Materiały dla uczniów ze spektrum autyzmu oraz zachowaniami trudnymi

Scenariusze zajęć dla uczniów ze spektrum Autyzmu oraz zachowaniami trudnymi
Wiedza zdobyta na szkoleniach w Oksfordzie:
"Specjalistyczne metody pracy dla uczniów ze spektrum Autyzmu i Zespołem Aspergera"
oraz
"Specjalistyczne metody pracy dla uczniów z niepełnosprawnościami z trudnościami w zachowaniu"
pozwoliła na ulepszenie pracy nauczycieli Zespołu Szkół Specjalnych, dlatego też dzielimy się z Państwem ciekawymi pomysłami i scenariuszami zajęć.

Publikację przygotowali:
Nauczyciele Zespołu Szkół Specjalnych
„DRZEWO W CZTERECH PORACH ROKU”

POSTACIE:
Dziewczyna: Magda
Chłopcy: Bartek J. Tomasz p, Kacper D, Filip , Michał

KOSTIUMY:
Dzieci: strój galowy
Nauczyciele: stroje koloru ciemnego

REKWIZYTY:
Namalowane drzewo na białym płótnie, wycięte koło
Wiosna (kwiaty, bociany, rękawiczki zielone)
Lato (jabłka, kwiaty , słońce rękawiczki zielone)
Jesień (liście, kasztany , kolorowe rękawiczki)
Zima (płatki śniegu)
Muzyka – cztery pory roku Vivaldiego

SCENARIUSZ
Przed spektaklem Bartek J. wita gości i zaprasza ich na spektakl korzystając z piktogramów.
SCENA I
Wiosna
Na scenie znajduje się drzewo aktorzy podchodzą do drzewa, na dłoniach mają ubrane rękawiczki. W tle słuchać muzykę uczniowie przez wycięte kola wyciągają ręce trzymając rekwizyty:
I jabłka
II na górze drzewa zostanie wysunięte słońce
II chmury
III bocian ptaki
IV rozpoczyna się taniec rąk w rękawiczkach
Muzyka Vivaldi wiosna
Wyciemnienie Sali światło skierowane na drzewo
SCENA II
Lato
Aktorzy podchodzą do drzewa mają ubrane rękawiczki zielone w rękach trzymają rekwizyty ( kwiaty, jabłka, słońce ) gdy zaczyna wybrzmiewać muzyka biorą do ręki rekwizyty i zaczynają przez wycięte koła wysuwać rozpoczyna się teatr rąk ( taniec) na podłogę:
I Kwiaty
II Jabłka
III słońce
Muzyka Vivaldi lato
Wyciemnienie Sali światło skierowane na drzewo
SCENA III Jesień
Aktorzy podchodzą do drzewa mają ubrane rękawiczki w kolorach jesiennych liści w rękach trzymają rekwizyty ( liście, kasztany, grzyby, słońce ) gdy zaczyna wybrzmiewać muzyka biorą do ręki rekwizyty i zaczynają przez wycięte koła wynurzać ręce i rozpoczyna się taniec rąk po krótkiej chwili następuje zmiana rekwizytów i aktorzy wypuszczają na podłogę:
I liście,
II kasztany
III grzyby
III słońce
Muzyka Vivaldi Jesień
Zima
SCENA IV
Zima aktorzy podchodzą do drzewa mają ubrane białe rękawiczki gdy nabrzmiewa muzyka wysuwają ręce przez kola i rozpoczynają taniec rąk w rytm muzyki, po krótkiej chwili do góry sceny wysuwa się słonce.
I płatki śniegu
II białe rękawiczki
Muzyka Vivaldi zima
Zakończenie
Aktorzy wychodzą na scenę przed drzewem i się kłaniają.
Cztery Pory Roku
Cztery Pory Roku

SCENARIUSZ
„Po drugiej stronie lustra”
Scenariusz : Agnieszka Brząkała
Reżyseria: Agnieszka Brząkała

