Zabawy matematyczne Pana Cyferki. Kolorowy Świat z klockami Cuisenaire’a oraz z klockami LOGO

Ewa Trzeszan neurologopeda terapeuta pedagogiczny

Cele:
Klocki matematyczne ułatwiają dokonywanie operacji matematycznych na konkretach(manipulowanie, przekładanie, budowani) to nauka przez działanie. Działanie wpływa na zapamiętywanie poprzez aktywizowanie pamięci ruchu i uczenie się przez obserwację. Bardzo duża rolę odgrywają tu neurony lustrzane
Zgromadzone zabawy można wykorzystywać w codziennej pracy z dziećmi w zakresie kształtowania wymowy, pojęć matematycznych, poznawania liter. Są one ukierunkowane na kształtowanie czynności umysłowych, niezbędnych do klasyfikacji oraz definiowania obiektów, pojęć liczby naturalnej. Zadania można wykorzystać w płaszczyznach z zakresu logopedii, terapii pedagogicznej, przyrody i matematyki.
Podstawowymi pomocami są Klocki Cuisenaire’a, Klocki Logo oraz sylwety z papieru, bądź małe figurki.
Klocki Cuisenaire’a, zwane również kolorowymi liczbami lub liczbami w kolorach – zbiór kolorowych prostopadłościennych słupków o przekroju 1 cm² i długościach od 1 cm do 10 cm. Klocki zostały stworzone przez belgijskiego pedagoga Georges’a Cuisenaire’a w 1945 . W Polsce zestaw wzorowany na klockach Cuisenaire'a stworzył Profesor Henryk Moroz. roku jako materiał dydaktyczny jego metody liczb w kolorach (nombres en couleurs). Cuisenaire opisał ją w swojej broszurze Les nombres en couleurs wydanej w 1951 roku.
Klocki tego samego koloru są jednakowej długości. Każdy klocek-pałeczka symbolizuje liczbę równą jego długości. Jednocześnie kolorystyka klocków nie jest przypadkowa i podlega pewnym prawidłowościom: klocki, które reprezentują potęgi liczby 2 mają kolory zbliżone do barwy czerwonej: klocki o długości 2 cm są różowe (kolor cynober), klocki o długości 4 centymetrów są czerwone (karmin), klocki o długości 8 centymetrów są ciemnoczerwone (o barwie kasztanowej, brązowej).Klocki, które reprezentują mnożniki liczby 3 mają kolory pochodne od niebieskiego. Klocki o długości 3 cm są koloru jasnozielonego, o długości 6 cm ciemnozielonego, natomiast o długości 9 cm koloru niebieskiego. Klocki, które reprezentują mnożniki liczby 5 mają różne odcienie barwy żółtej: klocki o długości 5 cm są żółte, natomiast te o długości 10 cm są koloru pomarańczowego.
Zestawienie długości i kolorystyki klocków przedstawia się następująco:

Długość klocków Kolor
1 cm Biały
2 cm Cynober
3 cm Jasnozielony
4 cm Karmin
5 cm Żółty
6 cm Ciemnozielony
7 cm Czarny
8 cm Kasztanowy
9 cm Niebieski
10 cm Pomarańczowy
Tabela na podstawie zestawienia E. Puchalskiej i Z. Semadeniego.

Zastosowanie klocków w nauczaniu matematyki.
Klocki Cuisenaire’a używane są przede wszystkim w nauczaniu arytmetyki, podstawowych działań tej dziedziny matematyki: dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia, ale również potęgowania, np. wykorzystywane w ćwiczeniach arytmetycznych z przedstawianiem liczby jako sumy innych liczb; w ćwiczeniach wprowadzających prawa przemienności i łączności dodawania oraz przy porównywaniu długości. Można je wykorzystać również przy wprowadzaniu wiadomości z zakresu geometrii: figur geometrycznych płaskich i przestrzennych – klocki o długości 1 cm są modelem sześcianu, pozostałe są prostopadłościanami. Jednym z ćwiczeń jest obliczanie objętości brył konstruowanych z klocków różnej długości.
Dla nowoczesnych rodziców istnieje już wersję na tablet.

Klocki LOGO zostały skonstruowane przez Bronisława Rocławskiego do zabawy i nauki wymowy, czytania, pisania, ortografii i matematyki.
Klocki logo to 150 klocków z umieszczonym na nich pełnym zestawem liter, cyfr, znaków interpunkcyjnych i matematycznych. Każdy klocek to cztery podstawowe warianty zapisu litery: wielka, mała, drukowana oraz wpisana w liniaturę. Zielony szlaczek u dołu każdego klocka umożliwia właściwe umieszczanie oraz postrzeganie liter i cyfr.

Przebieg zajęć:

Pacynka Pana Cyferki;

Żeby zobaczyć, jak świat jest wielki trzeba dokładnie poznać cyferki..
Zapraszamy do wspólnej zabawy..

