Analiza przypadku edukacyjnego dziecka z afazją

OPIS I ANALIZA PRZYPADKU TERAPEUTYCZNEGO-
DZIECKO Z AFAZJĄ RUCHOWĄ

SPIS TREŚCI

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU.
2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA.
3. ZNACZENIE PROBLEMU.
4. PROGNOZA.
5. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ.
6. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ.
7. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ.

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU

W niniejszym studium prezentowana jest dziewczynka o imieniu Marysia. Marysia jest dzieckiem 8- letnim. Marysia posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci z niepełnosprawnością ruchową – afazją. Z uwagi na zdiagnozowaną afazję i nie osiągnięcie gotowości szkolnej Marysia została odroczona od obowiązku szkolnego w roku szkolnym 2017/2018. Marysia trafiła do naszego przedszkola w wieku 4 lat. Została miło przyjęta przez grupę. Po kilku dniach obserwacji zauważyłam, że dziewczynka ma poważne trudności z komunikowaniem się a także z rozumieniem mowy. Dziecko było w miarę samodzielne, cechowała je w miarę dobra sprawność ruchowa. Jednak wymagała nieustannej uwagi i opieki ze strony nauczycielek. Marysia mówiła tylko pojedyncze słowa, używała prostych zwrotów, często powtarzała ostatnie słowa rozmówcy zamiast odpowiadać na pytania. Niemożność wyrażenia własnych myśli i porozumiewania się z otoczeniem sprawiały, że Marysia zaczynała piszczeć, krzyczeć a także wykazywać agresję w stosunku do dzieci i nauczycielek. Dziewczynka nie rozumiała poleceń. Nie potrafiła skoncentrować uwagi. Postrzegała siebie w osobie trzeciej. Marysia wykazywała znaczne opóźnienia w sferze mowy i myślenia, percepcji słuchowej oraz orientacji przestrzennej. Również umiejętności społeczne dziewczynki były na bardzo niskim poziomie. Z poczynionych obserwacji wynikało iż Marysia działała na zasadzie pewnych wyuczonych schematów i naśladowania zachowań i czynności innych, które były zapamiętane lub działy się aktualnie. Dziewczynka nie rozgraniczała świata realnego i świata symboli. Nie odróżniała pozytywnych i negatywnych zachowań. Nie potrafiła dostosować się do zasad i norm panujących w grupie. W trakcie zajęć odchodziła, co bardzo dekoncentrowało inne dzieci. Z rozmowy z matką dziewczynki wynikało, iż ciąża i poród przebiegały prawidłowo. Marysia otrzymała 10 punktów w skali Apgar. Rozwój ruchowy dziecka przebiegał prawidłowo. Dziewczynka rzadko chorowała, jednak była zawsze bardzo osłabiona po szczepieniach. Chcąc pomóc Marysi lepiej funkcjonować w grupie opracowałam dla niej indywidualny plan działań, Marysia zaczęła też uczęszczać na zajęcia z logopedą a także zasugerowałam matce dziewczynki wizytę u neurologa i w poradni psychologiczno- pedagogicznej. Przypadek Marysi był dla mnie szczególny, gdyż jej brak umiejętności komunikowania się, utrudniał jej funkcjonowanie w grupie i był dla niej bardzo frustrujący co rodziło liczne niepożądane reakcje. Dziewczynka przebywała w przedszkolu od godziny 8.00- 17.00 i przez długi czas to właśnie przedszkole było jedynym wsparciem dla dziecka. Matka dziewczynki początkowo nie dostrzegała powagi problemu pomimo licznych rozmów i sugestii z mojej strony iż Marysia potrzebuje pomocy specjalistów. Do pierwszej wizyty w poradni i u neurologa doszło dopiero po prawie po upływie roku. Po wizycie u neurologa dziecięcego matka dziewczynki przekazała nauczycielkom zaświadczenie stwierdzające opóźniony rozwój psycho- motoryczny. Neurolog zalecił też dalsze badania, EEG mózgu oraz wizytę u psychologa. Badanie EEG wykazało słabe przewodzenie impulsów elektrycznych. Dziewczynka była na badaniach w poradni psychologiczno- pedagogicznej dwukrotnie i w lutym 2016 roku otrzymała orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. W tym czasie zanim dokonano diagnozy udało mi się osiągnąć efekty wychowawcze. Marysia nie miała już problemów z dostosowaniem się do ustalonych norm i zasad panujących w grupie. Wyciszyła się, w trakcie zajęć przestała odchodzić od grupy, lepiej skupiała uwagę. Dzieci z grupy wykazały się niesamowitą empatią i otoczyły Marysię opieką i wsparciem. Obserwowałam stały postęp w rozwoju społeczno-emocjonalnym dziecka. Jednak wciąż utrzymywały się trudności Marysi w czasie wykonywania operacji myślowych, rozumienia i porozumiewania się.

