Scenariusze do zajęć koła geograficznego

Scenariusze zajęć Koła Geograficznego - stanowią część pracy podyplomowej
Anna Wesołowska

Scenariusz 1: Zajęcia organizacyjne

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• metody aktywizujące, które pozwolą na napisanie planu pracy Koła Geograficznego,

Cel zajęć:
• Kształtowanie umiejętności pracy w grupie.
• Motywowanie ucznia do działania.
• Zdefiniowanie pojęcia „mała ojczyzna”.
• Poznanie form i metod pracy podczas zajęć z geografii.

Pomoce:
• Komputer,
• Przyrządy do pisania
.
Przebieg zajęć.
• Przedstawienie uczniom celów jakie chcemy osiągnąć podczas zajęć jakim jest Koło Geograficzne.
• Uczniowie próbują zdefiniować pojęcie „mała ojczyzna”. Nauczyciel nie może negować żadnej propozycji, a jedynie ją koryguje lub modyfikuje. Na koniec tego etapu zajęć, musi powstać definicja, która będzie obowiązywała już na stałe.
• Nauczyciel przedstawia proponowany plan pracy Koła Geograficznego. Za pomocą wybranej metody aktywizującej sprawia, że uczniowie stawiają swoje propozycje do tegoż planu. Wyjaśniają również sposoby w jaki chcieliby, aby program był realizowany.
• Nauczyciel na podstawie swoich pomysłów i sugestii uczniów, tworzy autorski program Koła Geograficznego.

Scenariusz 2: Klimat regionu

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• obserwacja pogody,
• samodzielne wykonanie pomocy dydaktycznych,
• wykonywanie obliczeń.

Cel zajęć:
• Rozwijanie postawy badawczej ucznia.
• Umiejętność przeprowadzania obserwacji i dokonywania pomiarów.
• Umiejętność zapisu dokonywanych obserwacji.
• Umiejętność zestawiania i odczytywania liczb.
• Umiejętność obliczania średniej oraz amplitudy.
• Umiejętność wykonywania praktycznych pomocy dydaktycznych.

Pomoce:
• Przyrządy do zapisywania obserwacji i pomiarów.
• Termometr, barometr, deszczomierz, wiatromierz służący do wskazywania kierunków świata.

Przebieg projektu.
• Przedstawienie celów zajęć.
• We wrześniu, nauczyciel wspólnie z uczniami omawia rodzaje składników pogody. Wyjaśniana jest również ich funkcja w przyrodzie i gospodarce człowieka. Odczytywane są prognozy pogody.
• Na podstawie map klimatycznych omawiany jest klimat na świecie w Polsce i w regionie Pomorza Zachodniego. Przedstawiony jest sposób sporządzania tego rodzaju map i ich celowość.
• Uczniowie z materiałów przyniesionych z domu lub tych, które zaproponował nauczyciel budują pomoce dydaktyczne takie jak: wiatromierze i deszczomierze. Rolą nauczyciela jest tu dostarczenie instrukcji wykonania przedmiotu oraz pomoc przy realizacji tego zadania.
• Fazą realizującą projekt jest systematyczny pomiar temperatury, kierunku wiatru, ciśnienia atmosferycznego oraz obserwacja zachmurzenia. Uczniowie działają zespołowo, więc muszą podzielić się zadaniami, które będą trwały przez cały rok szkolny codziennie o tej samej porze. Wszystkie obserwacje i pomiary muszą odnotowywać w dzienniku przygotowanym przez nauczyciela.
• Na czerwcowych zajęciach, wyniki te są opracowywane poprzez tworzenie tabel, obliczanie średnich i amplitudy oraz wykonywaniem map lub porównywaniem swoich ustaleń z gotowymi mapami.
• Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 3: Mój Bałtyk

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• filmy edukacyjne,
• prezentacje multimedialne,
• doświadczenie, eksperyment,
• zajęcia w terenie.

Cel zajęć:
• Poznanie historii Bałtyku.
• Umiejętność opisywania Bałtyku – przy pomocy mapy.
• Utrwalenie informacji dotyczącej flory i fauny Bałtyku.
• Umiejętność dokonywania obserwacji laboratoryjnych.
• Kształtowanie umiejętności wyszukiwania informacji w różnego typu źródłach.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• przyrządy niezbędne do wykonania doświadczenia,
• mikroskop, lupy.

