Numer: 38477
Przesłano:
Dział: Artykuły

Dziecko i sztuka

DZIECKO I SZTUKA

W ogólnym społecznym mniemaniu zawód nauczyciela to przede wszystkim misja. Szczególnie tyczy się to stwierdzenie nauczyciela przedszkola i edukacji wczesnoszkolnej, ponieważ pracują oni z małym człowiekiem, którego można jeszcze modelować, kształtować oraz rozwijać jego umiejętności artystyczne w kierunkach najbardziej obiecujących dla późniejszych efektów.
Już dawno temu Janusz Korczak pisał w jednym ze swoich felietonów „Dzieci i wychowanie” w 1900r : „Dziecko zostało uznane za człowieka, za istotę z którą się trzeba liczyć, której nie wolno wieść na smyczy, lecz należy kierować nią umiejętnie, z rozwagą, wysiłkiem umysłu, uczucia i woli”.
Ponieważ jestem nauczycielem przedszkola skupię się głównie na twórczości i kreatywności dziecka, będącego na pierwszym etapie edukacji.
Podstawową formą aktywności twórczej małego dziecka jak wiadomo jest zabawa, która może być aktywnością ruchową, muzyczną, plastyczną czy też inscenizowaną.
Dzieci w wieku przedszkolnym są otwarte i twórcze, więc same świetnie podczas zabaw kreują swój świat ale warto rozszerzać ich potencjał artystyczny i podsuwać pomysły na rozwijanie wyobraźni.
Każde dziecko nosi w sobie muzykę spontaniczną a co za tym idzie ma potrzebę muzycznej zabawy, śpiewu, tańca, gry, czy tworzenia własnych „śpiewanek”. Działania twórcze dzieci w tym wieku mają przede wszystkim na celu budowanie siebie. Najbardziej dostępna i lubianą forma aktywności są zabawy ruchowe ze śpiewem. Piosenka łącząc w sobie melodie i tekst słowny, najczęściej sama inspiruje ruch i sposób jego wykonania. Szczególnie polecałabym właśnie te piosenki, które przez swój charakter wywołują ruch, inspirują dziecko do układania przez siebie inscenizacji ruchowej, pobudzają do tańca. Zabawy tego typu zmuszają dziecko do myślenia, kontrolowania swych ruchów, nie ograniczając jednocześnie jego swobody. Ponadto zabawa taka rozwija kulturę ruchu oraz zachowania. Daje również dziecku możliwość rozładowania swoich emocji, podzielenia się nimi z innymi, zarówno tymi dobrymi, jak również negatywnymi. Każdy człowiek a dziecko szczególnie ma potrzebę dzielenia się swoimi radościami i smutkami. Nie zawsze może to wyrazić za pomocą słów. Natomiast wymiar artystyczny jest dla niego bardzo naturalnym gruntem. Poza tym te „zabawy” są za każdym razem aktem twórczym dziecka.
Korzyści z aktywności twórczej w tej dziedzinie są nieocenione, jeśli chodzi o kształtowanie charakteru dziecka. Zdolność twórcza dzieci kształtowana przez nauczyciela na materiale muzyczno-ruchowym zostaje później wykorzystana w innych dziedzinach życia. Dziecko miedzy innymi uczy się umiejętności nawiązywania kontaktów, określonego postępowania, zaradności i pomysłowości. W muzyce jest coś, co głęboko oddziałuje na podświadomość, wyostrza zmysły, nasila koncentrację uwagi, wzbogaca wyobraźnię, pobudza ogólna aktywność a szczególnie aktywność emocjonalną. Zajęcia muzyczno-ruchowe w przedszkolu, czyli inaczej rytmizujące, pomagają dziecku w aklimatyzacji, nawiązaniu przyjaźni a także integrują grupę dzieci.
Wszystkie dzieci cechuje silna potrzeba ruchu, stad też chętnie wyrażają siebie poprzez dramę czy pantomimę. Ekspresja ruchowa pomaga nauczycielowi wprowadzić dzieci w pogodny nastrój już na początku każdego dnia, co sprzyja efektywniejszemu przyswajaniu wiedzy na zajęciach. Ponadto podczas operowania własnym ciałem dziecko samoistnie kształtuje prawidłową postawę, estetykę ruchów, doskonali ich koordynację i płynność. Ten rodzaj ekspresji pobudza inicjatywę dzieci, nawet tych nieśmiałych z natury. Pomaga im odkryć, że nauka może odbywać się w sposób przyjemny. Dla dzieci natomiast tryskających energią, nadpobudliwych, jest zaś okazją do uwolnienia jej nadmiaru i swoista terapią, przynosząca wyciszenie.
