Poznajemy las w najbliższej okolicy. Scenariusz zajęć terenowych dla 9-latków

Scenariusz zajęć terenowych ( wycieczka do lasu )
1. Grupa wiekowa: 9 – latki
2. Osoba prowadząca: Ewa Adamkiewicz
3. Temat: Poznajemy las w najbliższej okolicy
4. Czas: 2 godziny
5. Cele ogólne:
- obserwacja terenu
- ekspresywne wyrażanie swoich myśli poprzez słowo, ruch
- kształtowanie właściwych postaw
6. Realizacja podstawy programowej:
- świadomie i aktywnie słucha muzyki;
- podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura, w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni ( stosując określone materiały, narzędzia i techniki plastyczne );
- dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych; orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt;
- uczeń obserwuje i prowadzi proste doświadczenia przyrodnicze, analizuje i wiąże przyczynę ze skutkiem;
- opisuje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, na łące, i w zbiornikach wodnych;
- nazywa charakterystyczne elementy typowych krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego;
7. Metody: metoda podająca ( pogadanka ), metoda eksponująca (pokaz połączony z przeżyciem ) , metoda praktyczna ( wycieczka krajoznawcza ), metoda problemowa ( zadań stawianych do wykonania );
8. Formy pracy: zajęcia z cała grupą, praca indywidualna;
9. Środki dydaktyczne: olejek sosnowy, szalik, rysunki warstw lasu ( ściółka, runo, podszyt, wysokie drzewa ), lupa, płyta CD z nagranymi odgłosami zwierząt leśnych i muzyką relaksacyjną, plastikowe kubki, kosz wiklinowy, koc piknikowy, przybory typu kredki, flamastry, blok rysunkowy;

1. Przywitanie wychowanków. Nauczyciel posiada patyczki z imionami dzieci, które służą do wylosowania ucznia, który ma wykonać odpowiednie zadanie lub udzielić odpowiedzi.

2. Zagadka zapachowa – wylosowanemu uczniowi nauczyciel zawiązuje szalikiem oczy, pod nos przybliża olejek sosnowy i zadaje pytanie, z czym kojarzy się uczniowi ów zapach? Uczeń odpowiada, że z lasem.

3. Następnie nauczyciel daje do powąchania olejek każdemu uczniowi.

4. Nauczyciel pyta o rodzaje lasów. Wylosowany uczeń podaje rodzaje lasów: liściaste, iglaste, mieszane.

5. Nauczyciel pyta, z czego składa się las? Dzieci wymieniają elementy lasu: drzewa, krzewy, owoce leśne, zwierzęta.

6. Kolejny wylosowany uczeń odpowiada na pytanie nauczyciela: Jak zachowywać się w lesie? Cicho, nie zrywać roślin, nie płoszyć zwierzą, nie hałasować, nie wzniecać pożaru.

7. Wylosowany uczeń odpowiada na pytanie nauczyciela ,czy las jest nam potrzebny, co daje nam las? Jakie ,,owoce”? Uczeń wymienia: grzyby, jeżyny, poziomki, jagody, olejki; dostarcza nam tlenu.

8. Nauczyciel oznajmia, że las składa się z odpowiednich warstw. Pokazuje planszę , obrazującą warstwową budowę lasu: gleba i ściółka ( opadłe liście drzew, przegniłe gałązki, szyszki ) – żyją tu ślimaki, wije, mrówki; runo leśne ( sasanki, zawilce, przylaszczki, mchy, trawa, paprocie, jagody, borówki, grzyby) – żyją tu żaby, jaszczurki, zaskrońce; podszyt ( młode drzewka, krzewy, dziki bez, jarzębina, jeżyny, maliny, leszczyna, młody dąb ) – żyje tu wiele zwierząt – dziki, lisy, sarny, jelenia; korony wysokich drzew ( sosna, dąb, świerk, brzoza, lipa, topola ) - żyją w nich i zakładają swoje gniazda ptaki, dają schronienie małym ssakom; Wylosowany uczeń odczytuje warstwy lasu;

9. Nauczyciel włącza płytę z nagranymi odgłosami lasu – muzyka relaksacyjna "Karnawał zwierząt" Camille Saint Saens; włącza odgłosy zwierząt, np. kukułki, jelenia;

10. Nauczyciel przygotowuje uczniów do zajęć terenowych – wycieczki do lasu. Przypomina zasady zachowania się podczas wycieczki. W koszu wiklinowym umieszcza dla uczniów lupy i małe plansze , obrazujące warstwy lasu.

