Jak ułatwić dziecku pierwsze dni w przedszkolu

Z WŁASNEGO DOŚWIADCZENIA –
JAK UŁATWIĆ DZIECKU PIERWSZE DNI W PRZEDSZKOLU

Wiek przedszkolny obejmuje okres życia dziecka od 3 – 7 lat. Należy pamiętać, że granice chronologiczne tego okresu są względne, ponieważ każde dziecko rozwija się w innym tempie, w odmiennych warunkach środowiskowych, każde jest odrębną indywidualnością, różni się od swoich rówieśników cechami fizycznymi i psychicznymi.
Podczas pobytu w przedszkolu dziecko osiąga kolejne stadia dojrzałości fizjologicznej organizmu oraz rozwoju intelektualnego, buduje podstawowe struktury osobowości, uczy się i bawi a także zdobywa doświadczenia społeczne – wśród nich również te, które służą przystosowaniu się do życia w grupie oraz nabywaniu umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych.
Pierwszym krokom dziecka w przedszkolu często towarzyszy lęk, niepewność i tęsknota za domem i rodziną. Początkujący przedszkolak przeżywa niezwykle silne emocje, które nierzadko przejawiają się poprzez płacz, krzyk, zachowania agresywne, bądź też przez wycofywanie się, „zamykanie się w sobie”. Pojawiają się czasem objawy somatyczne, np.: moczenie nocne, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, obniżenie odporności na choroby, zaburzenia mowy itp. Objawy te zależą w dużej mierze od sytuacji oraz indywidualnych cech osobowości dziecka.
W związku z tym warto podjąć próbę ułatwienia dziecku przystosowania się do nowego środowiska, pokonania obaw, frustracji i leków. Dobry start jest bowiem szczególnie ważny – to od niego zależy dalszy prawidłowy rozwój dziecka. Niezbędna jest w tym celu współpraca na poziomie przedszkole – rodzice dziecka. Przemyślane, dobrze zorganizowane oddziaływania przedszkola maja służyć przekroczeniu przez dziecko pewnej bariery psychologicznej związanej z nową sytuacja, stymulacji procesów rozwojowych i socjalizacji.

W pierwszym etapie pobytu dziecka w przedszkolu praca nauczyciela skupia się na:
· stopniowym przyzwyczajaniu dziecka do rozłąki z rodzicami;
· wdrażaniu do samodzielności w zakresie czynności samoobsługowych, higienicznych i spożywania posiłków;
· przyswajaniu elementarnych zasad kulturalnego zachowania się;
· przestrzeganiu określonych zasad zgodnego funkcjonowania w grupie, podczas różnych form aktywności i odpoczynku dzieci;
· zgłaszaniu nauczycielowi swoich dolegliwości, trudności i problemów oraz reagowaniu na problemy innych dzieci;
· właściwym przejawianiu emocji pozytywnych i negatywnych oraz odpowiednim reagowaniu na emocje innych;
· rozumieniu znaczenia takich wartości, jak: koleżeństwo, dobroć, uprzejmość, życzliwość, prawdomówność, współczucie, odpowiedzialność itp.;
· umacnianiu wiary dziecka we własne siły i możliwości;
· podawaniu pozytywnych wzorów do naśladowania;
· przezwyciężaniu dziecięcych lęków i uprzedzeń;
· wdrażaniu elementarnych zasad bezpieczeństwa i zdrowego trybu życia.

PROPOZYCJE ZADAŃ DO REALIZACJI Z DZIEĆMI W PIERWSZYM MIESIĄCU POBYTU W PRZEDSZKOLU

Przedstawione propozycje mogą stanowić pewną inspirację, szczególnie dla początkujących nauczycieli. Zasadniczo przeznaczone są dla dzieci młodszych, ale wiele z nich można zastosować w grupach starszych.