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA.
U dziecka stwierdzono niepełnosprawność ruchową– afazję. Wcześniej przeprowadzone badanie psychologiczne wykazało znacznie niższe niż przeciętne możliwości intelektualne Marysi, bardzo duże trudności w sferze komunikacji i rozumienia mowy. Szczególne dla dziewczynki były zadania wymagające myślenia indukcyjnego, tj. ustalania łączących przedmioty relacji, cech wspólnych i wykrywania serii. Wykonując zadania bazujące na percepcji wzrokowej Marysia miała znaczne trudności.
Dokonano też oceny poziomu rozumienia mowy biernej w oparciu o wystandaryzowane narzędzia diagnostyczne. Marysia uzyskała wynik wskazujący na znacznie niższy niż przeciętny zakres rozumienia mowy biernej. Dziewczynka nie rozumiała większości poleceń, wymagała dodatkowych podpowiedzi i dojaśniania instrukcji.
Stwierdzono u dziewczynki zaburzenia rozwoju mowy – afazję. Aparat mowy u Marysi jest sprawny. Tor Odechowy jest prawidłowy dla mowy. W czasie diagnozy Marysia była rozkojarzona, mówiła o tym co zauważyła na ścianach, półkach. Dziecko często odpowiadało nieadekwatnie do postawionych pytań, chociaż były krótkie i kilkukrotnie powtarzane. Marysia miała problem z prawidłowym realizowaniem głosek szumiących. Pozostałe głoski powtarzała prawidłowo w izolacji i w sylabach. Trudności sprawiało jej powtarzanie dłuższych wyrazów i zdań 2-3 wyrazowych; opuszczała wyrazy lub głoski, zniekształcała głoski, które w pojedynczych wyrazach realizowała prawidłowo np.: wujek-wurek, skubią-zgubią. Marysia miała też trudności ze wskazaniem dwóch obrazków według usłyszanej kolejności. Przed wykonaniem zadania długo się zastanawiała, nie wiedziała jakiego wyrazu ma użyć. Marysia nie potrafiła ułożyć historyjki obrazkowej według kolejności wydarzeń. Opowiadając treść historyjki, każde zdanie rozpoczynała słowami: nie wiem. Wypowiadając się wyrazem, oczekiwała pomocy w budowaniu prostych zdań. W wypowiedziach dziewczynki pojawiały się liczne błędy fleksyjne i gramatyczne. Ubogi był słownik czynny i bierny. Dziewczynka nie rozumiała wszystkich poleceń, wymagała dodatkowych podpowiedzi i potwierdzeń. U Marysi pojawiła się echolalia.
Diagnoza pedagogiczna wykazała, że na niskim poziomie rozwija się u dziewczynki funkcja wzrokowo-przestrzenna (spostrzegawczość, pamięć wzrokowa oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa), a także funkcje słuchowo-językowe (wydzielanie głosek w nagłosie i wygłosie, analiza i synteza głoskowa wyrazów). Nieukształtowane są funkcje przestrzenne. Trudności sprawiały Marysi również ćwiczenia i zabawy ruchowe wymagające współpracy dużych grup mięśniowych, zdolności utrzymywania równowagi np. skakanie na jednej nodze, ćwiczenia równoważne). W zakresie motoryki małej dziewczynka w przeciętnym tempie wykonywała zadania oparte na precyzyjnych ruchach dłoni i palców we współpracy obu rąk pod kontrolą wzroku np. nawlekanie koralików. Słabsza pozostała sprawność grafomotoryczna. Marysia nie radziła sobie z samodzielnym rysowaniem wzorów litero podobnych.
