Nie rzucamy słów na wiatr - rozmawiamy o pogodzie. Konspekt do lekcji języka polskiego dla kl. V

Konspekt do lekcji języka polskiego dla kl. V- opracowała Mariola Ruchała
Temat lekcj: Nie rzucamy słów na wiatr - rozmawiamy o pogodzie.
Cel ogólny: Zaznajomienie uczniów z różnicami występującymi między językiem poetyckim, a językiem potocznym.
Cele operacyjne:
Poziom postaw:
- uczeń zna wiersz Juliana Tuwima „Dwa wiatry”,
- zna środki stylistyczne występujące w wierszu,
- rozumie zasady redagowania komunikatu meteorologicznego.

Poziom umiejętności:
- uczeń analizuje wiersz,
- dostrzega wyliczenia, wykrzyknienia, nieregularną ilość wersów,
- zauważa przenośnie, uosobienia, wyrazy dźwiękonaśladowcze,
- właściwie określa cechy wpływające na dynamizm utworu,
- dostrzega różnice między językiem codziennym, a językiem poetyckim.

Poziom postaw:
- uczeń dostrzega piękno ojczystego języka,
- jest wrażliwy na uroki otaczającego świata.

Formy organizacyjne:
-indywidualna, grupowa, zbiorowa.
Metody kształcenia:
- metoda przekładu intersemiotycznego,
- metoda działań praktycznych,
- metoda słowno – poszukująca (problemowa i heureza)

Środki i materiały dydaktyczne:
- wycinki z prasy dotyczące komunikatów meteorologicznych,
- kartki z bloku rysunkowego.

Bibliografia merytoryczna:
- Alicja Baluch „Poezja współczesna w szkole podstawowej”, WSiP, Warszawa 1984r.
- Stanisław Skorupka,”Słownik wyrazów bliskoznacznych”, WP, Warszawa 1971r.

Bibliografia metodyczna:
- Zenon Uryga „Godziny polskiego”, PWN, Warszawa- Kraków 1996r.
- Wincenty Okoń, „Zarys dydaktyki ogólnej”, PZWS, Warszawa 1968r.
- Zenon Klemensiewicz, „Wybrane zagadnienia z zakresu nauczania gramatyki”, PWN, Warszawa 1959r.

Realizacja zajęć:
I. Wprowadzenie ładu zewnetrznego i wewnętrznego
1. Sprawdzenie listy obecności.
2. Luźna rozmowa o pogodzie.
Jaką pogodę mamy dzisiaj? Jakie znaczenie ma pogoda dla alergika, meteoropaty, marynarza, rolnika, kierowcy ... itd. (meteoropata,meteopata- zapis przez nauczyciela na tablicy – wyjaśnienie przez nauczyciela, że obie formy są poprawne).

3. Wymienianie przez uczniów zjawisk przyrody: (temperatury, mgły, tęczy, wiatru, rosy).
4. Zajmiemy sie dzisiaj jednym z tych zjawisk - wiatrem.

II. Lekcja właściwa.
5. Czym jest wiatr? (Ruchem powietrza, wywołanym nierównomiernym rozkładem ciśnienia atmosferycznego).
6. Jakie znacie określenia wiatru?
7. Przeczytanie kilku przykładów komunikatu meteorologcznego przez uczniów.
8. Cechy komunikatu meteorologicznego: (zapis na tablicy przez ucznia)
- fachowa terminologia,
- skrót i zwięzłość.

9. Inaczej o wietrze mówi poeta. (Wyraziste odczytanie wiersza „Dwa wiatry” przez nauczyciela. Wyjaśnienie słowa „kamrat”).
10. Co skłoniło poetę do napisania utworu? (Piękno otaczającego świata).
11. Czy zachwyt przyrodą znajduje odbicie w utworze? ( Wymienianie środków artystycznych użytych przez poetę w wierszu: -wypowiedzi uczniów, zapis na tablicy przez nauczyciela):
- wyrazy dźwiękonaśladowcze: (szumi, szepcze, huczy, szeleści),
- przenośnia: (śniegiem sfrunął z wiśni kwiat) –uczniowie wyjaśniają jak rozumieją przenośnię,
- uosobienie: (wiatry łobuzują).

Dynamizm wiersza
- wyliczenia: (w prawo, w lewo, świst, podrygi),
- odpowiedni dobór czasowników: (skoczył, zawiał, zaszybował, wpadł),
- nieregularna ilość wersów w kazdej strofie,
- wielokropki na końcu każdej zwrotki,
- wykrzyknienia: (pal je licho!).

12. Zapisanie tematu lekcji: Nie rzucamy słów na wiatr – rozmawiamy o pogodzie. (Zapis na tablicy przez ucznia. Wklejenie ksera komunikatu do zeszytu. Przepisanie wiadomości z tablicy).
13. Pozawerbalne przedstawienie wiatru. (Podział na grupy, prezentacja i komentarz):
I grupa- za pomocą znaków graficznych, rysunków,
II grupa – uobecnienie wiatru na drodze fonicznej- dźwięki, świsty,
III grupa – za pomocą gestów, ruchu, pantomimy.

III. Podsumowanie:
14. Rola komunikatu meteorologicznego i poezji. (W przypadku komunikatu meteorologicznego chodzi o przekazanie konkretnych wiadomości, często zależy od nich ludzkie życie, nie ma tu miejsca na fantazję. Poezja – uwrażliwia- zaspokaja nasze uczucia estetyczne, sprawia, że w rzeczach zwykłych dostrzegamy rzeczy niezwykłe).
Zadanie i objaśnienie pracy domowej:
Obowiązkowo: Obejrzyj w telewizji dzisiejszą prognozę pogody. Zwróć uwagę na słownictwo.
Nadobowiązkowo: Zanotuj w zeszycie kilka (około pięciu) związków frazeologicznych związanych z wiatrem i wyjaśnij ich znaczenie.