Program zajęć integracyjno-adaptacyjnych "Internat - nasz drugi dom"

WSTĘP

Internat - słowo pochodzenia łacińskiego (internus– wewnętrzny) to instytucja prowadzona przez szkołę, przeznaczona dla młodzieży uczącej się poza miejscem zamieszkania. Po zajęciach szkolnych młodzież mieszkająca w internacie znajduje się pod opieką wychowawców. W budynku internatu zamieszkuje liczba młodzieży szkolnej odpowiednia do liczby pokoi. Nad młodzieżą sprawowana jest przez całą dobę opieka pedagogiczna. Głównym zadaniem placówki jest praca opiekuńczo – wychowawcza z młodzieżą.
Pierwsze dni pobytu w placówce często bywają trudne. Problemy związane z adaptacją pojawiają się przy zmianie szkoły i jednoczesnym zamieszkaniu z daleka od domu rodzinnego i środowiska lokalnego, odłączeniu od osób, z którymi wychowanek jest związany emocjonalnie. Wiąże się to ze zmianą dotychczasowego trybu życia, przyzwyczajeń, obowiązków oraz koniecznością podporządkowania się nowym regułom. Dlatego rzeczą naturalną i jednocześnie konieczną staje się pomoc wychowawców w zaaklimatyzowaniu i zakorzenieniu się nowych wychowanków w internacie, który z dnia na dzień ma się stać drugim domem. To w jaki sposób młody człowiek zapamięta swoje pierwsze dni pobytu w internacie, będzie rzutować na postępy w jego adaptacji. Szczególna rola przypada więc wychowawcy, do którego przypisana została młodzież wstępująca po raz pierwszy w progi internatu. Swoją życzliwą postawą, pełną zaangażowania i akceptacji może on w dużym stopniu ułatwić nowym wychowankom przejście przez ten trudny okres, zniwelować lęk i stres związany z opuszczeniem domu rodzinnego oraz sprawić, aby dobrze czuli się w nowym środowisku. Rolą wychowawcy jest sprawić, aby internat był miejscem pełnym ciepłej, życzliwej atmosfery, dającym poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia, z którego się wychodzi i do którego się wraca pragnąc, aby istniało to czym się żyło: zwyczaje, święta i ludzie, z którymi jesteśmy lub byliśmy związani wspomnieniami. Każdy kto mieszkając w internacie, czuje się w nim akceptowany i bezpieczny, z pewnością kiedyś pomyśli o nim jak o własnym, drugim domu i zachowa go na długo w swoich wspomnieniach. Cytując słowa niemieckiego pisarza Chrystiana Morgersterna „Dom to nie tylko miejsce, gdzie się mieszka, ale miejsce, w którym jest się rozumianym”.
Niniejszy program poświęciłam działaniom integracyjnym realizowanym w Internacie przy Zespole Szkół Zawodowych Nr 5 w Chełmie. Pomysł zrealizowania programu zrodził się z potrzeby sprostania potrzebom wychowanków w tym pierwszym i najtrudniejszym okresie, który jest źródłem wielu stresów i przeżyć emocjonalnych wśród młodzieży.
Program przedstawia główne założenia, cele, scenariusze zajęć integracyjno - adaptacyjnych, opis realizacji tychże działań oraz uwagi i wnioski końcowe podsumowujące przebieg pracy z młodzieżą.

ZAŁOŻENIA
Program integracyjno – adaptacyjny „Internat – nasz drugi dom” przeznaczony jest dla młodzieży zamieszkującej Internat przy Zespole Szkół Zawodowych Nr 5 w Chełmie. Plan zajęć opracowano z myślą o wychowankach z I grupy wychowawczej, którzy przechodzą proces przystosowywania do nowego środowiska ze względu na rozpoczęcie nauki w wybranej szkole znajdującej się poza miejscem zamieszkania. Treści programowe realizowane będą w czasie zajęć wychowawczych w internacie począwszy od września do listopada 2016 r. . Program może być powtarzany cyklicznie na początku każdego nowego roku szkolnego z uwzględnieniem wyników ewaluacji oraz doświadczeń nabytych po jego przeprowadzeniu.

CELE PROGRAMU
Głównym celem programu integracyjno – adaptacyjnego jest dobre funkcjonowanie nowoprzybyłych wychowanków w grupie rówieśniczej, rozwijanie umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych oraz pogłębianie pozytywnych relacji w grupie wychowawczej.
Realizując program przyjęłam następujące cele szczegółowe:
o Wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju wychowanków w aspekcie społecznym
o Budowanie pożądanych relacji interpersonalnych wychowawca – wychowanek oraz wychowanek – wychowanek
o Dążenie do lepszego wzajemnego poznania się
o Zwiększenie poczucia tożsamości grupowej
o Rozwijanie współdziałania i współpracy w grupie
o Dostosowanie wychowanków do panujących w internacie zasad i reguł postępowania
o Budowanie poczucia bezpieczeństwa, zrozumienia i akceptacji
Po realizacji programu integracyjno – adaptacyjnego wychowanek:
o Zna lokalizację poszczególnych pomieszczeń w internacie
o Bez problemu porusza się po najbliższej okolicy
o Zna zasady i normy współżycia obowiązujące w grupie oraz internacie
o Zna i przestrzega regulamin internatu
o Zna swoje prawa i obowiązki
o Czuje się bezpieczny, rozumiany i akceptowany w internacie
o Odczuwa atmosferę życzliwości, serdeczności, z chęcią wraca do internatu z domu rodzinnego
o Wykazuje się samodzielnością w wykonywaniu powierzonych zadań
o Rozwija umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych
o Potrafi współdziałać w grupie i identyfikuje się z nią
o Czuje się odpowiedzialny za siebie, kolegów oraz wspólne mienie
o Integruje się z nowym środowiskiem