Dziewczynka wymaga wielospecjalistycznej stymulacji, która pozwoli na wszechstronne usprawnianie jej rozwoju i wyrównywanie deficytów rozwojowych. Kształcenie specjalne dla dzieci z niepełnosprawnością ruchową- afazją zgodnie z zaleceniami Poradni może się odbywać w ogólnodostępnym przedszkolu pod warunkiem dostosowania się do zaleceń zawartych w orzeczeniu. Jednocześnie Marysia otrzymała też opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
Zalecenia zawarte w orzeczeniu:
- Po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka opracowanie Indywidualnego Programu edukacyjno- terapeutycznego;
- Dostosowanie programu wychowania przedszkolnego do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka;
- Zapewnienie Emilii zajęć rewalidacyjnych o charakterze terapeutycznym minimalizujących skutki zaburzeń rozwojowych i stymulujących ogólny rozwój dziecka, prowadzonych w formie indywidualnej przez specjalistów (logopeda, pedagog);
- Objęcie dziecka pomocą psychologiczno – pedagogiczną w przedszkolu w formie:
• zajęć korekcyjno-kompensacyjnych;
• zajęć logopedycznych, które będą ukierunkowane na stymulację rozwoju mowy i kompetencji językowych, poszerzanie zasobu słownika czynnego i biernego, prowadzenie różnych ćwiczeń artykulacyjnych, fonacyjnych i oddechowych;
• porad i konsultacji dla rodziców dziecka.
- Stymulowanie rozwoju sprawności językowych i komunikacyjnych Marysi;
- Stałe wzbogacanie słownika czynnego i biernego;
- Stosowanie ćwiczeń doskonalących funkcje percepcyjne(funkcje wzrokowo-przestrzenne, słuchowo-językowe, przestrzenne);
- Stymulowanie wszechstronnego rozwoju Marysi, ze szczególnym uwzględnieniem sfery społeczno-emocjonalnej (budowanie prawidłowych relacji społecznych);
- Rozwijanie umiejętności społecznych dziecka m. in. poprzez:
• wspieranie rozwoju emocjonalnego (uczenie rozpoznawania i wyrażania podstawowych emocji);
• wdrażanie dziecka do pracy na rzecz grupy rówieśniczej, umiejętności współpracy;
• kształtowanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z dorosłymi i rówieśnikami poprzez zabawy zespołowe, ruchowe, tematyczne, konstrukcyjne.
- Zapewnienie rodzinie wsparcia i pomocy w podejmowaniu działań stymulujących rozwój Marysi;
- Za zgodą organu prowadzącego zatrudnienie nauczyciela wspomagającego, posiadającego kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej, w celu współorganizowania wspomagania procesu wychowania przedszkolnego dla dziecka niepełnosprawnego;