POSTACIE:
Dziewczyna: Magda
Chłopiec: Bartek J.
Rodzice Dziewczyny: Klaudia, Maciej
Rodzice Chłopca: Sandra, Sebastian
Widmo I, II: Mariolka I, Ilona II
Przyjaciel: Michał
Grupa Prześladowców: Klaudia, Sebastian, Maciej
Grupa Przyjaciół: Magda, Sandra, Fabian, Michał G., Bartek J., Tomasz P., Mikołaj K., Krystian Rz., Kacper D.+ cztery panie
Grupa dzieci w klasie: Magda, Sandra, Kacper, Fabian
KOSTIUMY:
Dzieci: strój codzienny
Rodzice: strój wizytowy (Ojciec: marynarka, opcjonalnie krawat, Mama I, Mama II: sukienka, korale, usta czerwone)
Widmo: długa czarna peleryna do kostek, twarz pomalowana na biało-czarno
Grupa prześladowców: strój codzienny
Postacie w pelerynach: 10 x peleryna do pasa z kapturem, czarne spodnie lub leginsy
Dzieci z klasy: strój codzienny + Magda kostium czarny
Dzieci zabawa z chustą klanza: strój codzienny + Magda kostium czarny
Dziewczyna: kostium czarny: leginsy, koszulka, baletki + czarna spódniczka tiulowa (tutu)
REKWIZYTY:
Granatowe tło + stojaki na tło
Dwa małe stoliki w tym jeden nowoczesny + dwa obrusy
6 krzeseł
Karafka +kieliszki
Dzbanek +filiżanki
Babeczka+ gra karciana
Wazon z kwiatkiem
Telefon + torebka na prezent
Zegarek + pudełko na prezent
Lustro stojące
Fotel
Pozytywka z baletnicą
Kukiełka na sznurkach
Chusta klanza, piłka
2 plecaki + 3 jabłka, zeszyty, książki, piórniki
Farby do malowania twarzy: biała i czarna, szminka do ust czerwona
+ głośniki, reflektor, projektor, laptop, kamera

