Rola pedagoga w edukacji kulturalnej współczesnego człowieka

Kultura obejmuje różne dziedziny działalności człowieka- od pracy, poprzez naukę, wypoczynek, życie rodzinne po działalność społeczną. Składają się na nią normy i wartości obowiązujące w danym społeczeństwie. Zadaniem edukacji kulturalnej jest kształtowanie i rozwijanie kompetencji, bez których niemożliwe staje się nasze uczestnictwo w kulturze. Edukacja kulturalna ma za zadanie poznanie świata zewnętrznego, kształtowanie postaw wobec przyrody, kultury oraz kształtowanie wrażliwości emocjonalnej. Powinna obejmować przygotowanie do realizacji określonych norm i wartości. To tradycje decydują o przynależności do społeczeństwa, to one stanowią podwalinę naszej tożsamości. Tego właśnie powinniśmy nauczyć dzieci.
Jak to zrobić w dzisiejszych czasach, gdy istnieją dla młodzieży pozornie ciekawsze zajęcia niż czytanie książek, oglądanie spektakli teatralnych, zwiedzanie muzeum? Odpowiedź nie jest łatwa. Wymaga od nas wiele zaangażowania i cierpliwości. Najlepszym sposobem jest przykład własny. To my musimy nauczyć miłości do literatury, sztuki. My musimy wpoić dzieciom, że przyroda jest bezcennym dobrem i należy ją szanować. Najlepiej zacząć to robić od najmłodszych lat. Trzeba wykorzystać moment, kiedy zarówno rodzice, jak i nauczyciel są dla dziecka prawdziwym wzorem.
Pracuję w przedszkolu i obserwuję, jak dzieci z chęcią biorą udział we wszystkich proponowanych akcjach. Przykładem może być uczestnictwo w akcji "Cała Polska czyta dzieciom". Z obserwacji i rozmów z rodzicami wynika, że dzieci z chęcią słuchają, gdy rodzice czytają im książki. Domagają się, aby codziennie poświęcili chwilę na lekturę. Przykład wyniesiony w przedszkola ma szansę stać się podwaliną zwyczaju spędzania czasu wolnego. Najważniejsza jest jednak rozmowa z dzieckiem po przeczytaniu książki. Tradycja czytelnictwa w świecie, w którym króluje internet i komputery nie może zaniknąć, ale by przetrwać powinna być modyfikowana.
Kolejnym przykładem jest uczestnictwo w spektaklach muzycznych i teatralnych. Zainteresowanie sztuką można rozbudzić organizując spotkania z aktorami, muzykami, malarzami. Dzięki temu dzieci mają bezpośredni kontakt ze sztuką, czasami nawet w wykonaniu starszych kolegów (np. koncerty muzyki poważnej w wykonaniu uczniów szkoły muzycznej). Najważniejszym elementem, jaki możemy realizować w przedszkolu jest bezpośredni i częsty kontakt dziecka z dziełem sztuki, stworzenie w ramach prowadzonych zajęć takich sytuacji, które umożliwią dziecku bierne i czynne uczestnictwo w kulturze. Dzieci mogą poznawać instytucje kulturalne działające w najbliższym otoczeniu, zwiedzać muzea, galerie, poznawać artystów ludowych tworzących w najbliższej okolicy. tak prowadzone zajęcia z pewnością pomogą w rozbudzeniu wrażliwości dziecka na szeroko pojętą kulturę.
Zbieranie informacji o tradycjach i zwyczajach ludowych należy rozpocząć od rodzinnych środowisk dzieci, od informacji ukrytych we wspomnieniach starszych członków rodzin. Nawet małe dzieci z ciekawością słuchają, jak kiedyś obchodzono Boże Narodzenie, Wielkanoc lub Noc Świętojańską. Nasze tradycje zaczynają przegrywać z tradycjami komercyjnymi typu Walentynki. Nie jestem przeciwna tradycjom innych krajów, ale uważam, że warto sięgnąć w przeszłość, by poznać swoje korzenie i uchronić od zapomnienia to, co najwartościowsze.
W edukacji młodego pokolenia należy zwrócić szczególną uwagę na kulturę słowa. Słuchając języka potocznego można odnieść wrażenie, że jesteśmy społeczeństwem analfabetów. Na "ulicy" dominują wulgaryzmy. W rozmowach przez internet- skróty i gwara zrozumiała tylko dla młodzieży. nasz piękny język zdominowały naleciałości z innych krajów. Mamy "puby, shopy" zamiast klubów i sklepów. Zanika umiejętność pisania listów wyparta przez SMS-sy. Trzeba mądrych pedagogów, którzy w interesujący sposób przekazaliby dalej te umiejętności.
W związku z rozwojem techniki stanęło przed nami kolejne wyzwanie związane z kształtowaniem umiejętności korzystania z zasobów internetu. Trzeba wyposażyć młodzież w wiedzę, że obok pozytywnych stron technologii informatycznej istnieją w tzw. "sieci" zagrożenia. W związku z tym należy mądrze korzystać z internetu.
Przyszłość należy do młodych. Oni są naszym kapitałem. Naszym zadaniem jest przygotowanie ich do życia w "globalnej wiosce". Odbieranie kultury, wrażliwość na piękno sztuki, przyrody stanie się najważniejszym dobrem, jakie możemy podarować młodzieży.