Program edukacji regionalnej w kl. I - III

EDUKACJA REGIONALNA W KLASACH I-III

„SYNU ORAWY
MIŁOŚĆ DO RODNE ZIYMI
TO NIE INO WYSYWANO CUSKA
I NASTROJONE GĘŚLE”

(EMIL KOWALCZYK MOJE PRZYKOZANIA)

OPRACOWANIE :MARIA POLAŃSKA-NOWAK

ZARYS DZIEJÓW POLSKIEJ ORAWY

ZIEMIA ORAWSKA JEST JAK PODPŁOMYK
POSMAROWANY MIODEM.
ZIELONA , NAGRZANA SŁOŃCEM,...
Melchior Wańkowicz (fragment)

Polska Orawa to niewielka część historycznej krainy zwanej Orawą , leżącą niegdyś na pograniczu polsko-węgierskim , a dziś polsko-słowackim. Nazwa Orawa pochodzi od słowa „Arva” znaczy szumiąca rzeka.
Orawa dzieli się na Orawę Dolną położoną w całości po stronie słowackiej i Górną , której częścią składową jest Orawa Polska..
Orawa jest pod względem turystycznym piękną i ciekawą krainą.
Obejmuje ona swym zasięgiem: część Kotliny Orawsko -Nowotarskiej
oraz południowe stoki Beskidu Wysokiego. W północnej jej
części ciągnie się pasmo Karpat. Z łagodnego nie wysokiego ciągu gór wyróżnia się Baba Góra (1725m n.p.m.) Królowa Beskidu Wysokiego. Od wschodu Orawę oddziela od Podhala pas lasów i torfowisk zwanych Borami Orawskim.
W skład polskiej Orawy wchodzą następujące miejscowości: Zubrzyca Dolna , Zubrzyca Górna, Jabłonka, Chyżne, Lipnica Mała , Lipnica Wielka, Kiczory, Orawka , Podwilk, Podsarnie, Podszkle , Harkabuz, Bukowina, Piekielnik
Polska Orawa podzielona jest między cztery gminy: Jabłonka , Czarny Dunajec, Raba Wyżna, Lipnica Wielka. Lipnica. Wielka jest najmłodszą gminą na Orawie (formalnie od 2 kwietnia 1991) . Lipnica Wielka jest największą wsią na Orawie , a Kiczory najmłodszą wsią (od 1 sytcznia 1984r.) Orawa posiada swój herb , który przedstawia niedźwiedzia pomiędzy dwoma smrekami na tle Babiej Góry.
Bardzo cennym zabytkiem na Orawie jest Muzeum-Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej , znajdują się nim najbardziej charakterystyczne budynki tej ziemi

WSTĘP

Niniejszy program przeznaczony jest dla uczniów I etapu kształcenia. Program dostosowany jest do wieku uczniów.
Do opracowania tego programu skłoniła mnie chęć pokazania uczniom, aby w dobie łatwego przenikania się innych kultur i integracji z krajami Europy mili poczucie własnej tożsamości narodowej, by poznając „obce”, kochali „swoje”. Zasadniczym warunkiem zachowania własnej kultury i jej trwania jest przekaz dziedzictwa kulturowego, które odbywa się przede wszystkim poprzez przyjęcie wartości tkwiących w bezpośrednim , przyrodniczym i kulturowym otoczeniu człowieka.
Dziecko od najmłodszych lat chłonie i zatrzymuje w sobie to, co dzieje się w jego najbliższym otoczeniu, przez całe życie pamięta fakty z własnego dzieciństwa.
Dlatego realizując program edukacji regionalnej można rozbudzić wyobraźnię dziecka tak, aby w latach późniejszych i wieku dojrzałym stanowiła ona wartościowy element kształtowania postaw patriotyzmu lokalnego i przywiązania do swojej „Małej ojczyzny”.
W czasie zajęć z edukacji regionalnej wprowadzam różnorodne formy działania , wypowiadania się , śpiewania , inscenizacji, wywiadu, wycieczki, konkursy. Swoją „Małą ojczyznę „ dzieci poznają poprzez baśnie , legendy, spotkania ze znanymi ludźmi wybrane elementy z historii i tradycji swojej miejscowości.