Zatem systematyczne, czy inaczej mówiąc cykliczne, stwarzanie przez nauczyciela sytuacji sprzyjających ekspresji muzycznej i ruchowej, inspiruje dziecko, rozwija jego wyobraźnię oraz pozwala odnieść sukces, co ma duże znaczenie w kształtowaniu poczucia własnej wartości i umocnienia wiary we własne siły.
Ekspresję muzyczno-ruchową można świetnie połączyć ze słowną podczas przygotowywania przedstawień teatralnych z dziećmi. Jak wcześniej wspomniałam wstępem do tej formy twórczości dziecka jest drama i pantomima. Kolejnym etapem może stać się kreowanie baśni w grupie. Jest to sposób na wyzwalanie ekspresji plastycznej, muzycznej, ruchowej a także plastycznej. Polega ona na tym, że przy wprowadzeniu przez nauczyciela nastroju muzycznego, dzieci oddają jej charakter ruchem, tańcem. Później nauczyciel rozpoczyna baśń a dzieci dopowiadając kolejne fragmenty wymyślone przez siebie tworzą grupowy niepowtarzalny tekst. Swobodny tekst mówiony jest drogą do doskonalenia umiejętności językowych dziecka a także punktem wyjściowym do różnorodnej wielokierunkowej aktywności twórczej, np. teatralnej, ze strojami i podziałem na role czy też plastycznej.
Spójrzmy więc teraz na formę aktywności twórczej dziecka, jaką jest sztuka plastyczna. Dziecko w wieku przedszkolnym przejawia szczególną aktywność, zdolność odkrywania czegoś nowego. Konstruowanie, formowanie przestrzenne z różnych tworzyw, podobnie jak rysowanie, malowanie czy rzeźbienie spełniają ważna rolę, bowiem czynności te kształtują jego wyobraźnię. Zajęcia polegające na tworzeniu form przestrzennych, konstruowaniu przedmiotów o określonej funkcji, integrują wszechstronnie zdolności ekspresyjne i sprawność manualną dzieci przyczyniając się do rozwijania inwencji, wrażliwości wizualnej i myślenia oraz dostarczają sposobności poszerzania wiedzy o świecie. Stworzona przez dziecko praca plastyczna staje się za każdym razem aktem twórczym. Taka forma wypowiedzi plastycznych dzieci może być wyrazem odczuć, nastrojów, przeżyć, emocji, sposobem odbierania rzeczywistości. Sztuka plastyczna pogłębia wrażliwość na piękno, rozwija wyobraźnię, przenosi dziecko w świat pragnień. Dzięki dostarczaniu przez nauczyciela różnorodnego materiału do tworzenia i swobody działania, dzieci mogą odkryć swoje uzdolnienia, możliwości twórcze, nauczyć się cierpliwości, wytrwałości w dążeniu do celu, ujawnić swoją pomysłowość i oryginalność. Przez kontakt ze sztuką dzieci wyrabiają wrażliwość estetyczną zmysłów, rozwijają zdolność poznawania, odczuwania i przeżywania piękna w otaczającym świecie przez co rozwijają swoją osobowość i prawidłową postawę wobec świata. Wytwór plastyczny dziecka może mieć mierne wartości artystyczne, najważniejszy jednak jest sam proces twórczy, który rozwija i ujawnia cechy osobowości dziecka.
Podsumowując, małe dziecko rozwija się i wzbogaca swoją wiedzę o świecie przez doświadczenie, działanie oraz przezywanie wyzwalane za pomocą różnych form twórczych. Zadaniem nauczyciela jest umożliwienie dzieciom pełnego uczestnictwa w tego typu zajęciach. Jeżeli zostanie uszanowana dziecięca skłonność do tworzenia, jeżeli nauczyciel ograniczy się do dostarczania dziecku materiałów potrzebnych do jego pracy twórczej a tylko wprowadzi je w opisane wyżej formy tworzenia, to okaże się, w jaki sposób dziecko urzeczywistnia swoje marzenia, wyobrażenia a może nawet talent. Korzystając z różnych form ekspresji twórczej - plastycznej, ruchowej, słownej, muzycznej czy dramy i wplatając je umiejętnie w codzienne zajęcia z dziećmi, podsycamy ich potrzeby i chęci do pracy oraz sprzyjamy rozwojowi intelektualnemu, społecznemu i emocjonalnemu.

Ewa Ogińska
Przedszkole Miejskie Nr 5
w Pabianicach

O nas | Reklama | Kontakt
Redakcja serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji, ogłoszeń oraz reklam.
Copyright © 2002-2024 Edux.pl
| Polityka prywatności | Wszystkie prawa zastrzeżone.
Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy tekstów.