Gry siłowe w rodzinie, czyli kto kogo wychowuje. Scenariusz spotkania wychowawcy z rodzicami

TEMAT 2: Gry siłowe w rodzinie, czyli kto kogo wychowuje

Cele:
- Zapoznanie z rodzajami psychologicznych „gier siłowych” między rodzicami i dziećmi
- Wskazanie sposobów radzenia sobie z dziecięcym szantażem
- Szukanie odpowiedzi na pytanie „Jak stać się autorytetem dla swojego dziecka”?

Przebieg spotkania
1. Powitanie- zajęcie miejsc
2. Wprowadzenie. Nauczyciel:
Drodzy Państwo! Rodzina jest najmniejsza grupą społeczną. Podobnie jak w rodzinie, w większych skupiskach ludzkich ( w klasie, szkole), ktoś powinien kierować grupą ( lecz nie władczo dominować)
W rodzinie są to rodzice. Niekiedy jednak o dominację- władzę walczą dzieci. Według amerykańskiego terapeuty rodzinnego dr Jamesa Dobsona, już małe dzieci wygrywają walkę o władzę ze swoimi opiekunami- potrafią postawić na swoim. Dobson nazwał te walkę „Grami siłowymi” i przedstawił ich cel: zdobycie władzy nad pozostałymi uczestnikami przez manipulowanie nimi. Gdy dziecko nie chce iść spać o zwykłej porze i przeciąga moment położenia się, gdy nastolatek pali papierosy i chodzi na wagary- to w obu przypadkach jest to jego sposób wyrażania przez zachowanie- swojej władzy nad bezradnymi dorosłymi. To właśnie temat dzisiejszego spotkania- poznanie techniki używanych przez dzieci i rodziców zdobycia dominacji nad pozostałymi członkami rodziny.

Ć w i c z e n i e 1
Za chwilę wysłuchają Państwo kilku zdań podsłuchanych w rodzinie posiadającej dzieci w okresie dojrzewania. Po każdym zdaniu postaramy się nazwać technikę gry siłowej, której będziemy świadkami. Nazwy zapiszę na tablicy.

Zdanie:
„Jak nie pozwolisz mi dzisiaj iść na prywatkę, to ucieknę z domu. Dosyć mam traktowania mnie jak małe dziecko”
Technika - szantaż emocjonalny

„Zrób porządek w swoim pokoju, to pozwolę ci dłużej oglądać telewizję”- łapówka ( przekupstwo)

„Tyle dla ciebie z ojcem poświęcamy, a ciebie nie stać nawet na punktualny powrót do domu”!- masz się czuć winny

„Masz zrobić , co ci każę. Bez dyskusji”- pokazanie siły rodzica
„Nie słucham tego, co mówisz! Zrobię, jak zechcę!”- pokazanie siły dziecka

„Nie rób mi tego, tak się ostatnio źle czuję”- hipochondria ( wieczna choroba)
„Nie mogę iść do szkoły. Znowu jest mi niedobrze i boli mnie brzuch”- j.w.
„Jak nie będziesz mnie słuchać, to przestanę płacić za twoje lekcje tańca”- szantaż finansowy rodzica
„Jak nie pozwolicie mi spotkać się z Ewą, to zobaczycie, jaki będzie rachunek za telefon”!- szantaż finansowy dziecka

„Albo pozwolicie mi jechać na obóz, albo zrobię tak, że obleje klasę”!- szantaż szkolny

Nauczyciel: Zobaczcie Państwo ile nazw nadaliście technikom gier siłowych odgrywanych w rodzinie! Znacie Państwo podobne mechanizmy?
Zdobycie dominacji w rodzinach nastolatków to z jednej strony chęć zachowania silnej pozycji i autorytetu przez rodziców, z drugiej zaś próba „przejęcia” władzy nad swoim życiem przez zbuntowane przeciwko dorosłym dziecko. Burza hormonów kłębiąca się w młodym ciele ma ogromny wpływ na emocjonalność, stąd częste wybuchy gniewu, agresja lub patologiczna wręcz niechęć podejmowania wysiłku. Współcześni rodzice często są przygotowani na zmiany, które zajdą w dziecku w okresie dojrzewania, to jednak im również jest trudno emocjonalnie znieść wyczyny syna lub córki. Większość młodzieży przechodzi też tzw. „szkolny dołek”. Zdarzają się wagary, braki w odrabianiu lekcji, wyraźnie spada aktywność intelektualna, występuje niechęć do podejmowania dodatkowych zajęć ( np. nauki języka). Zaskoczeni tym, co nagle burzy dotychczasowy rodzinny spokój nie mamy recepty jak postępować z dorastającym dzieckiem. I co dziwne, konflikty i napięcia najczęściej dotyczą błahych spraw codziennych. Spróbujmy zebrać anonimowe informacje dotyczące gier siłowych w Państwa rodzinach.