SCENARIUSZ
Przed spektaklem Bartek J. wita gości i zaprasza ich na spektakl korzystając z piktogramów.
SCENA I
Urodziny w domu - Projekcja filmu.
I rodzina: Klaudia (mama I) + Magda (córka)
II rodzina: Sandra (mama II)+ Sebastian (tata)+ Bartek J (syn).
Rekwizyty: dwa stoliki, w tym jeden nowoczesny, karafka, kieliszki, dzbanek, dwie filiżanki, wazon z kwiatkiem, gra planszowa, telefon, zegarek, pudełko na prezent, torebka na prezent,
Kostiumy: Magda czarne leginsy, czarny t-shirt, czarne baletki, Bartek strój codzienny, Klaudia sukienka, obcasy, Sandra sukienka, korale, czerwona szminka na ustach, Sebastian: marynarka, krawat,
1.Muzyka: Muzyka pozytywki
Niebieskie światło pada od prawej strony, białe od lewej.
Dwie scenerie. Pierwsza to wnętrze domu mamy z Dziewczyną z zaburzeniem ze spectrum autyzmu (Klaudia mama, Magda córka), która obchodzi urodziny córki. (skromny stolik, obrus, filiżanki, dzbanek ,wspólne przytulenie, składanie życzeń, gra planszowa). Druga to dom rodziny Chłopca, która obchodzi urodziny syna. (Sandra mama, Sebastian tata, Bartek J. syn)(nowoczesny stolik, kieliszki, karafka). Chłopiec gra na telefonie, rodzice wznoszą toast.
Zestawienie dwóch rodzin obchodzących uroczystość urodzinową swoich dzieci. Dziewczyna otrzymuje od swoich rodziców bezcenny prezent, zegarek. Po otrzymaniu prezentu spędza miło czas z mamą. Chłopak otrzymuje elektroniczny gadżet, telefon. Otwierając prezent chłopiec odchodzi od stołu. Zajmuje się elektroniczną zabawką. Mama rozmawia przez telefon, tata polewa sobie winko do kieliszka.
Wyciemnienie sceny.
SCENA II
Przerwa szkolna- Projekcja filmu.
I grupka prześladowców: Klaudia+ Sebastian+ Maciej
II grupka: Magda + Michał
Widmo I: Mariolka
Rekwizyty: dwa plecaki, jabłko
Kostiumy: Dzieci strój codzienny, Magda czarny kostium, Widmo długa czarna peleryna
3. Muzyka : Corpse Brigde Sound
Białe światło pada na środek sceny.
W szkole dochodzi do konfrontacji Magdy z grupą rówieśników podczas przerwy szkolnej. Grupka dostrzega dziewczynę odstającą od grupy. Klaudia podchodzi do Magdy, prowokuje ją. Klaudia. Sebastian i Maciej jako grupka rówieśników zaczynają się wyśmiewać z Magdy, wskazując na nią palcem. Dziewczyna zestresowana i smutna cofa się pod ścianę, skulona zakrywa twarz, kuca pod ścianą. Z tyłu sceny po raz pierwszy pojawia się postać Widmo (Mariola). Scena niema.
Wjeżdża granatowe tło na stojakach- Kamila + Agnieszka.
SCENA III
Lustro - Scena na żywo.
Dziewczyna: Magda
Rekwizyty: duże stojące lustro, zegarek,
Kostiumy: Magda strój czarny, leginsy + t-shirt, Widmo czarna długa peleryna
Wniesienie Lustra- Kamila + Agnieszka. 3. Muzyka: The Pappeteer Annabelle muzyka pozytywki Niebieskie światło pada na lustro.
Dziewczyna stoi przed dużym lustrem. Podchodzi do lustra, ogląda niepewnie swoją twarz, przygląda się swoim ubraniom, trzęsą jej się ręce. Patrzy na siebie z obrzydzeniem. Po chwili cofa się rzuca zegarkiem w lustro krzycząc. Słychać dźwięk pękającego lustra.
Wyciemnienie sceny.
4. Muzyka: Dźwięk pękającego lustra
Wyniesienie lustra- Kamila.
SCENA IV
Zabawa w klasie- Projekcja filmu.
Wyjeżdża granatowe tło ze sceny- Kamila + Agnieszka.
Film przedstawia sytuację, w której Dziewczyna bawi się wspólnie w grupie swoich rówieśników również z zaburzeniem ze spectrum autyzmu (zabawa z chustą klanza). Widać uśmiech na twarzy Magdy, podczas zabawy jest szczęśliwa.
Rekwizyty: chusta klanza, piłka
Kostiumy: Dzieci i panie strój codzienny, Magda strój czarny
Wjeżdża granatowe tło na scenę- Kamila + Agnieszka.
SCENA V
Osaczona- Układ ruchowy- Scena na żywo.
Dziewczyna: Magda
Widmo II: Ilona
Postacie w pelerynach: Sandra+ Fabian+ Maciej
Rekwizyty: baletki, spódniczka
Kostiumy: Magda strój czarny, Widmo: czarna długa peleryna, Postacie w pelerynach peleryny z kapturami
4. Muzyka : Requiem for a dream
Punktowe światło białe pada na środek sceny. Kiedy Dziewczyna zaczyna tańczyć pojawiają się boczne czerwone światła. Kiedy otaczają Dziewczynę czarne postacie czerwone światła zaczynają migotać.
Wniesienie spódniczki na scenę - Kamila.
Na środku sceny leży czarna lub różowa tiulowa spódniczka tutu. Wchodzi Dziewczyna. Na scenie pojawia się postać Widmo II (Ilona), która przechadza się, okrąża bohaterkę, trzyma w ręku marionetkę. Widmo podpowiada Dziewczynie, że ma ubrać spódniczkę. Podchodzi na przód sceny i staje z boku. Widmo zaczyna bawić się marionetką. Zaczyna w tle grać muzyka. Widmo mówi Magdzie: „Tańcz” Magda słysząc muzykę zaczyna tańczyć, narasta napięcie. Wchodzą postacie, które mają nakryte głowy kapturami. Wchodzą jeden za drugim, początkowo wolno w ruchu slow motion, następnie kiedy muzyka narasta intensyfikują swój chód, zaczynają chodzić szybciej i mocniej, otaczają tańczącą Magdę, baletnicę. Postacie w pelerynach zaczynają w rytmie na dwa tupać nogą, chodząc w kółko. Baletnica przestaje tańczyć, czuje się uwieziona, próbuje przebić mur którym jest osaczona, ale nie udaje jej się to. Magda zaczyna się denerwować, jest przerażona, kręci się w kółko, w końcu upada. Postacie w kapturach, wężem schodzą ze sceny rytmicznie. Baletnica leży na środku sceny. Widmo podpowiada Dziewczynie: „Wstań” . Magda schodzi ze sceny razem z Widmem II (Iloną).
Wyciemnienie sceny.
Wyniesienie granatowego tła- Kamila + Agnieszka.
SCENA VI
Szkoła- Projekcja filmu.
Dziewczyna: Magda
Dzieci: Sandra+ Fabian+ Kacper
Widmo I: Mariolka
Rekwizyty: jabłko, zeszyty, książki, piórniki
Kostiumy: Dzieci strój codzienny, Magda strój czarny
5. Muzyka: The Ring Soundtrack - Main Theme
Białe światła.
Scena w klasie szkolnej. Ławki , krzesła. Uczniowie siedzą w dwóch ławkach. Wchodzi Magda nieśmiało, podchodzi do Sandry chcąc podzielić się z nią jabłkiem. Sandra rzuca jabłkiem, odwraca się, odmawia kontaktu z Magdą. Z tyłu klasy przechodzi jak cień człowiek Widmo (Mariolka).
Wyciemnienie sceny.
Wniesienie granatowego tła- Kamila + Agnieszka.
SCENA VII
Krzyk- Scena na żywo.
Dziewczyna: Magda
Widmo II: Ilona
Cztery postacie w pelerynach: Tomasz P.+ Krystian Rz.+ dwie Panie
Rekwizyty: marionetka na sznurkach, pozytywka, fotel
Kostiumy: Dziewczyna strój czarny + spódniczka i baletki, Widmo czarna długa peleryna, Postacie w pelerynach peleryny z kapturami
Białe krótkie światło pada na puste krzesło. Ponownie pojawia się światło na człowieka Widmo stojącego za krzesłem. Kolejne światło pojawia się w tym samym miejscu, na siedzącą na krześle Dziewczynę oraz na stojącą za krzesłem postać Widmo.
Fotel na środku sceny. Pojawia się krótkie światło na pusty fotel. Dziewczyna ubrana w czarne tutu (tiulowa spódniczka) siedzi bezwładnie jak kukła. Widmo II (Ilona) pociąga za niewidzialne sznurki. Dziewczyna poddaje się tym ruchom. Podnosi jedną rękę, potem drugą, następnie opuszcza je, następnie podnosi głowę, rękę. Wstaje z krzesła trzymając sztywno
głowę, poddaje się manipulacji człowieka Widmo. Po chwili Widmo puszcza sznurki, Magda upada. Wchodzą trzy postacie w kapturach z tyłu sceny, tworzą tło. Widmo wyciąga z kieszeni pozytywkę, otwiera ją, zaczyna grać muzyka z pozytywki, w której tańczy plastikowa baletnica, odkłada pozytywkę na krzesło.
6. Muzyka: DEAD SILENCE
Widmo II (Ilona) mówi Dziewczynie: „Tańcz”. Magda słysząc muzykę podnosi się i zaczyna tańczyć. Postacie w kapturach kołyszą się w tle. W pewnym momencie Widmo II ( Ilona) wyrywa baletnicę ze swej pozytywki, krzyczy do Dziewczyny: „Upadnij”. Dziewczyna upada. Następuje wyciemnienie. Widmo mówi do Dziewczyny: „Wstań”. Widmo schodzi z Dziewczyną. Słychać przeraźliwy krzyk Magdy z za kulis.
Wyciemnienie sceny.
SCENA VIII
Manipulacja- Scena na żywo.
Postacie w kapturach: Mikołaj G.+ Tomasz P.+ Mikołaj K.+ Kacper D.+ Krystian Rz.+ pięć Pań
Widmo: Mariolka
Osoby zapraszające widownię na scenę: Maciej+ Pani Kamila
Wniesienie krzesła na przód sceny. Mariolka.
Rekwizyty: krzesło
Kostiumy: Widmo czarna długa peleryna, Postacie w pelerynach peleryny z kapturami 7. Muzyka: Annabelle Original Soundtrack – Lullaby Światło - półmrok.
Widmo I (Mariolka) wchodzi na krzesło, staje majestatycznie przodem do widowni, tyłem do postaci w kapturach. Wchodzą postacie w kapturach. Maciej z Kamilą idą zaprosić dwie osoby z widowni i ustawiają je na scenie. Układ ruchowy - grupa ubrana w peleryny z kapturami ustawia się w szachownicę na scenie. Głowy mają spuszczone, tak aby nie było ich widać. Zabawa w lustro. Widmo I (Mariolka) pokazuje gesty rękoma, np. unosi i opuszcza prawą rękę, grupa naśladuje gest, unosi i opuszcza lewą rękę, grupa powtarza gest. (Panie podpowiadają dzieciom co mają robić). Widmo I (Mariolka) kołysze szyją na lewą, prawą stronę, grupa powtarza ruchy. Widmo podnosi ręce gwałtownie w górę głowę, wtedy grupa unosi wysoko głowy (Widmo manipuluje grupą jak marionetkami). Widmo klaszcze głośno w dłonie dwa razy i wszyscy upadają, nagle. Powolne wyciemnienie na scenie do 0 %, razem z muzyką.
Wyciemnienie sceny.
KONIEC.