Przebieg projektu.
• Wprowadzenie uczniów do projektu i przedstawienie jego celów.
• Przy pomocy filmów edukacyjnych zaprezentowanie uczniom historii Bałtyku. Nawiązanie do poziomu zasolenia. Uczniowie mogą zaproponować również własne odpowiedzi na pytanie dotyczące niskiego zasolenia Morza Bałtyckiego. Przy omawianiu tego zagadnienia niezbędna jest mapa.
• Zajęcia terenowe. Odbywają się one na plaży. Omawiany jest wówczas typ brzegów Bałtyku, ze szczególnym uwzględnieniem tego, który występuje w najbliższej okolicy. Zadaniem domowym uczniów będzie wyszukanie informacji czym jest piasek na plaży. Podczas zajęć terenowych zostaje również pobrana woda morska.
• Zajęcia laboratoryjne.
Doświadczenie. Potrzebne są dwa identyczne naczynia. Do jednego z nich nalewamy wody morskiej, a do drugiego identyczną ilość wody z kranu. Obydwa naczynia odstawiamy w ciepłe miejsce. Doświadczenie kończy się, gdy cała woda wyparuje. Porównuje się wówczas ściany wewnątrz naczynia. W tym, w którym była woda morska powinny być osadzone kryształki soli.
Ustalanie zasolenia. Do wykonania pokazu niezbędna jest waga, sól oraz przezroczyste pojemniki lub woreczki. Nauczyciel podaje uczniom dane statystyczne dotyczące zasolenia wybranych zbiorników wodnych na świecie, w tym Bałtyku. Podane zasolenie przeliczane jest na gramy. Do opisanych woreczków uczniowie nasypują zważoną sól. Na koniec następuje porównanie zasolenia różnych zbiorników wodnych z zasoleniem Bałtyku.
Mikroskopowanie. Zajęcia te należy przeprowadzić bezpośrednio po pobraniu wody z morza. Nauczyciel wyjaśnia uczniom jak wykonać preparat mikroskopowy, następnie każdy z nich go wykonuje. Zadanie polega na znalezieniu przy pomocy mikroskopu, mikroorganizmu żyjącego w wodzie i odnalezienie jego nazwy na podstawie przygotowanych przez nauczyciela planszy. Chętni uczniowie mogą wykonać własne szkice.
• Praca z tekstem. Nauczyciel wypisuje pytania dotyczące Bałtyku. Zadaniem uczniów jest odnalezienie odpowiedzi w rozdanych wcześniej „Przewodnikach po Bałtyku”.
Pytania dotyczą geografii morza, fauny, flory oraz ekologii i źródeł zanieczyszczeń.
• Dyskusja. Temat przewodni to „Korzyści wynikające z dostępu Polski do Bałtyku”. Uczniowie wyrażają swoje opinie i spostrzeżenia, omawiają je między sobą, podają kontrargumenty.
• Podsumowanie. W ramach podsumowania informacji, wykonana może być gazetka zawierająca podstawowe informacje oraz ciekawostki związane z omawianym akwenem.

Scenariusz 4: Linia brzegowa lądu.

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• metody aktywizujące,
• zajęcia w bibliotece,
• gra edukacyjna,
• praca w sali lekcyjnej.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Stworzenie gry edukacyjnej.
• Zapoznanie się i utrwalenie informacji dotyczących linii brzegowej kraju.
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy – pracy umiejętność tworzenia strategii i pracy zespołowej.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• przyrządy niezbędne do wykonania gry,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg projektu.
• Nauczyciel przedstawia zasady obowiązujące podczas wykonywania zadań oraz omawia ich cel.
• Wyszukiwanie informacji. Na pierwszych zajęciach uczniowie wyszukują informacji dotyczących linii brzegowej kraju np. typy brzegu, rośliny porastające wydmy, zbiorniki wodne, informacje dotyczące miejscowości nadmorskich. Wspólnie z nauczycielem tworzą bank informacji, fotografii, rycin. Każdy uczeń otrzymuje kopię tych informacji. Zadaniem domowy jest przyswojenie wiadomości, w takim stopniu, aby wziąć udział w grze. Na podstawie banku informacji, nauczyciel układa szereg pytań, które będzie odczytywał w czasie gry.
• Gra. Na kolejnych zajęciach nauczyciel przedstawia uczniom zasady gry.
o Uczniowie mają się podzielić na grupy maksymalnie trzyosobowe.
o Każda z grup otrzymuje trzy punkty.
o Przed wylosowaniem pytania, uczniowie z tej samej drużyny decydują ile punktów gotowi są zaryzykować ( maksymalnie 3 ).
o Jeśli odpowiedzą na pytanie prawidłowo, otrzymują od nauczyciela tyle punktów, ile zaryzykowali. W przypadku gdy odpowiedź będzie błędna, nauczyciel odbiera od uczniów tą ilość punktów, którą zaproponowali.
o Kolejna drużyna losuje pytanie.
o Drużyna, która utraci wszystkie punkty odpada z gry. Zabawę wygrywa grupa, która zdobyła największą ilość punktów.
• Po zakończeniu zabawy, jej uczestnicy podsumowują ją i określają czy założone cele zostały osiągnięte.

Scenariusz 5: Martwa Dziwna

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• w grupie,
• praca z różnymi źródłami informacji,
• praca z mapą,
• zajęcia terenowe,
• prezentacje multimedialne,
• praca w bibliotece szkolnej lub miejskiej,
• metody aktywizujące.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o samodzielnego myślenia,
o umiejętności posługiwania się mapą,
o umiejętności prowadzenia obserwacji w terenie,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Poznanie pojęć związanych z rzekami i jeziorami.
• Zdobycie wiedzy na temat Martwej Dziwny, poznanie jej historii

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece,
• przyrządy do sporządzania notatek,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg zajęć.
• Nauczyciel przedstawia uczniom temat projektu, sposób w jaki będzie realizowany będzie realizowany oraz jego celowość.
• Uczniowie z nauczycielem udają się do biblioteki. Wyszukują wszystkie informacje dotyczące Martwej Dziwny. Powinny to być informacje dotyczące przede wszystkim:
 położenia jeziora ( na mapie oraz współrzędne geograficzne),
 historii powstania,
 informacje dotyczące wielkości i głębokości.
Z uzyskanych informacji sporządzane są notatki, które będą podstawą do dalszej
pracy.
Zadaniem domowym uczniów jest wyszukanie na stronach internetowych dodatkowych informacji lub uzupełnienie braków.
• Na zajęciach każdy uczeń przedstawia uzyskane przez siebie informacje, porównując je z informacjami pozostałych uczestników. Nauczyciel pokazuje uczniom stare i nowe fotografie Jeziora. Porównuje się je ze sobą i ustala czy kształt jeziora uległ zmianie. Jeśli tak jest podejmuje się próbę wyjaśnienia tego zjawiska.
Ten etap projektu kończy stworzenie prezentacji opowiadającej o Jeziorze Martwa Dziwna.
• Uczniowie wspólnie z nauczycielem udają się na spacer szlakiem wyznaczonym dookoła Jeziora Martwa Dziwna. Niezbędna będzie mapa turystyczna, na której zawarte będą informacje dotyczące szlaku, którym należy się poruszać. Nauczyciel zwraca uczniom uwagę, gdzie na szlaku i w jaki sposób zaznaczona jest trasa wędrówki.
Podczas zajęć terenowych omawiany jest krajobraz w jaki wpisuje się Jezioro, zwraca się uwagę nie tylko na elementy stworzone przez naturę, ale również na te, które są pochodzenia kulturowego.
Uczniowie podejmują próbę wyznaczenia miejsca, które było kiedyś ujściem Dziwny do Bałtyku.
• Na zakończenie i podsumowanie projektu można z uczniami podjąć próbę odpowiedzenia na pytania:
Jakie znaczenie dla przyrody ma Martwa Dziwna?
Jakie znaczenie dla Gminy ma Martwa Dziwna?
W jaki sposób można byłoby wykorzystać walory geograficzne i przyrodnicze jeziora dla promocji Gminy Dziwnów?