PLAN ZAJĘĆ
Plan zajęć składa się z 5 spotkań. Zajęcia z grupą przeprowadzane są według opracowanych scenariuszy zajęć, które przewidują następujące bloki tematyczne:
1. Zajęcia organizacyjne: zapoznanie z grupą, krótka prezentacja własnej osoby, omówienie zasad panujących w internacie, przedstawienie regulaminu internatu
2. Higiena na codzień, nie od święta
3. Komuniacja interpersonalna
4. Budowanie poczucia własnej wartości
5. Asertywność – sztuka odmawiania
Zajęcia w ramach programu przebiegają w pięciu blokach tematycznych. Pierwsze z nich są zajęciami organizacyjnymi, podczas których przedstawiam się młodzieży jako ich wychowawca internacki. Zapoznaję wychowanków z regulaminem internatu, rozkładem dnia, omawiam zasady panujące wśród mieszkańców. Oprowadzam ich także po samym internacie, pokazuję najważniejsze dla nich miejsca w tych pierwszych dniach pobytu. Uczniowie maja możliwość zadawania pytań dotyczące funkcjonowania internatu. Ważne jest dawanie im poczucie bezpieczeństwa oraz zapewnienia, że ja jako ich wychowawca, a także moje koleżanki i koledzy, zrobimy wszystko aby mieszkanie w internacie było dla nich przyjemne oraz stwarzało warunki do wszechstronnego rozwoju, a przede wszystkim nauki. Zachęcam, aby korzystali z pomocy wychowawców, a także zgłaszali wszystkie wątpliwości, które mogą się pojawiać szczególnie w tych pierwszych dniach pobytu w internacie. Kolejne zajęcia poświęcone są tematyce higieny osobistej oraz najbliższego otoczenia. Choć trudno w to uwierzyć, w dzisiejszych czasach higiena osobista jest nadal dla niektórych osób kwestią drugorzędną. Najwięcej przyzwyczajeń i zasad higieny osobistej wynosimy
z domu rodzinnego. W dzisiejszych czasach nie ma problemu z dostępnością środków higienicznych czy bieżącej wody. Podczas zajęć należy uświadomić młodzieży, że dbanie o czystość otoczenia oraz o higienę osobista jest warunkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania wśród społeczności oraz w kilkuosobowym pokoju internackim. Następny blok tematyczny w ramach programu poświęcony jest komunikacji interpersonalnej. Właściwa komunikacja jest narzędziem do rozwiązywania i unikania konfliktów, a jej efektem końcowym jest porozumienie pomiędzy rozmawiającymi osobami. Z kolei słaba komunikacja lub jej brak dotyczy ludzi, którzy nie umieją rozmawiać i rozwiązywać konfliktów bez
naruszenia godności potrzeb drugiej osoby. Powoduje to sytuacje, w których strony konfliktu ranią siebie nawzajem. Zaznaczyć należy jak istotna jest umiejętność nazwania swoich myśli i odczuć, ubrania tego w odpowiednie słowa bez używania wulgaryzmów i robienia przykrości drugiej osoby. Zajęcia poświęcone budowaniu poczucia własnej wartości mają na celu uświadomienie wychowankom, jak ważne jest przyjmowanie właściwej i wartościującej postawy wobec samego siebie. Nasza samoocena może być zaniżona, zawyżona lub adekwatna, pozytywna lub negatywna. Oceny samego siebie dokonujemy poprzez porównanie do ideału, z osiągnięciami innych osób oraz sądów o sobie z sądami i opiniami wyrażanymi a nasz temat przez innych. Uświadamianie młodzieży, że niezbędnym elementem jest budowanie pozytywnego obrazu swojej osoby, akceptowanie wyglądu zewnętrznego, swoich zdolności oraz docenianie własnych umiejętności. Wiara we własne możliwości pozwala na myślenie, że wszystko jest możliwe, jeśli się tego bardzo chce. Samoakceptacja wyzwala zaufanie i wiarę we własne siły, skłania do wykorzystywania własnych możliwości. Ostatnim poruszanym tematem w ranach programu jest asertywność, czyli sztuka odmawiania. Podczas zajęć należy pokazać, że bez asertywności jesteśmy osobami, które często są wykorzystywane wbrew naszej woli. Inne osoby mogą w łatwy sposób nami manipulować, narzucać nam własne zdanie i własną wolę. Stajemy się osobami traktowanymi przedmiotowo, które nie maja własnego zdania i siły charakteru. Taka postawa może powodować wplątywanie się w sytuacje problemowe wbrew ich woli. Grzeczne lecz stanowcze powiedzenie słowa „nie”, nie jest niczym złym i niewłaściwym, jeśli jest w zgodzie z ich wolą, myślami i sądami.