Po drugiej stronie lustra
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Z WYKORZYSTANIEM METODY PECS
(Picture Exchange Communication System)
Temat zajęć: Ptaki i kwiaty zwiastujące wiosnę
Klasa: 4-6 uczniowie z autyzmem
Prowadząca zajęcia: Ilona Brzezińska
Cele:
- ćwiczenie znajomości symboli pecs i gestów (owoce: pomarańcza, banan, cytryna) poprzez: samodzielne prezentowanie gestu, wskazanie odpowiedniego symbolu, rozpoznanie prezentowanego przez nauczyciela gestu i wskazanie go na tablicy z piktogramami,
• uczeń usprawnia funkcje komunikacyjne za pomocą symboli pecs,
• uczeń doskonali percepcję wzrokową,
• uczeń rozwija pomysłowość i wiarę we własne zdolności i umiejętności,
• uczeń wdraża się zachowania porządku w miejscu pracy,
• uczeń poznaje na symbolach kwiaty i ptaki, które zwiastują nadejście wiosny,
• uczeń nie przerywa innym kolegom/koleżankom podczas wypowiadania się.
Planowane osiągnięcia uczniów:
• uczeń wie jakie zmiany zachodzą w przyrodzie wraz ze zbliżającą się wiosną
• uczeń zna wskazuje na symbole przedst.. ptaki i kwiaty zwiastujących wiosnę
Metody pracy:
PECS – Picture Exchange Communication System
a) słowna,
b) oglądowa,
c) twórczego działania,
d) waloryzacyjne (plastyczna).
Formy pracy:
indywidualna, zbiorowa.
Środki:
- książki do komunikacji, plakat z ilustracją Pani Wiosny,
- etykiety z zapisanymi zmianami w przyrodzie,
- klej, laptop, prezentacja multimedialna,
- bulwocebule, cerata zabezpieczająca stoły, ziemia uniwersalna, plastykowe pojemniczki, łopatki, woda w butelce
- kolorowy papier, satynowe wstążeczki, dziurkacze, nożyczki