Scenariusz 6: Zbiorniki wodne

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca z użyciem sprzętu multimedialnego – tworzenie prezentacji multimedialnej,
• praca z różnymi źródłami informacji.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o samodzielnego myślenia,
o umiejętności korzystania ze stron internetowych,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Poznanie zasad obowiązujących przy tworzeniu prezentacji.
• Stworzenie prezentacji multimedialnej omawiającej wybrany zbiornik wodny.
• Zapoznanie się i utrwalenie wiadomości dotyczących zbiorników wodnych występujących na północy Polski.
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg zajęć.
• Przedstawiany jest uczniom cel zajęć i formy ich realizacji.
• Nauczyciel omawia podział zbiorników wodnych biorąc pod uwagę różne ich kategorie.
• Wspólnie z uczniami nauczyciel wyszukuje w atlasach lub mapach ściennych różnego rodzaju zbiorniki wodne występujące na północy Polski. Uczniowie próbują dopasować je do wcześniej omawianych kategorii.
• Przedstawiane są zasady prawidłowego wykonywania prezentacji multimedialnych. Przypominane są również zasady zapisywania źródeł, skąd czerpane są informacje.
• Nauczyciel zapisuje na tablicy punkty, które muszą być omówione
w prezentacji.
o Historia zbiornika.
o Legenda związana ze zbiornikiem (jeśli istnieje).
o Wymiary zbiornika.
o Położenie geograficzne.
o Przyroda i ekologia.
o Walory turystyczne.
• Uczniowie wybierają nazwy zbiorników wodnych, o których będą tworzyć prezentacje multimedialne. Należy zadbać o to, aby każdy miał inny zbiornik wodny.
• Po zakończeniu prac, uczniowie przedstawiają je. Omawiają trudności, które mogli napotkać podczas wykonywania prezentacji.
• Prace uczniów mogą być wykorzystane na lekcjach geografii lub lekcji przyrody.
• Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 7: Podział administracyjny Polski i województwa zachodniopomorskiego.

Metody i formy pracy:
• praca w grupie,
• praca z mapą,
• zajęcia multimedialne,
• burza mózgów,
• tworzenie gry.

Cel zajęć:
• Rozwijanie spostrzegawczości.
• Umiejętność wyszukiwania informacji na mapie.
• Znajomość podstawowych pojęć dotyczących podziału administracyjnego Polski.
• Umiejętność dokonania podziału administracyjnego województwa zachodniopomorskiego i powiatu kamieńskiego.
• Stworzenie gry na wzór gry „Monopoly”.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy z podziałem administracyjnym Polski, województwa zachodniopomorskiego, powiatu kamieńskiego,
• materiały do wykonania gry.

Przebieg zajęć.
• Po omówieniu celu lekcji, nauczyciel wspólnie z uczniami omawia celowość podziału administracyjnego.
• Na mapach omawiany jest podział administracyjny kraju, województwa i powiatu.
• Uczniowie dzieleni są na grupy. Każda z grup otrzymuje brystol, na którym wykona plansze na wzór gry „Monopol”. Na planszy rozmieszcza się miejscowości występujące w województwie zachodniopomorskim w taki sposób, aby tym samym kolorem oznaczone były jedynie miejscowości należące do tego samego powiatu. Uczniowie muszą również ustalić, miejscowości którego powiatu są najatrakcyjniejsze i te będą najbardziej cenne w grze. Na polu z konkretną miejscowością musi również znaleźć się rysunek przedstawiający coś charakterystycznego dla niej.
Zasady gry są podobne jak w grze „Monopol”.
• Po wykonaniu gry, uczniowie mogą w nią zagrać.
• Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 8: Urbanizacja województwa zachodniopomorskiego.

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• odczytywanie i tworzenie tabel, diagramów, wykresów.

Cel zajęć:
• Rozwijanie umiejętności odczytywania informacji zawartej w tabelach, wykresach, diagramach.
• Rozwijanie umiejętności zapisywania danych w formie graficznej oraz tabel.
• Umiejętność układania zadań z treścią.
• Kształtowanie postaw i umiejętności pożądanych na rynku pracy.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy,
• tabele, diagramy, wykresy zawierające informacje dotyczące ludności
• zeszyty, przyrządy do pisania.