I TYDZIEŃ

1. Wzajemne zapoznanie się rodziców, dzieci, nauczycieli i innych pracowników przedszkola – np. podczas spotkania organizacyjnego; zapoznanie z pomieszczeniami przedszkola.
2. Przydział znaczków rozpoznawczych lub ich samodzielny wybór przez dzieci.
3. Zabawa „Powitanie” – nauczyciel rzuca piłkę kolejno do dzieci siedzących w kole, przedstawia się i prosi o przedstawienie się dzieci; może też recytować rymowankę:
4. Wszyscy są, witam was, zaczynamy – już czas;
5. Jestem ja, jesteś ty – raz, dwa, trzy!
6. Wręczenie dzieciom wizytówek ułatwiających zapamiętanie ich imion: wizytówki mogą mieć formę breloczka, medalu lub inną; powinny być wykonane w trwały i estetyczny sposób; dzieci starsze mogą samodzielnie ozdobić swoje wizytówki.
7. Zabawy w kole i ze śpiewem, integrujące grupę – np. „Balonik”, „Hej, niteczko”.
8. Wykorzystanie utworu M. Kownackiej „Kukuryku na ręczniku” do wdrażania podstawowych zasad higieny osobistej – teatrzyk sylwet i ćwiczenia praktyczne.
9. Wybór nazwy grupy, wspólne wykonanie tabliczki na drzwi.
10. Zabawy wdrażające do poszanowania zabawek, zachowania porządku i przestrzegania ustalonych reguł zabawy.
11. Zabawy orientacyjno – porządkowe i kształtujące umiejętność określonego reagowania na sygnał– np. „Znajdź parę”, „Dzieci w domkach”, „Pająk i muchy”, „Co mówi bębenek? (jedno uderzenie – stań wyprostowany, dwa – usiądź skrzyżnie, trzy – zwiń się w kłębek).
12. Nauka masażu relaksacyjnego – wykonywanie określonych ruchów dłońmi na plecach partnera; wszystkie ruchy należy wykonywać w kierunku do serca – czyli od dołu kręgosłupa w górę, dziecko poddane masażowi może leżeć na brzuchu lub siedzieć:
Tędy płynie rzeczka (wodzenie palcem wskazującym po linii kręgosłupa kolegi),
· Idzie pani na szpileczkach (delikatne kłucie palcami wskazującymi obu dłoni na przemian, również po linii kręgosłupa),
· Tędy biegły konie (delikatne uderzanie pięściami obu dłoni na przemian),
· Tędy przeszły słonie (lekkie uderzanie otwartymi dłońmi obu rąk na przemian),
· Tędy idzie szczypaweczka (lekkie szczypanie kciukiem i palcem wskazującym obu lub jednej dłoni),
· Zaświeciły dwa słoneczka (okrężne ruchy otwartymi dłońmi obu rąk równocześnie na wysokości łopatek kolegi, z lekkim uciskiem),
· Spadł drobniutki deszczyk (delikatne ruchy wszystkimi palcami obu rąk – jak podczas gry na pianinie),
· Czy cię przeszedł dreszczyk? (połaskotanie kolegi w odkryty kark).
· Zabawy tematyczne – np. „Gotujemy obiad dla lalek”, „W domu”, „U lekarza” itp.

II TYDZIEŃ

1. Powitanie inaczej – np. posyłanie całusa, pomachanie ręką, przybicie piątki itp. według pomysłów dzieci.
2. Zabawy integrujące – np. „Pajączek”: dzieci siedzą w kole; nauczycielka toczy kłębek włóczki do wybranego dziecka , które przedstawia się i mówi kilka słów o sobie; następnie dziecko to toczy piłkę do wybranego kolegi itd.
3. Słuchanie wiersza Cz. Janczarskiego „Miś” – rozmowa na temat konieczności poszanowania zabawek, dzielenia się nimi i odkładania na wyznaczone miejsce.
4. Zajęcia plastyczne pod hasłem „Nasze ulubione zabawki”: kolorowanie obrazka, rysunek tematyczny, wydzieranka, układanie sylwet zabawek z figur geometrycznych itp. Uwaga: każda rozmowa na tematy bliskie dziecku ułatwia mu adaptację w przedszkolu, więc warto posłuchać, co ma do powiedzenia. Wiele informacji o dziecku można uzyskać na podstawie analizy jego prac plastycznych, szczególnie spontanicznie wykonanego rysunku.
5. Ekspresja ruchowa: zabawy ilustrowane do znanych piosenek, zagadki pantomimiczne – np. „Moja ulubiona zabawka”, improwizacja ruchowa do wybranego utworu muzycznego.
6. Ćwiczenia w klasyfikowaniu i liczeniu zabawek.
7. Spacer po okolicy – poznanie najbliższego otoczenia przedszkola, omówienie lub przypomnienie zasad bezpieczeństwa.
8. Wyjście do ogrodu przedszkolnego – omówienie lub przypomnienie zasad bezpiecznej i zgodnej zabawy.
9. Zabawy rozwijające różne rodzaje percepcji – np.:
· wyszukiwanie różnic na dwóch obrazkach, rozpoznawanie przedmiotów na podstawie ich konturu lub cienia, układanie obrazków pociętych na części – percepcja wzrokowa;
· rozpoznawanie źródła i kierunku pochodzenia dźwięku, rozpoznawanie piosenki na podstawie fragmentu melodii lub rytmu – percepcja słuchowa;
· dotykowe rozpoznawanie przedmiotów na podstawie ich kształtu, faktury powierzchni itp. bez udziału innych zmysłów. – percepcja dotykowa;
· rozpoznawanie smaku znanych owoców, warzyw i innych pokarmów bez udziału innych zmysłów – percepcja smakowa;
· rozpoznawanie zapachów bez udziału innych zmysłów – percepcja węchowa.