Przebieg zajęć:
Zajęcia wstępne
Przywitanie uczniów. Przedstawienie tematu zajęć.
Nauczycie umieszcza w widocznym miejscu plakat symbolizujący Panią Wiosnę oraz wskazuje elementy na plakacie. Uczniowie wskazują i umieszczają odpowiedzi na pasku zadaniowym symbole w książce do komunikacji (przebiśniegi, krokusy, skowronki, bociany),ptaki i kwiaty zwiastujące wiosnę.
Prezentacja multimedialna
Nauczyciel przedstawia uczniom prezentację multimedialną, w której zapoznają się oni
z przykładami ptaków i kwiatów pojawiających się wraz z nadejściem wiosny.
Budowanie struktury zdania
Uczniowie na tablicy umieszczają pod ilustracjami zdanie z symboli pecs
Nauczyciel zadaje pytania związane z ilustracjami ( kto to jest ? co robi ? gdzie ?)
Uczniowie za pomocą książek do komunikacji odpowiadają na pytania.
Sadzenie bulwocebuli.
Uczniowie za pomocą opracowanego planu działania w postaci symboli i gestów sadzą w plastykowych doniczkach bulwocebule kwiatów. Po zakończeniu sadzenia każdy uczeń podlewa zasadzoną cebulkę.
Wykonanie etykiet z nazwą zasadzonej rośliny. Każdy z uczniów mając do dyspozycji kolorowy papier, satynowe wstążeczki, dziurkacze, wykonuje imienną etykietkę z nazwą zasadzonej rośliny.
Po wykonaniu etykietki uczeń umieszcza ją w doniczce z zasadzonym kwiatkiem, którą zabierze do domu celem prowadzenia obserwacji wzrostu rośliny.
Czynności porządkowe
Nauczyciel prosi uczniów o posprzątanie swojego miejsca pracy i dziękuje za udział w zajęciach.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Komunikowanie się za pomocą symboli pecs i gestów