Przebieg zajęć.
• Przed rozpoczęciem zadań przedstawiane są cele zajęć.
• Nauczyciel wyjaśnia w jaki sposób odczytuje się i zamieszcza dane w tabelach, diagramach i wykresach.
• Nauczyciel rozdaje uczniom mapy, na podstawie których, odczytywana jest ilość ludności w poszczególnych miastach Polski.
• Po upewnieniu się, że dla wszystkich zadania są zrozumiałe, rozdaje uczniom tabele oraz diagramy z informacjami o zaludnieniu np. w poszczególnych powiatach województwa zachodniopomorskiego.
Przykładowe zadania dla uczniów:
Znalezienie, który powiat ma najwięcej ludności, a który najmniej.
Przeliczenie gęstości zaludnienia w powiecie kamieńskim.
Przeliczenie gęstości zaludnienia w województwie zachodniopomorskim.
Uszeregowanie powiatów pod względem zaludnienia.
• Tworzenie wykresów i diagramów. Nauczyciel rozdaje uczniom tekst, w którym zawarte są informacje dotyczące ludności występującej w Gminnie Dziwnów. Zadaniem uczniów jest przedstawienie ich w postaci diagramów lub wykresów.
• Każdy z uczniów przedstawia swój sposób zapisania informacji i wyjaśnia w jaki sposób należy je odczytywać.
• Po skorygowaniu ewentualnych błędów, uczniowie mają za zadanie ułożenie własnej treści zadania. Wszystkie te zadania są rozwiązywane wspólnie przez uczniów.
• W ramach podsumowania zajęć nauczyciel upewnia się, że dla wszystkich były one zrozumiałe i określa czy założone cele zostały osiągnięte.

Scenariusz 9: Historia regionu.

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• metody aktywizujące np. burza mózgów, metaplan, mapa mentalna,
• zajęcia multimedialne w pracowni internetowej,
• praca z mapą,
• zajęcia w bibliotece,
• praca w sali lekcyjnej.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Stworzenie gazetki informującej o historii regionu.
• Zapoznanie się i utrwalenie wiadomości dotyczącej regionu określonego na początku zajęć .
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• szary papier, brystol, kolorowe kartki, przyrządy do pisania i rysowania,
• tablice na których zamieszczone będą gazetki,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg projektu.
• Wyjaśnienie celu zajęć i sposobu ich realizacji
• Na samym początku zajęć, ustalany jest obszar który zostanie omówiony i przedstawiony na gazetce. Następnie zostaną omówione zasady obowiązujące podczas realizacji projektu oraz ustalane są cele zajęć.
• Uczniowie w grupach porównują mapy z różnych okresów. Potrafią wytłumaczyć dlaczego granice Polski i Pomorza Zachodniego zmieniały się na przestrzeni lat.
• Po omówieniu map, uczniowie wyszukują w Internecie lub innych źródłach, informacji dotyczących historii regionu. Powinno się zwrócić szczególną uwagę na zabytki, zmiany geograficzne, sytuację polityczną, władców i narodowość mieszkańców w przeciągu stuleci. Wszystkie wymienione materiały są omawiane i dyskutowane.
• Zadanie domowe polega na wyszukaniu i przyniesieniu materiałów dodatkowych np. zdjęć, rysunków itp.
• Wykonanie gazetki. Uczniowie są dzieleni na grupy, każda z nich dostaje tablicę, na której ma wykonać gazetkę. Zadanie to wymaga rozplanowania i czytelnego rozmieszczenia informacji. Zasady układania materiałów na tablicy informacyjnej są wcześniej omawiane przez nauczyciela.
• Efektem końcowym jest wystawa opowiadająca historię regionu.
• Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 10: Gospodarka w regionie

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• drama,
• zajęcia multimedialne,

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach,
o umiejętności dyskutowania i używania odpowiednich argumentów.
• Zapoznanie się z różnymi dziedzinami gospodarki rozwijającej się w regionie Pomorza Zachodniego.
• Kształtowanie postaw niezbędnych na rynku pracy.
Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg projektu.
• Przedstawienie celu zajęć oraz form i metod realizacji.
• Przed rozpoczęciem projektu, nauczyciel przedstawia uczniom zadanie, które będą mieli wykonać w domu, a później na zajęciach. Zadaniem domowym uczniów będzie przygotowanie się do dyskusji dotyczącej turystyki.
• Zajęcia z użyciem internetu. Uczniowie wyszukują informacji na temat gospodarki w regionie. Po upływie przeznaczonego na zadanie czasu, nauczyciel wspólnie z uczniami omawia dziedziny gospodarki rozwinięte w regionie oraz ich wpływ na życie każdego mieszkańca.
• Drama. Nauczyciel rozdaje uczniom role, które będą mieli odegrać podczas dyskusji czy warto inwestować w turystykę.
Sceptycy – będą twierdzić, że w turystykę nie ma potrzeby już więcej inwestować.
Optymiści – będą twierdzić, że w turystykę można i należy jak najwięcej inwestować.
Turyści – będą wypowiadać się na temat warunków turystycznych w naszym regionie.
Tubylcy – przedstawią stanowisko ludzi zamieszkujących region. Nie wszyscy muszą mieć takie samo zdanie podczas dyskusji.
Inwestorzy – ludzie niezdecydowani, zastanawiający się czy akurat w ten region kraju mają zainwestować swoje pieniądze. Na zakończenie dramy przedstawia wszystkim swoją decyzję.
Wszystkie wymienione osoby, muszą podać argumenty, które potwierdzają ich myśl przewodnią. Ich zadaniem jest również przewidzenie tego, jakich argumentów może użyć drużyna przeciwna i stworzenie kontrargumentów.
Nad całością zadania czuwa nauczyciel. Nie narzuca on swojego zdania, a jedynie pełni nadzór nad prawidłowym przebiegiem dyskusji i jeśli zachodzi taka potrzeba, musi przekierować rozmowę na właściwy tor lub ją przerwać.
• Po zakończeniu dramy nauczyciel przekazuje uczniom swoje spostrzeżenia, nie wydając osądu. Wspólnie z uczniami podsumowuje całość projektu i wyciąga wnioski na przyszłość.