III TYDZIEŃ

1. Powitanie inaczej – „witają się” dłonie, policzki, kolana itd.
2. Zabawa tematyczna „Dom” – podział ról, przestrzeganie ustalonych reguł, przygotowanie potrzebnych rekwizytów.
3. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat „Moja rodzina” na podstawie przyniesionych fotografii lub rysunku tematycznego.
4. Loteryjka obrazkowa „Co jest mamy a co taty?” lub „Gdzie znajdziesz te przedmioty?” – przyporządkowywanie przedmiotów według kryterium przynależności.
5. Zabawy integrujące – np.:
6. „Jeżyk”(dzieci siedzą w kole, jedno dziecko w środku koła; mówią wierszyk: „na dywanie siedzi jeż, co on zrobi, to my też”; dziecko siedzące w środku wykonuje jakiś ruch – np. stanie na jednej nodze, inne dzieci naśladują go; potem „jeżyk” wybiera do zabawy kolejne dziecko.
7. „O kim mówię?” – rozpoznawanie kolegów i koleżanek z grupy na podstawie opisu słownego nauczycielki ( opis powinien uwzględniać charakterystyczne cechy wyglądu i charakteru danego dziecka).
8. Teatrzyk sylwet na podstawie utworu L. Krzemienieckiej „Dobra to chatka, gdzie mieszka matka” – rozmowa na temat wartości rodziny, ról poszczególnych jej członków, szacunku należnego osobom starszym itp.
9. Zestaw zabaw ruchowych w formie opowieści ruchowej „Pomagamy rodzicom” – zabawy i ćwiczenia uwzględniające ruchowa ilustracje sytuacji rodzinnych i ról członków rodziny.
10. Twórcza zabawa słowna „Dokończ zdanie” – np.;
· „Nie lubię...(czego?), nie lubię, gdy...”,
· „Gdybym miał czarodziejską różdżkę, to...”,
· „Kiedy mi smutno...” itp. Zabawy te służą pogłębieniu wiedzy o dzieciach oraz ich samopoznaniu, otwarciu się i integracji .

IV TYDZIEŃ

1. Słuchanie wiersza J.Tuwima „Zosia Samosia” – rozmowa przy ilustracji , zwrócenie uwagi na humor.
2. Ubieranie lalek – poprawne nazywanie poszczególnych części garderoby, zachowanie właściwej kolejności.
3. Ćwiczenia w samodzielnym ubieraniu się – np. przy okazji wyjścia na spacer.
4. Zabawa ilustrowana do piosenki „Czyścioszki”, rozmowa na temat potrzeby dbania o higienę osobistą, ćwiczenia praktyczne.
5. Zabawa tematyczna „Przyjęcie dla lalek” – stosowanie zwrotów grzecznościowych, kulturalne zachowanie się przy stole, posługiwanie się w prawidłowy i bezpieczny sposób sztućcami.
6. Nauka na pamięć wiersza: „Stoły pięknie nakryte,
rączki czysto umyte.
Każdy cichutko czeka
na swój kubeczek mleka.
Nie ma plam na fartuszkach,
nie ma resztek w garnuszkach.
Pod stołem nie ma śmieci,
bo tutaj jadły dzieci!
7. Zabawy rozwijające sprawności poznawcze (pamięć, uwagę, spostrzegawczość)- np.:
Jaki przedmiot schowałam?
Kto się zamienił miejscami?
Zapamiętaj kolejność obrazków i ułóż tak samo.
8. Integracja grupy, lepsze poznanie się – np. podczas zabawy słownej „Mój kolega z prawej strony jest...(jaki?).
9. Odczytywanie graficznych symboli uczuć i stanów, przyporządkowywanie ich do odpowiednich obrazków.
10. Zabawa inscenizowana oparta na opowiadaniu M. Kownackiej „Nowy” – uświadamianie dzieciom wartości przyjaźni i życzliwości.


Serdecznie pozdrawiam i życzę zadowolenia i sukcesów w pracy!
Krystyna Matera
Nauczyciel Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Mazańcowicach