Wskazówki do pracy logopedycznej dla rodziców - głoska s

Ćwiczenia logopedyczne głoska [s]
Bardzo częstymi wadami u dzieci jest tzw. seplenienie międzyzębowe. Oznacza to wysuwanie języka podczas realizacji głosek s, z, c, dz. Właściwie to każda głoska mówiona z wysuniętym językiem to błędna realizacja. Jest to wada wymowy w każdym wieku dziecka i sama z siebie nie zniknie, dlatego potrzebne są ćwiczenia, poprawne wywołanie głoski, jej utrwalenie w sylabach, wyrazach, zdaniach i mowie spontanicznej. Duża liczba rodziców nie zwraca uwagi na międzyzębowość, ponieważ dźwięk głoski [s] jest wymawiany podobnie, a przecież nie wpatrujemy się na okrągło w zęby i język dziecka. Zachęcam jednak żeby to robić.
Poniżej kilka ćwiczeń wprowadzających plus materiał do zabaw z dzieckiem w domu. Proponuję ćwiczyć przed dużym lustrem, by dziecko samo mogło zobaczyć kiedy wystawia język.
Ćwiczenia narządów mowy:
- liczenie czubkiem języka zębów w górnym łuku zębowym;
- dotykanie językiem naprzemiennie górnego i dolnego wałka dziąsłowego „język skacze jak piłka”
- „konik” – kląskanie językiem
- wypychanie językiem policzków „kulka”
- dmuchanie przez słomkę (bez wyciągania języka poza jamę ustną)
- zwijanie boków języka „rurka” i wydmuchiwanie powietrza
- wymawianie samogłosek: e-o, i-a, e-u
- wdychanie i wydychanie powietrza z płaskim językiem w jamie ustnej „zziajany piesek”
- dmuchanie przez mały otwór w kartce papieru na różne lekki przedmioty (piórko, bibuła, papierki) przy języku ułożonym na dole jamy ustnej

Przypomnienie prawidłowej realizacji głoski [s]
Najlepiej zaprezentować lub posłużyć się załączonym rysunkiem: rozchylone usta, język przy dolnych siekaczach, zęby zbliżone do siebie. Często stosuję określenie „syczymy jak wąż”, cały czas dziecko kontroluje przed lustrem czy nie wystawia języka. Ćwiczymy aż uda się to kilka razy. Jeżeli się udało możemy przejść do kolejnego etapu ćwiczeń.
Ćwiczenia artykulacyjne
Prezentacja obrazów z wężem, gęsią, balonikiem. Syczymy jak wąż ssssssss (przedłużamy głoskę), ksssssss (gęsi), psssssss (balonik). Jeżeli podczas zabaw język nadal „pojawia się” między zębami polecam ćwiczyć syczenie w każdej możliwej chwili (w samochodzie, w poczekalni u lekarza, podczas zakupów, etc.)
Jeżeli udaję się „utrzymać język za zębami” ćwiczymy w sylabach:
se, sy, sa, so, su,
ese, ysy, asa, oso, usu
es, as, ys, os, us
Propozycje ćwiczeń z wyrazami: sok, sanki, samochód, sałata, sowa, sopel, sum, syrop, ser, sęp, sandały.
Uwaga: jeżeli dziecko ma także problemy z innymi głoskami (np. r, sz, ż, cz, dż) nie wymagamy by uczyło się tych wyrazów, czyli je opuszczamy i wymyślamy w zamian inne. Nie ma sensu uczenie, wielokrotnie powtarzanie przez dziecko wyrazu „ser”, gdy wymawia go jako „sel”. Jeżeli nauczy się wymawiać głoskę „s” prawidłowo, to „sel” też się pojawi, a później przyjdzie też czas na „ser” 

Aby poprawna realizacja weszła dziecku w nawyk potrzebne są częste ćwiczenia i samokontrola np. przed lustrem (w przypadku międzyzębowych głosek) lub nagrywanie dziecka i wspólne słuchanie czy dobrze wypowiedziało wyraz (w przypadku głosek o różnym brzmieniu np. sz-s).

Magda Dworakowska