Scenariusz 11: Mapy regionu

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• praca z komputerem,
• metody aktywizujące,
• tworzenie mapy,
• wyszukiwanie niezbędnych informacji w różnych źródłach.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy.
• Stworzenie mapy regionu.
• Utrwalenie informacji dotyczących regionu, w którym mieszkamy.
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy.
• Dzielenie się wiedzą z uczniami klas 1-3.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• szary papier, brystol, kolorowe kartki, przyrządy do pisania i rysowania,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg projektu.
• Nauczyciel przed rozpoczęciem zadania:
o prezentuje uczniom w jaki sposób wykonuje się mapy,
o omawia wspólnie z uczniami trudności jakie mieli pierwsi podróżnicy i kartografowie,
o przedstawia uczniom rodzaje map
• Zadanie domowe. Uczniowie mają znaleźć informacje dotyczące położenia ciekawych miejsc w regionie.
• Tworzenie mapy. Przedstawienie uczniom celu zajęć i wyjaśnienie, na czym będzie polegała ich praca. Określenie czasu realizacji projektu. Ustalany jest obszar, który ma się znaleźć na mapie oraz jej temat.
• Uczniowie są dzieleni na grupy, każda z nich otrzymuje papier, na którym tworzyła będzie mapę. Technika jej wykonania jest dowolna. Uczniowie muszą pamiętać, że mapy mają być czytelne, wykonane w proporcjach, zawierać prawdziwe informacje i być atrakcyjne dla uczniów z najmłodszych klas.
• Uczniowie mają do dyspozycji mapy, foldery, broszury, komputer lub inne urządzenia z dostępem do Internetu.
• Burza mózgów. Uczniowie dyskutują między sobą zagadnienia związane z wykonywaną przez siebie mapą. Nauczyciel zachęca uczniów do rozrysowania swoich pomysłów Na szarym papierze, lub tworzenia notatek w inny ciekawy i oryginalny sposób. Ważne jest to, aby uczniowie zaplanowali swoje działania i w umiejętny sposób podzielili się zadaniami.
• Przez cały czas realizacji projektu nauczyciel systematycznie kontroluje postęp prac i prawidłowość ich wykonania.
• Podsumowanie pracy.
• Po zakończeniu projektu, mapy są prezentowane i przekazane uczniom klas 1 – 3.

Scenariusz 12: Przegląd wybranych miast Pomorza Zachodniego

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• zajęcia multimedialne w pracowni internetowe,
• zajęcia w bibliotece,

Cel zajęć:
• Rozwijanie kreatywności oraz spostrzegawczości ucznia.
• Prawidłowe wykonywanie prezentacji multimedialnej.
• Rozwijanie umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Stworzenie prezentacji przedstawiającej wybrane miasta Pomorza Zachodniego.
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy.
• Poznanie przez uczniów ciekawych miejsc w regionie.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg projektu.
• Przedstawienie uczniom celu zajęć oraz ich formę.
• Uczniowie losują nazwę miejscowości położoną na Pomorzu Zachodnim. Nazwy miejscowości mogą proponować uczniowie lub przygotowuje je sam nauczyciel.
• Zajęcia w sali informatycznej.
Zadaniem uczniów jest odnalezienie w Internecie informacji o wylosowanej miejscowości: zdjęcia, rysunki, historia, legenda, zabytki, położenie geograficzne, zbiorniki wodne, dane statystyczne np. ludność, procent zalesienia, przemysł.
Niezbędnych informacji uczniowie mogą również poszukać w innych źródłach
np. w bibliotece szkolnej.

• Na podstawie dostępnych informacji uczniowie wykonują prezentację multimedialną. Przy wykonywaniu zadania należy uczniom zwrócić uwagę na przypisy oraz czytelność prezentacji.
• Podsumowanie zajęć polegać ma na przedstawieniu swoich prezentacji oraz omówieniu ich wykonania.
• Na zakończenie zajęć uczniowie tworzą mapę, na której zaznaczają opisywane miejsca.
• Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 13: Obliczanie skali

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• praca z mapą i przyrządami służącymi do pomiarów i obliczeń.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o postawy badawczej,
o umiejętności posługiwania się mapą i odczytywania z niej informacji.
• Utrwalenie sposobów pomiaru odległości na mapie.
• Utrwalenie umiejętności obliczania skali.
Pomoce:
• mapa regionu,
• kroczek, cyrkiel, nitka, linijka, kalkulator, przyrządy do pisania.

Przebieg zajęć.
• Przedstawienie uczniom planu zajęć i ich celu.
• Rozdanie uczniom map regionu, w którym mieszkają. Nauczyciel wyznacza dwie miejscowości na mapie oraz drogę, która je łączy.
• Zadaniem uczniów jest dokonanie pomiaru odległości pomiędzy obydwoma miejscowościami oraz obliczenie rzeczywistej długości tej drogi. Do wykonania pomiaru mogą użyć dowolnej metody. Dobrze byłoby, gdyby każda osoba lub grupa użyła innego sposobu.
• Po wykonaniu zadania przedstawione zostają wszystkie wyniki. Uczniowie porównują je ze sobą, tłumacząc ewentualne rozbieżności.
• Na zakończenie zajęć nauczyciel podaje uczniom prawidłowe rozwiązanie zadania.
Następuje podsumowanie zajęć.

Scenariusz 14: Tworzymy model wybranego obiektu

Metody i formy pracy:
• praca w grupie,
• prace manualne przy tworzeniu modelu, makiety.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Stworzenie makiety, modelu interesującego geograficznie miejsca.
• Umiejętność przeliczania skali.