3. ZNACZENIE PROBLEMU.
Kształtowanie się mowy dziecka ma ścisły związek z jego rozwojem społeczno – emocjonalnym. Kontakt werbalny z otoczeniem bogaci słownictwo, uczy prawidłowych zasad gramatycznych, właściwego posługiwania się melodią, akcentem i rytmem wypowiedzi. Dziecko zanim opanuje mowę, operuje takimi środkami komunikacji jak krzyk, gestykulacja, mimika twarzy. Jednak przed samym procesem mówienia, dziecko najpierw uczy się rozumieć mowę. Wtedy tak ważną rolę odgrywają osoby z najbliższego otoczenia. Już w łonie matki, niemowlę rozumie jej mowę, czułe gesty, dotyk.

W dzisiejszej pędzącej rzeczywistości komunikacja werbalna, jest niezwykle istotna, staje się często głównym narzędziem wymiany informacji. Od człowieka wymaga się logicznej, spójnej, zrozumiałej, a przede wszystkim szybkiej informacji zwrotnej. Dlatego też ludziom, którzy z różnych przyczyn nie posługują się mową, wiele trudności sprawia funkcjonowanie w społeczeństwie, zwykle nastawionym na komunikacje werbalną. Nienaganna wymowa wchodzi przecież w zakres podstawowych wymagań, jakie stawia się przed kandydatami na różnorodne stanowiska. Równie często stanowi warunek pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Wiele frustracji przeżywa człowiek dorosły, który chce wyrazić własne myśli,
a z jakiejś przyczyny stan zdrowia mu na to nie pozwala. Jakże zagubione musi być dziecko, które nie rozumie mechanizmów różnorodnych zaburzeń językowych, a boryka się z jednym z nich. Społeczność dziecięca zwykle bezkompromisowa, niezwykle szczera wymaga od swojego „odbiorcy – rozmówcy” pełnego zaangażowania w zabawę, przedsięwzięcie. Dlatego też, sprawia mu trudność porozumienie się z dzieckiem, które nie odbiera od niego informacji, bądź też danej informacji nie potrafi mu przekazać werbalnie. W konsekwencji takie dziecko unika zabaw z rówieśnikami, wycofuje się z aktywności i przechodzi wewnętrzny kryzys.

Dodatkowo fakt nie rozumienia poleceń sprawia iż dziecko nie bierze pełnego udziału w zajęciach, a co za tym idzie nie jest w stanie przyswoić całości realizowanego materiału w zakresie takim jak jego rówieśnicy. Wymaga dodatkowych objaśnień i instrukcji, indywidualnego podejścia, wiele uwagi i czasu ze strony nauczyciela. Dziecko, które funkcjonuje w grupie 25- osobowej bez indywidualnego wsparcia nie jest w stanie opanować treści przewidzianych w Podstawie Programowej. W konsekwencji może mu towarzyszyć brak wiary we własne możliwości, poczucie bycia gorszym niż rówieśnicy a to z kolei prowadzić do frustracji i przeżywania porażek.

4. PROGNOZA.
• Negatywna w przypadku nie podjęcia działań
W przypadku zaniechania oddziaływań ze strony wychowawcy, nauczyciela wspomagającego, logopedy, dziecko może pozostać na dotychczasowym etapie rozwoju i rozumienia mowy. Również rozumienie i odbiór mowy będzie mocno zaburzone. Brak interwencji ze strony specjalistów spowoduje, iż wszelkie elementy rozwoju psychicznego zostaną zahamowane. Dziecko nie osiągnie dojrzałości szkolnej, proces dalszej edukacji będzie mocno zakłócony.

• Pozytywna w przypadku podjęcia działań

Otoczenie Marysi oddziaływaniem wychowawcy, nauczyciela wspomagającego, logopedy we wszystkich płaszczyznach poprawi komunikowanie się. Ponadto rozumienie i odbiór informacji ukształtuje się w prawidłowościach przypadających na jej wiek. Dziecko osiągnie dojrzałość szkolną, będzie mogło podjąć wyzwania, stawiane przed nim na etapie wczesnoszkolnym i późniejszym.

5. PROZPOZYCJE ROZWIĄZAŃ

Realizacja zaleceń zawartych w orzeczeniu stała się dla mnie priorytetem. Z chwilą kiedy mama Marysi dostarczyła orzeczenie do przedszkola, został powołany Zespół Pomocy Psychologiczno- Pedagogicznej dla Marysi składający się z wychowawców i logopedy. Za zgodą Wójta został zatrudniony nauczyciel wspomagający w wymiarze 10 godzin tygodniowo, który dołączył do zespołu. Zespół, którego zostałam koordynatorem wspólnie opracował Indywidualny Program Edukacyjno- Terapeutyczny. Zespół dokonał oceny poziomu funkcjonowania Marysi w grupie i zawarł je w indywidualnym programie w postaci mocnych i słabych stron. IPET określa też cele i sposoby realizacji tych celów, formy oraz metody.
W tym samym czasie Marysia rozpoczęła też zajęcia wczesnego wspomagania w Prywatnej Poradni zdrowia Psychicznego dla Dzieci, Młodzieży i Dorosłych „Przystań” w Żywcu.