PROGRAM EDUKACJI REGIONALNEJ
W KLASACH I-III
W SZKOLE PODSTAWOWEJ W KICZORACH

(Program pierwotnie sporządzono w formie tabelarycznej - dop. red.)

LP
DZIAŁ PROGRAMU
PROBLEMATYKA
SPOSÓB REALIZACJI, UWAGI

I JESTEM UCZNIEM –MOJA SZKOŁA
Kim jestem?
Moja szkoła ,w której się uczę , klasa , nazywanie pomieszczeń szkolnych.
Uczeń:
potrafi powiedzieć co lubi, czym się interesuje, przekazuje podstawowe informacje na swój temat
Przekazanie informacji o sobie (imię nazwisko ,miejsce urodzenia , ulubione zajęcia, zabawy) Oglądanie budynku szkoły, poszczególnych klas wystawek i ekspozycji

II I MOJA RODZINA
Skład rodziny.
Stopnie pokrewieństwa w rodzinie.
Sposób spędzania wolnego czasu w rodzinie . Moje obowiązki w rodzinie Uczeń:
potrafi pokazać swoje miejsce w rodzinie , powiedzieć co lubi, czym się interesuje,. Jak spędza wolny czas
Zorganizowanie kuligu z udziałem rodziców. Przejazd saniami po okolicy. Organizowanie spotkań z okazji Dnia Matki

III MOI DZIADKOWIE
Najstarsi członkowie mojej rodziny.
Uczeń:
potrafi opowiedzieć o swoich najbliższych ,zna hierarchię w rodzinie , potrafi wykonać laurkę i zaśpiewać piosenkę dla Babci i Dziadka, okazuje szacunek dla bliskich Wykonanie laurki , redagowanie życzeń , nauka piosenki „U Babci” klasowe spotkanie z dziadkami

IV POSZUKUJĘ KORZENI SWOJEJ RODZINY
Oglądanie rodzinnych albumów.
Wykonanie drzewa genealogicznego.
Uczeń wykonuje drzewo genealogiczne swojej rodziny wklejając zdjęcia w odpowiednie miejsca lub wpisując imiona i nazwiska członków rodziny Wykonanie drzewa genealogicznego

V MIEJSCOWOŚĆ, W KTÓREJ MIESZKAM.
E. Kowalczyk-Moja Orawa
Oglądanie pocztówek, fotografii, wycinków prasowych .
Historia mojej miejscowości.
Herb Kiczor.
Pomniki przyrody w moim regionie
Wycieczka na Polanę
Uczeń zna fakty historyczne mówiące o powstaniu regionu i miejscowości.
Uczeń rozpoznaje herb swojej miejscowości i wymienia główne elementy herbu Kolorowanie konturu herbu, wykonanie klasowej gazetki

VI CO WIEM O MOJEJ MIEJSCOWOŚCI I JEJ WALORACH TURYSTYCZNYCH I KRAJOZNAWCZYCH
Rozwiązywanie, krzyżówek , uzupełnianie tekstu lukami , udzielanie odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące swojego regionu ..Zainscenizowanie scenki, z której można dowiedzieć się o walorach turystyczno –krajoznawczych Kiczor, pisanie listu do kolegi z uwzględnieniem walorów turystycznych i krajoznawczych
Uczeń potrafi uzupełnić tekst z lukami i rozwiązać krzyżówkę
odpowiada na podstawowe pytania dotyczące swojego regionu

KONKURS, drama, napisanie listu zachęcającego kolegę do odwiedzenia Kiczor

VII LEGENDY MOJEGO REGIONU
A. Jazowski Podania i bajki goralskie –(wybór)
Legendy związane z moim regionem
Uczeń zna podania i legendy związane z regionem