Pomoce:
• Ilustracje przedstawiające wybrany obiekt. Informacje co do jego wielkości.
• Materiały plastyczne niezbędne do wykonania pracy.
Przebieg projektu.
• Przedstawienie celu zajęć. Omówienie zasad obowiązujących podczas wykonywania zadania.
• Uczniowie podzieleni wcześniej na grupy, przychodzą na zajęcia przygotowani. Każda z grup posiada ilustrację wybranego obiektu geograficznego znajdującego się w regionie. Znając jego wymiary rzeczywiste, uczniowie dobierają skalę i przeliczają je na takie, w których można stworzyć model. Z przyniesionych materiałów plastycznych wykonują w dowolnej formie model przestrzenny.
• Po wykonaniu pracy należy umieścić przy niej informację dotyczącą miejsca, w którym obiekt się znajduje, krótkiego opisu oraz dane dotyczące wykonawców.
• Na zakończenie zajęć podsumowuje się je i organizuje się wystawę prac.

Scenariusz 15: „Obszary i tereny chronione”

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• w grupie,
• praca przy użyciu wybranych stron internetowych,
• praca z różnymi źródłami informacji,
• praca z mapą,
• wybrane metody aktywizujące.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o samodzielnego myślenia,
o umiejętności korzystania ze stron internetowych,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności pracy grupie,
o umiejętności korzystania z mapy,
o nanoszenia informacji na mapę,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Stworzenie mapy Pomorza Zachodniego, która zawiera informacje dotyczące form ochrony środowiska, które występują na omawianym obszarze.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• czasopisma o tematyce ekologicznej,
• przyrządy do sporządzania notatek,
• księgozbiór nauczyciela,
• zdjęcia, foldery, itp.
• artykuły niezbędne do wykonania map,
• mapy Pomorza Zachodniego wykonane na przezroczystej kalce.

Przebieg zajęć.
• Nauczyciel przedstawia uczniom zasady i cel projektu.
• Nauczyciel omawia formy ochrony środowiska jakie występują na terenie Polski:
o parki narodowe,
o parki krajobrazowe,
o rezerwaty przyrody,
o obszary chronionego krajobrazu,
o obszary Natura 2000,
o stanowiska dokumentacyjne,
o pomniki przyrody,
o użytki ekologiczne,
o zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.
• Uczniowie są dzieleni na grupy. Każda grupa otrzymuje mapę Pomorza Zachodniego, wykonaną na przezroczystej kalce oraz cienkopisy o określonym kolorze..
Istnieje tyle grup, ile nauczyciel wymienił form ochrony przyrody.
Zadaniem każdej grupy jest wyszukanie w dostępnych źródłach informacji na temat występowania danej formy ochrony środowiska oraz umieszczenie jej na mapie.
Punktem odniesienia na mapie mogą być zbiorniki wodne, miejscowości.
• Punktem kulminacyjnym zadania jest nałożenie na siebie wszystkich map i stworzenie mapy Pomorza Zachodniego, która obrazuje rozmieszczenie na terenie Pomorza Zachodniego różnych form ochrony środowiska.
• Po zakończeniu zadania, mapa jest przez uczniów omawiana. Następuje próba wyjaśnienia, dlaczego akurat w tych miejscach występuje dana forma ochrony środowiska.
• Stworzoną mapę można porównać z mapą Polski o podobnej tematyce. Na tej podstawie można spróbować określić rozmieszczenie form chronionych oraz podać tego przyczyny.
• Na koniec następuje podsumowanie zajęć i krótkie powtórzenie wiadomości.

Scenariusz 16: Rajd „palcem po mapie”

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• w grupie,
• praca z różnymi źródłami informacji,
• praca z mapą,
• metody aktywizujące.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o samodzielnego myślenia,
o umiejętności korzystania ze stron internetowych,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Ustalenie programu wycieczki po terenie Pomorza Zachodniego.
• Nauka szacowania kosztów.
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• telefon,
• przyrządy do sporządzania notatek,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg zajęć.
• Nauczyciel przedstawia uczniom zasady wykonania zadania. Celem jest stworzenie trasy rajdu po Pomorzu Zachodnim.
• Uczniowie są dzieleni na grupy. Każda grupa otrzymuje mapę Pomorza Zachodniego, na której muszą zaznaczyć jakim szlakiem będą chcieli podróżować.
• W przewodnikach i internecie uczniowie wyszukują informacji, co warto zobaczyć na trasie, którą wyznaczyli.
• Wszystkie propozycje uczniowie spisują w notatniku.
• Kolejnym krokiem jest oszacowanie kosztów rajdu. Zadanie dotyczy więc zorientowania się za pomocą Internetu, bądź telefonu jakie są koszty podróży, bilety wstępu, ewentualnie koszty noclegu i wyżywienia. Uczniowie wykonują pełną kalkulację rajdu.
• Opracowane trasy są omawiane podczas zajęć oraz mogą być prezentowane podczas lekcji wychowawczej i tym samym stać się inspiracją do wycieczki klasowej.
• Po zakończeniu pracy, następuje jej podsumowanie.

Scenariusz 17: Reklama Turystyczna Gminy Dziwnów

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• wybrane metody aktywizujące,
• zajęcia multimedialne w pracowni internetowej,
• zajęcia w terenie,
• zajęcia w bibliotece,
• praca w sali lekcyjnej.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności wyszukiwania informacji na określony temat w różnych źródłach.
• Stworzenie opisu – reklamy Gminy Dziwnów, która będzie informowała o jej walorach turystycznych i przyrodniczych.
• Zapoznanie się i utrwalenie informacji dotyczących Gminy Dziwnów.
• Kształtowanie postaw potrzebnych na rynku pracy.

