyszłości jednak dziecko je zrozumiało należy małymi kroczkami przybliżać mu obraz kraju, rozbudzać, rozniecać iskierkę patriotyzmu prostymi sposobami i metodami dostępnymi dla dziecięcej percepcji.
Ewa Ogińska
Przedszkole Miejskie Nr 5 w Pabianicach