Krótki poradnik o zapamiętywaniu i mnemotechnikach adresowany do uczniów szkoły podstawowej

Krótki poradnik o zapamiętywaniu i mnemotechnikach adresowany do uczniów szkoły podstawowej.

Moi drodzy, czy zastanawialiście się kiedyś jak funkcjonuje nasza pamięć? Czy jest ona jedna, czy może są jej różne rodzaje? Nawet jeżeli nie, to na pewno każdy z was, odkąd zaczął uczęszczać do szkoły z pewnością zachodził w głowę co zrobić, by móc zapamiętać jak najwięcej w jak najszybszym tempie oraz żeby ta wiedza została w głowie na dłużej.
Tenże rozdział ma stanowić odpowiedź na powyższe pytania, ale przede wszystkim być dla was wskazówką, jak możecie ułatwić sobie przyswajanie zdobywanej w szkole wiedzy poprzez zastosowanie kilku sprytnych tricków.
Na wstępie jednak krótko o samej pamięci. Wyobraźcie sobie magazyn, w którym przechowujemy różne przedmioty. W naszym przypadku będą to informacje. W magazynie tym mieszczą się trzy działy, na których drzwiach znajdują się następujące tabliczki: „ pamięć sensoryczna,” (związana z naszymi zmysłami takimi jak np. wzrok i słuch), „pamięć krótkotrwała”, „pamięć długotrwała”. O ile zrozumienie działania pamięci sensorycznej, pełniącej w pewnym sensie funkcję wspomagającą mogłoby wydać wam się dzisiaj trudne, to z pewnością nie będziecie mieli najmniejszych problemów ze zrozumieniem, czym są pozostałe dwa rodzaje pamięci, czyli pamięć krótkotrwała i długotrwała. Ta pierwsza to pamięć operacyjna, którą przyrównamy do pamięci RAM w naszym komputerze. Każdy wie, jak jej dodatkowe gigabajty poprawiają wydajność i szybkość obliczeniową naszych PC-tów. Jest to pamięć przechowująca informacje, które zostały jedynie w niewielkim stopniu przetworzone, pamięć służąca do wydobywania informacji z kolejnego magazynu jakim jest pamięć długotrwała, a także pamięć z której nowo nabywane informacje są przekazywane do pamięci długotrwałej, o ile się o to postaramy tzn. po prostu czegoś nauczymy. Większość informacji przez nią przepływających nigdy nie zostanie przetransportowana do kolejnego magazynu i po prostu zostanie zapomniana. Przykładem może być numer telefonu do kolegi, który po zapisaniu w telefonie po kilku chwilach umyka z naszej głowy. Pamięć długotrwała natomiast jest to nasz dysk twardy, w którym informacje pozostają, często nawet do końca życia. Zapamiętywanie polega zatem na przenoszeniu informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej, szczególnie na zasadzie powtarzania informacji w pamięci krótkotrwałej. Co jednak możemy zrobić, aby uniknąć często żmudnego powtarzania, które zabiera dużo czasu i nie zawsze przynosi pożądany efekt? Możemy zastosować nazwane przeze mnie powyżej trickami tzw. mnemotechniki. Są to sposoby ułatwiające zarówno kodowanie, jak i odtwarzanie nowych informacji. Techniki te umiejętnie programują nasz umysł, ułatwiając nam szybko i skutecznie zapamiętywać. Stosując mnemotechniki opieramy się na podstawowej wiedzy dotyczącej procesu zapamiętywania, wykorzystujemy naturalne mechanizmy zdobywania nowych wiadomości.

Poniżej pragnę zaprezentować wam konkretne przykłady z których warto skorzystać:

Technika nr 1 – Układanie wierszyków, krótkich rymowanek, pomagających zapamiętać np. spółgłoski, po których zawsze należy pisać „rz”. Owe spółgłoski to: p, b, t, d, k, g, w, j, ch, tak często powtarzane w szkole. Gdybyśmy mieli zapamiętać je po prostu, pewnie zajęłoby to nam więcej czasu, a i tak poszczególne z nich uleciałyby z naszej z głowy. Jeżeli natomiast ułożymy krótką rymowankę, której wyrazy rozpoczynać się będą od ww. spółgłosek, nauka może zająć nam kilka minut a efekt będzie długotrwały. Wymyślamy zatem np. następujące zdanie: „Pani Barbara dostała tort gruszkowy, który chciała jeść widelcem”. W ten sposób nauka zasad ortograficznych może stać się wręcz twórcza :)
Technika nr 2 – Tworzenie tzw. skrótu z pierwszych liter słów, które chcemy zapamiętać. Przykładem może być próba opanowania pełnych aktualnych i historycznych nazw różnych krajów np.: Rzeczpospolita Polska (RP), Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL), Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), również w języku obcym np. United States of America (USA).

Technika nr 3 – Skojarzenia
To metoda bardzo przydatna do zapamiętywania imion lub adresów. Wyobraźmy sobie, że musimy zapamiętać adres jakiejś instytucji w stolicy np.: Warszawa, ul. Brzeska 65. Możemy wyobrazić sobie, że jedziemy do Brześcia starą Warszawą o mocy 65 koni mechanicznych.

Technika nr 4 – Historyjki
Gdy mamy do zapamiętania listę zakupów, najlepiej powiązać jej składniki w określony, choć niekoniecznie logiczny ciąg myślowy. Jeśli na przykład chcemy kupić: chleb, masło, wędlinę, pomidory, ogórki, schab, ziemniaki, kapustę to nasza historyjka może wyglądać w następujący sposób:
Mama zrobiła Maćkowi kanapkę do szkoły. Posmarowała chleb masłem. Położyła na niego wędlinę i pomidora. Maciek na to odpowiedział, że ma już dosyć jedzenia kanapek i najchętniej zjadłby w szkole obiad składający się z zupy ogórkowej, kotleta schabowego, ziemniaków i kiszonej kapusty.

Technika nr 5 – Mapa myśli
Mapa myśli to szczególny rodzaj robienia notatek, który czerpie po części z wyżej wymienionych metod a zwłaszcza techniki skojarzeń. W centralnej części mapy warto umieścić kolorowy rysunek dotyczący naszego zagadnienia, na przykład - EUROPA. Od niego powinny odchodzić grube linie z nazwami państw lub kolorowymi rysunkami przedstawiającymi flagi. Od tych linii mogą odchodzić kolejne cieńsze z coraz to bardziej szczegółowymi informacjami (stolicami, nazwami pozostałych miast), a od nich jeszcze kolejne. Mapy myśli nie mają żadnych ograniczeń pod względem wielkości sporządzanych notatek.

Jak zatem widzicie nauka wcale nie musi być żmudna, nużąca i trudna. Z wykorzystaniem wyżej wymienionych technik może okazać się wręcz zabawna, a na pewno interesująca i przynosząca efekty np. w postaci dobrych ocen z odpowiedzi i sprawdzianów w szkole. Wykorzystujcie wymienione w tym rozdziale techniki, uzupełniajcie swoją wiedzę o kolejne, a także twórzcie własne, kreatywne pomysły pomagające wam w zapamiętywaniu.

Bibliografia:

E. Nęcka, J. Orzechowski, B. Szymura, Psychologia poznawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.

www.mnemotechnika.com/rodzaje_mnemotechnik.html

https://jaksieuczyc.pl/jak-tworzyc-mapy-mysli/

http://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/wychowanie/metody-zapamietywania-dla-dzieci-mnemotechniki-i-cwiczenia-pamieci_43100.html

https://www.medme.pl