Ćwiczenia przygotowawcze do wywołania prawidłowej artykulacji głosek przedniojęzykowo-dziąsłowych. Konspekt grupowych zajęć logopedycznych

Czas trwania: 45 min

Forma pracy: grupowe (Ania– sygmatyzm, Wiktoria – rotacyzm jednouderzeniowy, Adaś – rotacyzm gardłowy, Kasia – rotacyzm gardłowy)

Cel ogólny:
• usprawnianie motoryki aparatu artykulacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem ruchów języka w płaszczyźnie pionowej;
• usprawnianie koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej;
• rozwijanie percepcji słuchowej.

Cele operacyjne/dziecko:
• prawidłowo reaguje na sygnały słowne, dźwiękowe, wzrokowe;
• rozwija pamięć słuchową i wzrokową;
• płynnie wykonuje ruchy dłoni;
• doskonali analizę głoskową;
• zwiększa pojemność płuc w trakcie głębokich wdechów;
• kontroluje fazy oddychania;
• samodzielnie wykonuje masaż logopedyczny;
• poprawnie wykonuje ćwiczenia narządów artykulacyjnych;
• czuje ułożenie aparatu artykulacyjnego;
• różnicuje słuchowo głoski opozycyjne;
• tworzy rymy;
• realizuje głoskę [r] w grupach spółgłoskowych [tr], [dr] metodą mechaniczną;
• ma świadomość konieczności systematycznych ćwiczeń.

Cel wychowawczy:
• przestrzega zasad obowiązujących podczas zajęć (uważnie słucha wypowiedzi nauczyciela; czeka na swoją kolej wypowiadania się, stara się współdziałać, grzecznie zwraca się do nauczyciela i kolegów; utrzymuje porządek w miejscu pracy);

Metody:
• wizualna;
• zabawowa;
• aktywizująca;
• słowna;
• naśladownictwa;
• ćwiczeń praktycznych;
• masaż logopedyczny;
• elementy Kinezjologii Edukacyjnej P.Dennisona;
• elementy SI;
• mechaniczna.

Środki dydaktyczne:
• wiersz „Deszczowy spacerek” K.Sąsiadek;
• „papierowe kasztany” (po 9 dla każdego ucznia);
• słomki (po 1 dla każdego ucznia);
• kasztany;
• wiersz „Aby było nam wesoło”;
• szpatułki laryngologiczne;
• spinner;
• karty pracy do ćwiczeń słuchu fonematycznego (3 opozycja [r] - [l] – [j], 1 – opozycja [sz] – [s];
• „jajko – niespodzianka” z ukrytymi sylabami;
• lustro;

Przebieg:
1. Powitanie – uświadomienie celu zajęć. Sprawdzenie pracy domowej.
2. „Deszczowy spacerek” – utrwalenie wiersza z poprzednich zajęć. Dziecko powtarza tekst, naśladuje ruchy dłoni
Poszła pani na spacerek.
Deszczowe chmury przywiał wiaterek.
Gdy daleko od domu już była,
deszcz zaczął padać – parasol rozłożyła.
Gdy kropla za kroplą spadała,
pani pod parasol się schowała.
Gdy deszczyk przestał padać,
parasol złożyła i do domu wróciła.
3. Ćwiczenie oddechowe – „Spadają kasztany” – wydłużanie fazy wydechu, kontrolowanie faz oddechowych. Dziecko wymienia głoski w słowie „październik”, bierze tyle „papierowych kasztanów” ile jest głosek; następnie przenosi słomką z „drzewa” (ułożonego z kasztanów).
4. Masaż logopedyczny (twarzy i zewnętrznych narządów artykulacyjnych)
z wykorzystaniem wiersza „Aby było nam wesoło”
Aby było nam wesoło,
masujemy swoje czoło.
Teraz oczy, pod oczami,
i pod nosem, pod wargami.
Uśmiech - ryjek, uśmiech - ryjek,
zaraz buzia się ożywi!
Pogładź główkę, tylko... swoją!
brodę, nosek oraz czoło.
Poszczyp teraz swoją twarz,
popatrz na mnie, czy mnie znasz?
Otwórz buzię, zamknij ładnie,
bo Ci mucha zaraz wpadnie!
5. Usprawnianie motoryki aparatu artykulacyjnego (przede wszystkim układów niezbędnych do wywołania prawidłowej realizacji głosek przedniojęzykowo – dziąsłowych [r][sz] połączone z usprawnianiem koordynacji wzrokowo – ruchowej, zmysłu równowagi, stymulujące obie półkule mózgu, np. lewa/prawa ręka w lewo/prawo – język wypycha lewy/prawy policzek, lewa ręka do prawego ucha, język w lewo, ręce do góry – język do góry, itp.
6. Ćwiczenia właściwe z zakresu korekcji rotacyzmu i sygmatyzmu:
a) szybkie wymawianie głoski [l];
b) szybkie wymawianie sylab: la, lo, le, lu, ly, alla, ollo, elle, ullu, ylly;
c) cofanie języka do wałka dziąsłowego i szybkie wymawianie głosek (w razie trudności w ułożeniu języka logopeda uczula miejsce artykulacji szpatułką laryngologiczną):
t, t, t, t ..... (+Ania z wysuniętymi do przodu wargami);
d, d, d, ....(Ania z wysuniętymi do przodu wargami);
n, n, n, (Kasia, Adaś, Wiktoria);
oraz zbitek spółgłoskowych i sylab (z wyjątkiem Ewy):
td, td,td ...
tdn, tdn, tdn...
teda, teda ....
dda, ddo, dde, ddu, ddy...
adda, oddo, edde, eddu, yddy..
nalapatada ..., nolopotodo ..., nelepetede..., nuluputudu...,nylypytydy...
tat tedat ..., ente – dente..., lelum polelum....
7. Ćwiczenia percepcji słuchowej (różnicowanie głosek opozycyjnych: Ania – [sz] – [s], Wiktoria, Kasia, Adaś – [r] – [l] – [j], tworzenie rymów – dziecko kręci spinnerem na karcie pracy, sygnalizuje czy w wylosowanym słowie znajduje się podana przez nauczyciela głoska (r ; sz), tworzy rym do podanego wyrazu.
8. Utrwalanie głoski [r] w grupach spółgłoskowych (z wykorzystaniem metody mechanicznej) – dziecko losuje „jajko – niespodziankę” – odczytuje (lub powtarza po nauczycielu) ukrytą sylabę samodzielnie bądź przy jednoczesnej ingerencji logopedy szpatułką (Kasia, Wiktoria, Adaś), głoskę [sz] w izolacji, sylabach otwartych (Ania).
9. Podsumowanie zajęć. Pochwała słowna. Rozdanie materiału językowego
do systematycznego ćwiczenia w domu.