CELE OGÓLNE:

- Wszechstronna stymulacja rozwoju dziecka;
- Stymulowanie rozwoju intelektualnego;
- Pobudzanie do aktywności poznawczej;
- Rozwijanie zainteresowań dziecka;
- Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania;
- Motywowanie dziecka do samorzutnego podejmowania aktywności;
- Wspomaganie rozwoju poznawczego;
- Wzbogacanie słownika czynnego i biernego;
- Usprawnianie funkcji wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych, koordynacji wzrokowo-ruchowej;
- Dostarczanie wrażeń zmysłowych (stymulacja polisensoryczna);
- Usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki;
- Rozwijanie sfery społeczno-emocjonalnej;
- Wspomaganie rozwoju spostrzegania;
- Nauka celowego działania dostosowanego do indywidualnych możliwości i potrzeb dziecka;
- Rozwijanie zainteresowań otoczeniem i jego wielozmysłowe poznawanie;
- Rozwijanie i doskonalenie zmysłów;
- Stymulacja rozwoju mowy i kompetencji językowych;
- Kształcenie płynnych ruchów i większej zwinności oraz precyzji i dokładności;
- Rozwijanie umiejętności manipulacyjnych.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

- Doskonalenie percepcji wzrokowej;
- Ćwiczenia koordynacji wzrokowo- ruchowej;
- Ćwiczenia funkcji wzrokowo-przestrzennych(spostrzegawczość, pamięć wzrokowa);
- Ćwiczenia funkcji słuchowo-językowych (wydzielanie głosek w nagłosie i wygłosie, analiza i synteza głoskowa wyrazów);
- Ćwiczenie spostrzegawczości;
- Wydłużanie czasu koncentracji uwagi;
- Stymulowanie myślenia (kategoryzowanie, myślenie przyczynowo-skutkowe);
- Rozwijanie percepcji słuchowej, wyrabianie uwagi słuchowej, rozróżniani i lokalizowanie źródła dźwięku;
- Poznawanie środowiska przyrodniczego oraz nowych miejsc;
- Polisensoryczne poznawanie właściwości otoczenia oraz integrowanie wrażeń zmysłowych;
- Doskonalenie funkcji lewej półkuli mózgu oraz integrujących lewą i prawą półkulę (kategoryzacje, sekwencje, relacje przestrzenne);
- Stymulowanie rozwoju dziecka w kierunku dokonywania wyborów;
- Zwiększanie poziomu rozumienia poleceń słownych;
- Zwiększenie poziomu wypowiadania się pełnymi zdaniami poprawnymi pod względem fleksyjnym i gramatycznym;
- Podtrzymywanie wokalizacji i zachęcanie do sylabizowania, głoskowania;
- Ćwiczenia oddechowe;
- Ćwiczenia praksji ręki i palców;
- Koordynacja czynności obu rąk;
- Ćwiczenia rozmachowe;
- Rozwijanie umiejętności manipulacyjnych;
- Kształtowanie zachowań prospołecznych;
- Odkrywanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań i uzdolnień;
- Wypracowanie gotowości do podjęcia nauki szkolnej.

ZADANIA:

- zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w przedszkolu 2 godziny dziennie
- dwie godziny zajęć rewalidacyjnych z logopedą
- nauczyciel wspomagający
- terapia logopedyczna i psychologiczna w PPP w Milówce
- wczesne wspomaganie prowadzone w Prywatnej Poradni zdrowia Psychicznego dla Dzieci, Młodzieży i Dorosłych „Przystań” w Żywcu
- stała współpraca nauczyciela i specjalistów z rodzicami
- współdziałanie ze specjalistami z poradni w zakresie przekazywania informacji o dziecku (za zgodą rodziców)