Klasa: 4-6ua
Temat tygodniowy ośrodka: Jesień w ogrodzie
Temat dzienny ośrodka: Rośliny uprawiane w ogródku
Prowadzący zajęcia: Ilona Brzezińska
Metoda: słowna, pokaz, praktycznego działania, pozytywnych wzmocnień
Forma: grupowa, zindywidualizowana
Środki: tablica do symboli pecs, warzywa w całości i pokrojone na talerzu: ziemniak, sałata, pomidor, ogórek marchew, cebula, owoce w całości i pokrojone na talerzu: jabłko, taca, talerz, 14 widelców, 2 szaliki, 2 duże plastikowe pojemniki ze styropianowymi kulkami, krzesła, stolik.
Cele zajęć i planowana aktywność uczniów ukierunkowana na ich realizację:
1.Utrwalanie znanych symboli pecs i gestów (sałata, pomidor, ogórek, cebula, jabłko, gruszka).
Zadania (aktywność) uczniów:
•ćwiczenie znajomości symboli pecs i gestów (sałata, pomidor, ogórek, cebula, jabłko, gruszka, pomarańcza, banan, cytryna) poprzez: samodzielne prezentowanie gestu, wskazanie odpowiedniego piktogramu, rozpoznanie prezentowanego przez nauczyciela gestu i wskazanie go na tablicy z piktogramami.
2.Poznawanie nowych gestów i symboli (ziemniak, marchew).
Zadania (aktywność) uczniów:
•obserwowanie gestów pokazywanych przez nauczycieli,
•powtarzanie za nauczycielem nowego gestu,
•wskazanie na tablicy symboli, który odpowiada poznanemu gestowi
•praca z osobistymi książkami do komunikacji.
3. Stymulowanie polisensoryczne z uwzględnieniem zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, dotyku i smaku.
Zadania dla uczniów:
•obserwowanie prezentowanych: warzyw i owoców, symboli pecs oraz gestów
•słuchanie: muzyki prezentowanej z płyt CD na początku i na końcu zajęć,
•wąchanie: pokrojonych na kawałki owoców i warzyw,
•dotykanie: owoców i warzyw, rozpoznawanie po dotyku w pojemniku bez udziału wzroku,
•smakowanie: pokrojonych na kawałki owoców i warzyw.
4.Rozwijanie motoryki małej i dużej.
Zadania dla uczniów:
•wykonywanie ćwiczeń rozluźniających w zakresie obręczy barkowej, nadgarstków i dłoni (gimnastyka przy muzyce).