Pomoce:
• komputer z dostępem do Internetu,
• mapy, przewodniki,
• księgozbiór w bibliotece szkolnej i publicznej oraz biblioteczka nauczyciela,
• szary papier, brystol, kolorowe kartki, przyrządy do pisania i rysowania,
• zdjęcia, foldery, itp.

Przebieg projektu.
• Omówienie zasad obowiązujących podczas realizacji projektu oraz jego celów.
• Przed rozpoczęciem projektu, uczniowie wspólnie z nauczycielem, udają się na zajęcia terenowe, podczas których dokonują obserwacji najbliższej okolicy.
• Zajęcia wprowadzające do projektu.
Nauczyciel przedstawia cel projektu oraz formę, zasady i czas trwania projektu.
• Zajęcia w sali informatycznej.
Zadaniem uczniów jest odnalezienie w Internecie informacji o ciekawych, ważnych i wartych zobaczenia miejsc w gminie.
Obiekty te należy wypisać w zeszycie.
• Burza mózgów.
Zajęcia mające na celu kształtowanie logicznego myślenia i spostrzegawczości.
Zadaniem uczniów jest wypisanie na tablicy wszystkich obiektów i miejsc, które warto zobaczyć. Kolejnym krokiem jest dopasowanie do siebie miejsc oraz dokonanie podziału na kategorie, np. :
o Rozrywka w Dziwnowie
o Przyroda w Gminie Dziwnów
o Trasy spacerowe
o Ważne obiekty
o Zbiorniki wodne
o Mapa Gminy Dziwnów
• Planowanie.
Uczestników projektu należy podzielić na grupy w taki sposób, aby każda z nich miała inne zagadnienie do opracowania. Zadaniem uczniów jest zaplanowanie (na arkuszu szarego papieru) plakatu związanego z przydzielonym tematem reklamy. Należy zaplanować miejsce na tekst, fotografie, rysunki oraz kolorystykę plakatu.
• Zadanie domowe.
Uczniowie w każdej grupie dokonują podziału zadań, które mają zrealizować w domu, np. wyszukanie fotografii, informacji, itp.
Miejscem do realizacji tego zadania może być biblioteka.
• Praca nad plakatem.
Ta część projektu wymaga najwięcej precyzji. Uczniowie, na podstawie wcześniejszego planu, oraz zdobytych informacji i materiałów wykonują plakaty.
• Omówienie i ocenienie zadania.
Każda grupa przedstawia swój plakat. Forma prezentacji jest dowolna.
Po prezentacji należy odbyć dyskusję na temat projektu.
Uczniowie wymieniają zadania, które sprawiły im trudność oraz te, które nie przysporzyły im w ogóle problemów. Ustala się również czy założone cele zostały osiągnięte.
• Podsumowanie zajęć. Ekspozycja plakatów np. w korytarzu głównym szkoły.

Scenariusz 18: Wycieczka do pracowni geodezyjnej.

Metody i formy pracy:
• obserwacje,
• pogadanka, dyskusja,
• praca z mapą i sprzętem geodezyjnym,
• zajęcia w terenie.
Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętności planowania pracy.
• Zapoznanie się z zawodem geodety.
• Poznanie sprzętu geodezyjnego, podjęcie próby dokonania pomiaru, odczytu.
• Umiejętność korzystania ze sprzętu GPS.
• Umiejętność odczytywania map.
Pomoce:
• sprzęt geodezyjny,
• mapy, szkicowniki,
• telefony komórkowe ( GPS ).

Przebieg zajęć.
• Podanie celów lekcji.
• Umówienie zajęć w pracowni geodezyjnej.
• Zapoznanie się z zadaniami, które wykonuje geodeta. Wyjaśnienie uczniom w jaki sposób powstają mapy. Próby odczytu różnego typu map.
• Zajęcia terenowe. Geodeta pokazuje uczniom sprzęt niezbędny do wykonania pomiarów terenu, krótko wyjaśnia jego działanie.
Pod opieką geodety i zgodnie z jego zaleceniami uczniowie samodzielnie próbują dokonać pomiaru i odczytać jego wartość.
Zostaje również wyjaśnione działanie GPS-u i jego rola we współczesnym świecie.
• Po zakończeniu zajęć terenowych, następuje podsumowanie i usystematyzowanie wiedzy zdobytej przez uczniów.

Scenariusz 19: Odczytywanie współrzędnych geograficznych wybranych miejsc regionu.

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca w grupie,
• praca z mapą,
• „gra w statki”,
• karta pracy.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości,
o umiejętność budowania strategii.
• Rozwijanie umiejętności odczytywania współrzędnych geograficznych.
• Rozwijanie umiejętności zaznaczania punktów na siatce geograficznej.
• Utrwalenie kierunków świata.

Pomoce:
• mapy,
• siatki geograficzne,
• przyrządy do pisania.