6. WDROŻENIE ODDZIAŁYWAŃ

Po otrzymaniu opinii o stanie rozwoju dziecka z Centrum Rehabilitacyjno-Edukacyjnego oraz orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej wnikliwie je przeanalizowałam. Wspólnie z powołanym zespołem opracowałam IPET, którego realizacja pozwoliła na ukierunkowanie zrównoważonego rozwoju Marysi. Ja jako nauczyciel- wychowawca, mogłam oddziaływać na dziecko podczas codziennych zajęć w przedszkolu, nauczyciel wspomagający współorganizował wraz ze mną proces wychowania w wymiarze 10 godzin tygodniowo. Dziecko uczęszczało na zajęcia logopedyczne dwa razy w tygodniu. Zdarzały się nieobecności spowodowane chorobami lub tym, iż mama nie mogła jej przywieźć do przedszkola bo musiała zająć się dwojgiem młodszego rodzeństwa. Współpraca z mamą Marysi przebiegała różnie, mama deklarowała kontynuację ćwiczeń w domu, jednak zarówno logopeda jak i nauczyciele nie dostrzegali realnego przełożenia deklaracji na efekty w postępach dziecka. Mama systematycznie jeździła z dzieckiem na zajęcia w ramach wczesnego wspomagania z wyjątkiem 3 miesięcznej przerwy spowodowanej pobytem w szpitalu z młodszym dzieckiem. Z uwagi na obserwowane mimo licznych ćwiczeń i stymulowania rozwoju trudności Marysi cały czas sugerowałam mamie dziewczynki powtórzenie badań neurologicznych. Mama wyraziła chęć dalszego diagnozowania Marysi jednak poważne problemy zdrowotne młodszego dziecka odsunęły to w czasie. Marysia raczej chętnie uczestniczyła w zajęciach organizowanych z logopedą i nauczycielem wspomagającym. Również wzrosła jej aktywność podczas zajęć przedszkolnych i zabaw swobodnych. Z uwagi na szybką dekoncentrację podczas zajęć często zmieniano aktywności. Ponadto Marysia szybko się zniechęcała jeśli zadanie było dla nie za trudne, wymagała zachęty i motywowania do podejmowania kolejnych działań. Praca z Emilką polegała na wspomaganiu i stymulowaniu wszechstronnej aktywności dziecka.

7. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ

Wdrożenie zaleceń zawartych w orzeczeniu, dodatkowe godziny z logopedą, nauczycielem wspomagającym, zajęcia wczesnego wspomagania, oraz zadania realizowane podczas pobytu dziecka w przedszkolu sprawiły, że Marysia poczyniła znaczne postępy edukacyjne. Marysia ma sprawny aparat artykulacyjny, prawidłowo realizuje wszystkie głoski. Wzbogacony został słownik czynny i bierny. Nadal jednak wykazuje trudności w komunikacji i rozumieniu mowy. Marysia często odpowiada nieadekwatnie na zadane pytanie, często także zmienia kierunek rozmowy na odpowiedni dla siebie temat. Podczas wypowiedzi np. opisując obrazek popełnia wiele błędów gramatycznych i fleksyjnych. Marysia słabo jak na swój wiek radzi sobie z myśleniem przyczynowo- skutkowym. Nie rozumie zasad gier planszowych. Występuje u niej pamięć krótkotrwała i słaba koncentracja. Szybko się rozprasza a to wymaga kilkukrotnego powtarzania poleceń. Pomimo iż rozpoznaje i nazywa wszystkie litery i w większości potrafi je samodzielnie napisać nie potrafi przeczytać prostych połączeń sylabowych oraz krótkich wyrazów. Ma zaburzony słuch fonemowy. Marysia rozpoznaje cyfry ale nie potrafi ich samodzielnie zapisać. Przelicza na konkretach. Dodaje i odejmuje proste działania. Marysia jest bardzo sprawna ruchowo: biega, skacze, czworak uje, wykonuje skręty, skłony, pokonuje przeszkody. Słabo radzi sobie podczas przetwarzania obrazu graficznego na ruchowy. Marysia dysponuje dobrą sprawnością rąk: rysuje, maluje, kalkuje, koloruje, wycina i bardzo lubi tego typu zajęcia. Marysia lubi być w centrum zainteresowania, lubi występować w przedstawieniach i brać udział w konkursach. Dwukrotna wygrana w konkursach recytatorskich była dla nie niesamowitym przeżyciem i sprawiła wiele radości.
Marysia została już raz odroczona od obowiązku szkolnego, podczas tego roku nastąpił znaczny progres, jednak w związku z dalszymi trudnościami w rozumieniu Marysia nie jest gotowa aby samodzielnie i bez wsparcia sprostać wymaganiom, które postawi przed nią szkoła. Mimo to mama dziewczynki chce, aby Marysia we wrześniu 2018r. rozpoczęła szkołę. W związku z tym matka dziewczynki musi dokonać ponownej diagnozy dziecka, gdyż orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane było na okres wychowania przedszkolnego.