TOK ZAJĘĆ
Powitanie wszystkich uczestników zajęć gestami: dzień dobry, cześć.
Gimnastyka przy muzyce: naśladowanie ruchów nauczycieli pokazujących kolejne ćwiczenia rozluźniające w zakresie obręczy barkowej, nadgarstków i dłoni.
Przypomnienie przez nauczycieli i wybranych uczniów gestów i piktogramów dotyczących aktualnej pory roku, dni tygodnia oraz pojęć: dzisiaj, jutro, wczoraj.
Odpowiadanie na pytanie nauczyciela dotyczące tego, co robimy w szkole: gestem i poprzez wskazanie odpowiednich piktogramów na tablicy (pytanie skierowane do wszystkich
uczestników i wybranie jednego do pokazania gestów i symboli : uczymy się, patrzymy, słuchamy, mówimy).
Przedstawienie tematu spotkania: będziemy rozmawiać o zdrowym jedzeniu. Informacja podana przez nauczyciela z wykorzystaniem gestów: mówić, zdrowe, jedzenie.
Przypomnienie gestów i symboli: owoce, warzywa i ich ćwiczenie z uczniami.
Naśladowanie przez uczniów pokazywanych gestów.
Przypomnienie nazw prezentowanych warzyw (cebula, pomidor, ogórek, sałata) poprzez wskazanie odpowiedniego warzywa wśród innych leżących na tacy, wskazanie piktogramu na tablicy i zaprezentowanie gestu.
Poznanie gestów: marchew i ziemniak prezentowanych przez nauczycieli.
Naśladowanie ruchów nauczycieli, kilkukrotne powtórzenie gestów z nauczycielami (praca z każdym uczniem indywidualnie).
Udział wybranych uczniów w zabawie w rozpoznawanie nazw warzyw z zasłoniętymi oczami szalem z wykorzystaniem różnych zmysłów: dotyku (schowane w pojemniku), węchu i smaku (próbowanie kawałków warzyw) i na końcu pokazanie ich nazwy gestem.
Przypomnienie nazw prezentowanych owoców (jabłko, gruszka, pomarańcza, banan, cytryna) poprzez wskazanie odpowiedniego owocu wśród innych leżących na tacy, wskazanie piktogramu na tablicy i zaprezentowanie gestów.
Odpowiadanie na pytanie nauczycieli (gestem, wskazanie na tablicy): Co należy jeść, żeby być zdrowym?
Czytanie uczestniczące wiersza pt. „Zaczarowany ogród’’ dopasowywanie symboli do ilustracji.
Zachęcanie uczniów do konsumpcji przygotowanych warzyw i owoców.
Zakończenie zajęć i podziękowanie za wspólne spotkanie, ocena pracy wszystkich uczniów (z wykorzystaniem gestów: koniec, dobrze, pracować, dziękuję).

SCENARIUSZ ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH
Warsztaty dla rodziców uczniów niemówiących z autyzmem, korzystających z alternatywnych metod komunikacji. ( Picture Exchange Comunication System).