VIII IDĄ ŚWIĘTA
Jako mi przesła wilijo , s.25
Godka o kolyndowaniu -I . Grobarczyk s.83
Gawędy orawskie Wypowiedzi uczniów na temat rodzinnych zwyczajów świątecznych ( ubieranie choinki , Wigilijne potrawy, pasterka )
Podtrzymywanie tradycji ubierania choinki własnoręcznie wykonanymi ozdobami
oglądanie ilustracji przedstawiających świąteczne zwyczaje
Nauka piosenki gwarą i nauka gawęd Uczeń:
-Zna zwyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia
-zna tradycyjne potrawy
-potrafi zaśpiewać orawską kolędę
-zna zwyczaje kolędowania Wykonywanie ozdób choinkowych Recytacja gawęd orawskich

IX OD NIEDZIELI PALMOWEJ DO WIELKANOCY Spotkanie z rodowitą orawinką/ orawianem
Zwyczaje
wielkanocne w czasach naszych dziadków –POGADANKA,
wielkanocne zwyczaje w naszych domach , przygotowanie tradycyjnej wielkanocnej święconki , Uczeń potrafi wyjaśnić symbolikę świąt wielkanocnych
Zna obrzędy religijne , zwyczaje i tradycje kulturowe związane z okresem wielkanocnym
Potrafi przygotować wielkanocną święconkę Klasowe wielkanocne śniadanie

X POZNAJEMY GWARĘ NASZEGO REGIONU
Cymu pon będzie się ucół nasej gwary I . Grobarczyk s.47
Gawędy orawskie Charakterystyczne cechy gwary regionu, elementy gwary w mowie obecnej, zapoznanie uczniów ze SŁOWNIKIEM GWARY ORAWSKIEJ JÓZEFA KĄSIA Uczeń wyjaśnia znaczenie pojęć gwarowych, uczestniczy w konkursach

XI PASTERSKI LIETNY KIERMAS Zapoznanie uczniów ze zwyczajami pasterskimi w naszym regionie . Nauka piosenek pasterskich Uczeń zna zwyczaje pasterskie w swoim regionie , wie jak przygotować kolibę.
Potrafi zaśpiewać piosenkę o tematyce pasterskiej Przygotowanie
Dnia Regionalnego
XII OD ZIARENKA DO BOCHENKA, Udział uczniów w ścieżce edukacyjnej Uczeń wie jak dawniej pieczono chleb , okazuje szacunek dla chleba i pracy rąk ludzkich.

XIII LUDZIE KULTURY NASZEGO REGIONU Ludzie zasłużeni w naszym regionie.
Region w twórczości ludowej Uczeń zna osoby zasłużone dla regionu i swojej miejscowości Spotkanie z twórcami ludowymi,

XV REGIONALNY STRÓJ Tradycyjny strój regionu, oglądanie stroju regionalnego, opis stroju Uczeń potrafi opisać strój orawski Wykonanie z kawałków materiału stroju orawskigo

XVI WYCIECZKA DO MUZEUM- OPE zwiedzanie ekspozycji etnograficznej, poznanie architektury naszego regionu Uczeń zna pojęcia muzeum , skansen potrafi wymienić kilka eksponatów Wycieczka

Oczekiwane efekty realizowanego programu:
- Wzmocnienie zainteresowań dzieci własnym regionem
- Poznanie legend związanych najbliższym regionem
- Umiejętność odczytywania tekstu gwarą
- Umiejętność doskonałej recytacji gawęd
- Umożliwianie osiągania sukcesów poprzez udział w różnych konkursach

Metody ewaluacji osiągnięć dzieci:
- Czytanie tekstów
- Recytowanie wypowiedzi uczniów
- Prezentacje
- Konkursy
- Rozwiązywanie krzyżówek
- Uzupełnianie tekstu z lukami
- Rozmowy
- Prace uczniów