Wpływ oceniania kształtującego na proces uczenia się uczniów

Wpływ oceniania kształtującego na proces uczenia się uczniów

Ocenianie kształtujące to ocenianie, które pomaga się uczyć, dawanie informacji pomagającej w uczeniu się. Ocenianie kształtujące to częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia materiału, tak by móc określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać. Mamy kilka elementów nauczania kształtującego:
• określenie przez nauczyciela celów lekcji i sformułowanie ich w języku zrozumiałym dla ucznia
• ustalenie wraz z uczniami kryteriów oceniania, czyli to, co będzie brane pod uwagę przy ocenie pracy ucznia
• formułowanie pytań kluczowych
• stosowanie efektywnej informacji zwrotnej
• wprowadzenie samooceny i oceny koleżeńskiej
• budowanie atmosfery uczenia się, pracowanie z uczniami i rodzicami
Uczniowie muszą wiedzieć, dokąd zmierzają. Jeśli będą znali założony cel, to łatwiej będzie go wspólnie osiągnąć. Uczeń, który zna tylko temat lekcji, ale nie wie, co jest celem lekcji, co ma poznać i po co, mniej świadomie uczestniczy w dążeniu do celu. Cel musi być sformułowany zrozumiałym językiem, po każdej lekcji należy sprawdzić czy założony cel został osiągnięty. Ustalone z uczniami kryteria oceniania to z kolei wyjaśnienie jak w sposób przystępny i zrozumiały dla ucznia przedstawić kryteria oceny pracy. Określenie tego na lekcji jest korzystne zarówno dla nauczyciela, jak i dla ucznia. Dla nauczyciela, gdyż nie zajmuje się zagadnieniami drugorzędnymi, z góry wie, co i jak będzie oceniać, odpowiednio dobiera rodzaj pracy podlegającej ocenie. Natomiast dla ucznia jest korzystne, gdyż dokładnie on wtedy wie, jakie wiadomości i umiejętności musi opanować i na jakim poziomie, skupia się na osiągnięciu celu, może sam określić, co już umie. Kolejnym elementem nauczania kształtującego są pytania kluczowe, które ukazują uczniom szerszy kontekst, zachęcają ich do poszukiwania odpowiedzi, angażują w naukę. Pytania kluczowe są to pytania, które:
- pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia,
- są ściśle związane z celem lekcji,
- skupiają w sobie główną problematykę lekcji,
- mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem,
- podczas lekcji uczeń powinien uzyskać odpowiedź na te pytania.

W nauczaniu kształtującym ważne jest stosowanie informacji zwrotnej. Informacja zwrotna jest dialogiem między nauczycielem i uczniem, mającym pomóc uczniowi w uczeniu się. Ustna informacja zwrotna daje większą możliwość dialogu między uczniem a nauczycielem, pozwala wyjaśnić wątpliwości dotyczące pracy ucznia. Dobrze przygotowana rozmowa zawierająca taką informację umożliwia też lepsze poznanie sposobu myślenia i metod pracy ucznia i stwarza warunki do lepszego poznania się ucznia i nauczyciela. Informacja zwrotna jest istotna również dla rodziców. Jasna i w czytelny sposób sformułowana umożliwia rodzicom śledzenie postępów dziecka w nauce, udzielenie mu pomocy czy zmotywowanie go do poprawy wyników.. Kolejnym elementem nauczania kształtującego jest ocena koleżeńska i samoocena. Właśnie poprzez ocenę koleżeńską i samoocenę można zachęcić uczniów do wzięcia odpowiedzialności za swoją naukę .Jeśli uczeń potrafi ocenić, ile się nauczył i ile musi się jeszcze uczyć, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika procesu nauczania. Natomiast w ocenie koleżeńskiej ważne jest, iż z jednej strony uczniowie bardzo dobrze rozumieją kolegę, którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie, a z drugiej strony uczą się od niego innego podejścia do zagadnienia. Uczniowi dużo łatwiej jest przyjąć informację zwrotną od rówieśnika, choćby dlatego, że wyrażona jest ona językiem, którym uczniowie porozumiewają się na co dzień. Ocena koleżeńska zmniejsza też rywalizację uczniów, co wpływa pozytywnie na proces uczenia się. Podczas współpracy z rodzicami natomiast ważne jest podkreślenie, że nauczyciel nie rezygnujemy ze stopni, ale przede wszystkim chce uczniom pokazać, co już potrafią, bo w ten sposób można wspólnie budować nich wiarę w siebie i pozytywną motywację.