Wszyscy uczniowie niemówiący uczący się w Zespole szkół Specjalnych w Słupi pod Kępnem są wyposażani w indywidualne książki do komunikacji obrazkowej symbolami PECS.
Wdrażanie metody PECS w procesie edukacyjnym oraz w codziennym życiu dla uczniów z trudności w porozumiewaniu się oraz zaburzenia interakcji społecznych wymagają wyposażenia osób w odpowiednie narzędzia do komunikacji, nauki korzystania z nich, a także odpowiedniej organizacji jej otoczenia i właściwego przygotowania rozmówców do dialogu.

Realizacja warsztatów
Temat warsztatów: Tradycje Świąt Bożego Narodzenia
Cele ogólne:
- uczniowie znają i odszukują symbole PECS,
- wskazują na symbolach przedmioty związane z świętami,
- wskazują i podają odpowiedni symbol,
- wykonują polecenia nauczyciela,
- reagują na instrukcje dotyczące zmiany aktywności.
Cele szczegółowe:
- uczeń odróżnia symbole,
- odszukuje symbole we własnej książce do komunikacji,
- rozpoznaje i układa zdania,
- utrzymuje kontakt wzrokowy,
- naprzemiennie używa symboli PECS.
Rodzicom została zaprezentowana metoda Pecs w wersji teoretycznej i praktycznej.
- Modele komunikacji funkcjonalnej (korzystanie z książek do komunikacji) ,
-zapobieganie i redukowanie kontekstowo niepoprawnych zachowań (stosowana analiza zachowania),
- kluczowe umiejętności porozumiewania się.
Przebieg Warsztatów:
Uczniowie zaczęli ćwiczenia od wyszukiwania symboli w książkach i ich wymiany: ulubione aktywności i przedmioty związane ze świętami.
Równolegle uczyli się odpowiadania na pytania „co to?”, „kto to?”, „co robi?”, „jaki to kolor?” poprzez wskazanie właściwego symbolu lub wykonanie gestu.
Uczniowie poznawali także prawidłowe wzorce zachowań w różnych sytuacjach społecznych (przywitanie, pożegnanie, podziękowanie, proszenie), a następnie uczestniczyli w odpowiednio zaaranżowanych sytuacjach, podczas których utrwalali zdobyte umiejętności. Uczniowie wdrażani byli także do samodzielnego przemieszczania się po szkole, korzystając z książki do komunikacji określających ich cel.
- uczeń wskazuje symbol PCS lub wykonuje gest, gdy rozmówca pyta o konkret (zdjęcie, obrazek, choinka, bombka),
- uczeń wskazuje konkret, gdy rozmówca pyta o symbol.
Wprowadzenie wzorca graficznego pytania „co to? ( piernik, gwiazdka).
Budowanie wypowiedzeń dwuwyrazowych, zdań prostych – opisywanie rzeczywistości
- opisywanie sytuacji, przedmiotów, zdjęć, obrazków, według schematów:
- „kto – co robi”
- „jaki – co”
- „jaki – kto”
- „co robi – co”
- „co robi – czym”
- „kto – co robi – co”
- „kto – co robi – czym”
- układanie symboli na pasku zadaniowym zgodnie z kodem kolorów.
Wskazówki dla rodziców
- opracowywanie symboli PCS, tablic wyboru, tematycznych, uczestnictwa – zgodnie z zapotrzebowaniem rodziców w domu.
- tematy rozmów dotyczących w szczególności:
- znaczenia komunikacji alternatywnej w życiu osoby z autyzmem,
- konieczności ciągłej dostępności narzędzi do komunikacji w otoczeniu dziecka,
- sposobu formułowania pytań i komunikatów w sposób dostępny i zrozumiały dla dziecka, wspierania swoich wypowiedzi i zapowiadania nadchodzących wydarzeń symbolami i gestami,
- sposobów umożliwiania uczniom zaistnienia w dialogu, stosowania zasad naprzemienności i wzajemności,
- aranżowania sytuacji wyzwalających inicjatywę komunikacyjną dzieci,
- konieczności bogacenia ich słownika oraz umiejętności komunikacyjnych.