11. Wycieczka do pobliskiego lasu. ( Nauczyciel zabiera patyczki z imionami dzieci )

12. Zabawa pt. ,,Szczęśliwe drzewo” – Nauczyciel przysłania uczniowi oczy szalikiem. Podprowadza go do drzewa – zadaniem ucznia jest , po uprzednim dotykaniu drzewa, opisać drzewo, jego korę ( kora szorstka, sucha, ma sęki, wystające konary ). Następnie nauczyciel odprowadza ucznia od drzewa, odwiązuje mu oczy, a uczeń musi wśród drzew odszukać to, które dotykał i opisywał. Do tej zabawy nauczyciel losuje kilku uczniów.

13. Nauczyciel rozdaje uczniom lupy i kartki z warstwami lasu. Zadaniem uczniów jest ,,badanie” warstw lasu tylko na wyznaczonym terenie, bez oddalania się. Teren może zostać wyznaczony przez wykorzystanie sznura bądź taśmy i otoczenie sznurem ( taśmą ) kilkunastu drzew, w ten sposób nauczyciel wyznaczy teren , po którym można się poruszać, nie przekraczając taśmy.

14. W dalszej części zajęć uczniowie siadają na kocach piknikowych i dzielą się swoimi spostrzeżeniami.

15. Nauczyciel rozdaję każdemu uczniowi plastikowy kubek. Objaśnia zabawę pt. ,,Koktajl leśny” – zadaniem uczniów jest zebrać do swojego kubka jakieś opadłe liście, igły, źdźbła trawy, patyczki, a następnie ugnieść to i wymieszać patykiem. Nauczyciel zaznacza, że nie wolno zrywać roślin ani wkładać do kubka żywych drobnych istot. Następnie uczniowie wąchają swój ,,koktajl”, zapoznają się z zapachem ,,koktajlu”. Ustawiają swoje kubki w jednym rzędzie. Stają przed swoim kubkiem. Nauczyciel zasłania oczy szalikiem wylosowanemu uczniowi, pod nos podsuwa kilka kubków z koktajlem, w tym kubek danego ucznia. Zadaniem ucznia jest rozpoznanie po zapachu swojego ,,koktajlu”. Do tej zabawy można wylosować kilku uczniów bądź udział biorą wszyscy uczniowie.

16. Nauczyciel uzmysławia uczniom, że stworzyli swój jakoby olejek leśny. Rozmawia na temat ważności lasu. Olejki drzew wykorzystywane są w medycynie, spacery po lesie relaksują, wzmacniamy odporność, kolory też leczą, ziołolecznictwo, zbieramy grzyby , jagody, las dotlenia .Nauczyciel opowiada o zagrożeniach lasu: dzikie zwierzęta, trujące byliny ,stracenie orientacji w terenie, choroby wywołane ugryzieniem przez kleszcza i że w lesie należy zachować szczególną ostrożność.

17. Na koniec wizyty w lesie nauczyciel prosi uczniów, by każdy wybrał sobie dowolne drzewo i do niego przytulił się, gdyż człowiek jest częścią przyrody. Następnie następuje porządkowanie miejsca pracy. Uczniowie stwierdzają, że w lesie nie wolno śmiecić.

18. Powrót do szkoły. Umieszczenie swoich plastikowych kubków w kąciku przyrodniczym. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie pracy plastycznej pt. ,,Szczęśliwe drzewo” z uwzględnieniem jednego elementu z danej warstwy lasu, np. grzybek rosnący przy drzewie, kukułka na drzewie, jeleń przy drzewie, mrówki w trawie itp.