Dywanik dla Tygryska
Pomoce: Klocki Cuisenaire’a, pluszak tygryska
Zadanie: Łączenie klocków-tworzenie dywanu dla pluszaka Tygryska
Cele: zapoznanie z klockami, porównywanie. długości. Utrwalanie wymowy głoski T, D i litery T, D oraz dźwięczności i bezdźwięczności głosek.

Ludziki
Pomoce: Klocki Cuisenaire’a
Zadania: układanie postaci ludzi i zwierząt z klocków
Cele: zapoznanie z klockami, rozwijanie twórczości. Utrwalenie wymowy głoski L i litery L.

Parkingi
Pomoce: Klocki Cuisenaire’a, kształty figur geometrycznych, pudełka z otworem(czerwone, zielone, niebieskie), klocki Logo.
Zadanie: segregowanie elementów (kształty figur geometrycznych) do odpowiednich pudełek z otworem(czerwone, zielone, niebieskie), ze względu na: kolor, kształt, wielkość.
Wersja druga-domki z klocków w odpowiednim kolorze.
Cele: klasyfikowanie, utrwalanie pojęć figur geometrycznych. Kształtowanie wymowy głosek szeregu syczącego, szumiącego. Utrwalanie liter Cz,Rz,Sz, Ż,P.

Owady i ich domki
Pomoce: sylwety owadów i Klocki Cuisenaire’a , klocki Logo.
Zadanie: budowanie domków dla owadów z klocków, łączenie poszczególnych domków (droga z klocków). Przyporządkowanie symbolu liczby- cyfry.
Cele: zapoznanie z różna długością klocków, swobodna twórczość, przyporządkowanie elementów do zbioru, orientacja w przestrzeni. Kształtowanie wymowy samogłosek. Utrwalanie liter O,A,E.

Dzwony
Pomoce: plastikowe dzwony, Klocki Cuisenaire’a, klocki Logo.
Zadanie: budowanie dzwonnicy z klocków, ułożenie na wierzchu dzwonów. Przyporządkowanie symbolu liczby- cyfry.
Cele: różnicowanie wielkości, pojęcia duży /mały. Kształtowanie wymowy głosek szeregu syczącego(s,z,c,dz,) Utrwalanie litery Dz.

Motylki
Pomoce: sylwety motyli w różnych kolorach oraz z kropkami na skrzydłach, Klocki Cuisenaire’a, klocki Logo.
Zadanie: znajdywanie motyli tego samego koloru oraz z odpowiednim wzorem. Przyporządkowanie symbolu liczby- cyfry.
Nanoszenie kropek za pomocą słomki na skrzydła motyla.
Cele: klasyfikowanie wg koloru i wzoru(kropki na skrzydłach), tworzenie zbiorów i przeliczanie ich elementów. Kształtowanie siły wydechu-ćwiczenia oddechowe. Kształtowanie poprawnej artykulacji głosek wargowych(M)oraz głosek szeregu szumiącego(czerwony, żółty), syczącego(niebieski).Utrwalanie liter M.

Ptaki
Pomoce: sylwety ptaków, kontury drzew, Klocki Cuisenaire’a, klocki Logo.
Zadanie: ustawianie ptaka wyżej, niżej. Przyporządkowanie symbolu liczby- cyfry.
Cele: kształtowanie pojęć wyżej, niżej, Kształtowanie poprawnej artykulacji głoski P oraz jej formy graficznej.

Jajeczka
Pomoce: kolorowe jajka duże i małe, koszyki, Klocki Cuisenaire’a, klocki Logo.
Zadania: odnajdywanie jaj tego samego koloru, nazwanie koloru i włożenie do koszyka z zaznaczonym kolorem danego jaja.
Cele: kształtowanie pojęcia duże, małe, poprawnej znajomości i artykulacji nazw kolorów. Kształtowanie poprawnej artykulacji głoski J oraz jej formy graficznej.

Kod Ziemi
Pomoce: patyczki, paski z narysowanymi wzorami rytmicznymi, Klocki Cuisenaire’a, klocki Logo.
Zadanie: układanie z patyczków matematycznych(wykałaczek) wybranego kodu(zaznaczony na pasku papieru).
Cele: kształtowanie pojęcia rytmu i orientacji na płaszczyźnie. Kształtowanie poprawnej artykulacji głoski J oraz jej formy graficznej

Pory roku
Pomoce: zegar pór roku(gotowy), Klocki Cuisenaire’a, klocki Logo.
Zadanie: nazywanie pór roku, dopasowywanie charakterystycznych elementów, tworzenie koła z klocków.
Cele: kształtowanie pojęć przyrodniczych oraz poprawności artykulacyjnej, przyporządkowanie elementów do pór roku. Kształtowanie poprawnej artykulacji nazw pór roku oraz nagłosu wyrazu. Utrwalanie liter W, L, J, Z.

Po każdej z zabaw można wykorzystać klocki Logo do utrwalenia liter, jak powyżej lub do zaznaczania ilości elementów(cyfry), znaków większości i mniejszości oraz równoliczności.