Przebieg zajęć:
• Po wyznaczeniu celów zajęć nauczyciel przypomina zasady odczytywania i zapisywania współrzędnych geograficznych.
• Na rozgrzewkę nauczyciel proponuje „grę w statki”. Uczniowie łączą się w pary każdy z nich rysuje dwie siatki w ściśle określony przez nauczyciela sposób. Narysować należy południki i równoleżniki zaznaczając ich wartość co 10°. Zaznacza się linie od południka 50° W do południka 50° E oraz od równoleżnika 50° do 50° S. Każdy uczeń na jednej siatce zaznacza swoje statki, a na drugiej odgadnięte statki przeciwnika. Statki to punkty przecięcia południków i równoleżników. Ilość i układ statków jest ustalany przed rozpoczęciem gry.
• Po zakończeniu rozgrzewki i upewnieniu się, że wszyscy uczniowie prawidłowo posługują się kierunkami świata i prawidłowo odczytują wartości zapisane przy południkach i równoleżnikach, rozdajemy uczniom mapy i przygotowane wcześniej zadania – np. karty pracy.
o Odczytać i zapisać współrzędne wybranych miejsc na mapie.
o Na podstawie współrzędnych geograficznych znaleźć na mapie miejscowości na mapie.
o Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych, zaznaczyć na przygotowanej siatce wybrane miejsca.
o Na postawie mapy odczytać wielkość terenu, regionu.
• Sprawdzenie kart pracy i korekta błędów.
• Podsumowanie i omówienie zajęć.

Scenariusz 20: Poszukiwanie Graala

Metody i formy pracy:
• praca w grupie,
• zajęcia w terenie,
• praca z mapą.

Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o umiejętności pracy w grupie,
o samodzielnego myślenia,
o kreatywności,
o spostrzegawczości.
• Ćwiczenie umiejętności odczytywania i posługiwania się mapą.
• Utrwalenie znajomości kierunków świata.

Pomoce:
• Mapa miejscowości, w której odbywa się zabawa.
• Przyrządy do tworzenia instrukcji i wskazówek.

Przebieg gry.
• Podanie celu zajęć i form ich realizacji.
• Przed rozpoczęciem zabawy, nauczyciel chowa w terenie przedmiot – Graal (może ich być tyle ile będzie grup). Przygotowuje wskazówki i mapy, które będą miały doprowadzić uczniów do celu. Tą samą wskazówkę należy przygotować na kartkach w różnym kolorze, tak aby każda grupa uczniów, do której zostanie przydzielony kolor, mogła odczytać wszystkie wskazówki. Przykładowa wskazówka: Gdy wyjdziesz przez bramę szkoły, skręć na wschód. Idź prosto i przy dębie zmień trasę wędrówki na południe. Można ustalić dla każdej grupy inną trasę wędrówki, drogi mogą się krzyżować.
• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, wyjaśnia im celowość zabawy i przedstawia jej zasady:
o Każda grupa ma przypisany kolor i może odczytywać tylko te informacje, które są zaznaczone jej barwą.
o Na starcie grupy otrzymują mapy miejscowości i pierwsze wskazówki. Zostaje określony obszar poszukiwań. Przedstawione są zasady bezpieczeństwa związane z przemieszczaniem się po miejscowości.
o Nauczyciel określa czas i miejsce zbiórki, niezależnie czy Graal zostanie odnaleziony.
• Zanim uczniowie wyruszą, nauczyciel upewnia się, czy zadanie jest dla wszystkich zrozumiałe.
• Po zakończonej zabawie następuje jej podsumowanie.

Scenariusz 21: Opisujemy Pomorze Zachodnie za pomocą map w atlasie.

Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• praca z atlasem.
Cel zajęć:
• Rozwijanie umiejętności samodzielnego myślenia.
• Kształtowanie umiejętności korzystania z atlasu.
• Kształtowanie umiejętności odczytywania informacji z map.
Pomoce:
• Atlas geograficzny lub przyrodniczy zawierający mapy Polski i Pomorza Zachodniego.
• Zeszyt ucznia.
• Przyrządy do pisania.

Przebieg zajęć.
• Nauczyciel podaje uczniom cele zajęć.
• Każdy uczeń otrzymuje atlas geograficzny lub przyrodniczy oraz zeszyt ewentualnie kartkę, na której będzie wykonywał notatki.
• Nauczyciel dyktuje uczniom polecenie: Przy pomocy map, opisz Pomorze Zachodnie.
• Zadanie uczniów polega na odnalezieniu map, z których można odczytać informacje dotyczące regionu. Wiadomości te muszą być zanotowane w zeszycie.
Przykładowe mapy:
o Ukształtowanie powierzchni Polski
o Krajobrazy Polski
o Średnia temperatura powietrza
o Sumy opadów atmosferycznych
o Skały powierzchniowe i typy rzeźby
o Gleby
o Roślinność naturalna
o Występowanie zwierząt
o Rolnictwo
o Turystyka
o Surowce mineralne i przemysł
o Degradacja środowiska
o Tereny chronione

• Po zakończeniu wyznaczonego przez nauczyciela czasu na wykonanie zadania, uczniowie odczytują informacje, które zdołali zapisać. Informacje te, są porównywane a ewentualne błędy korygowane.
• Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 22: Podsumowanie pracy w minionym roku szkolnym.
Metody i formy pracy:
• praca samodzielna,
• wybrane metody aktywizujące pozwalające na rzetelne podsumowanie pracy i wyciągnięcie wniosków na przyszłość.
Cel zajęć:
• Rozwijanie:
o samodzielnego myślenia,
o umiejętności planowania pracy,
o umiejętności krytycznego spojrzenia na własną pracę.

Pomoce:
• plan pracy Koła Geograficznego

Przebieg zajęć.
• Podanie celu zajęć.
• Nauczyciel rozdaje uczniom plany pracy Koła, utworzone na zajęciach organizacyjnych.
• Zadaniem uczniów jest wyłonienie spośród planu tych zadań i celów, które udało się zrealizować. Krótko z nauczycielem omawiają czy założone cele zostały osiągnięte.
• Uczniowie wskazują, które spośród zadań były najtrudniejsze i jakie umiejętności należy jeszcze ćwiczyć.
• Nauczyciel wspólnie z uczniami zapisują wnioski do dalszej pracy w kolejnym roku szkolnym. Wskazują również co należałoby zmodyfikować.
• Podsumowanie zajęć.