Ć w i c z e n i e 2
Nauczyciel rozdaje małe kartki papieru, na których rodzice zapisują sytuacje, w których najczęściej dochodzi do emocjonalnych wybuchów. Sam może w tym czasie podchodzić do rodziców, pomagać w sporządzeniu zapisu. Z zebranych kartek prowadzący odczytuje hasłowo sytuacje- bez podawania szczegółów np.:
- późne powroty do domu,
- nieposłuszeństwo,
- nieprzestrzeganie zawartych umów,
- permanentny bałagan w pokoju,
- pretensje do rodziców,
- złe zachowanie,
- brak odpowiedzialności itp.
Przy każdej sytuacji nauczyciel zadaje pytanie uczestnikom spotkania: „Kogo z Państwa to dotyczy?
Nauczyciel:
Widzieliście Państwo, że konflikty z nastolatkami zdarzają się w każdej rodzinie! W jednych udało się rodzicom wygrać małą bitwę np. dotyczącą punktualnego powrotu do domu, w innych nie. Problem wygrywania lub przegrywania z wolą naszego nastolatka występuje jednak powszechnie. Martwimy się problemami naszych dzieci, ale jako rodzice jesteśmy szczególnie ważni.
Mamy prawo do:
o spokojnego snu
o czystego domu
o odpoczynku bez stresów
o miłej atmosfery

Może pora przestać stosować „gry siłowe” i pozwolić, by nastolatek był odpowiedzialny za swoje czyny i wypowiedzi? Studiowanie literatury fachowej i rozmowy z fachowcami pozwalają sformułować pewne zasady postępowania z nastolatkami:

ZASADY POPSTĘPOWANIA Z NASTOLATKAMI:
1. We wzajemnych relacjach rodzice- dzieci podstawa jest wzajemny szacunek, tolerancja i miłość
2. Niedojrzałość emocjonalne nastolatka, brak doświadczenia życiowego, uleganie wpływom grupy rówieśniczej stwarza sytuacje konfliktowe, wymagające od rodziny stanowczości. Taka postawa może być odbierana jako chęć narzucenia zdania lub woli rodziców, będąc w gruncie rzeczy ochroną dziecka przed konsekwencjami nieodpowiedzialnych decyzji. Stwarza też atmosferę poczucia bezpieczeństwa- „Jest w domu ktoś, komu na mnie zależy”.

Ć w i c z e n i e 3
Nauczyciel przyczepia na tablicy arkusz brystolu z zapisanymi hasłami:

Pamiętaj:
Pozwól, aby dziecko było odpowiedzialne za swoje czyny.
Oceniaj postępowanie dziecka, a nie jego osobę.
Bądź konsekwentny w wychowaniu.
Idź na kompromis w sprawach o małej wadze.
Nie rób problemu z rzeczy błahych.
Nie zrzędź- zdefiniuj problem i jasno go przedstaw.
Nie bój się przyznać do błędu.

Nauczyciel zachęca rodziców do formułowania i zapisu jeszcze innych haseł pomocniczych w procesie wychowania nastolatka lub podania przykładów typu:
K o m p r o m i s- w przypadku ciągle nie zasłanego łóżka:
„Ja będę ścieliła twoje łóżko, ty będziesz odpowiedzialny za to, aby w domu zawsze było pieczywo.

4. Zakończenie
Nauczyciel:
Myślę, że nasze refleksje nie były czasem straconym, że pomogą nam wszystkim w wychowywaniu młodzieży, który to proces jest bardzo trudny.