Zajęcia arteterapii z dzieckiem z deficytem uwagi

Zajęcia arteterapii z dzieckiem z deficytem uwagi

Koncentracja uwagi jest jednym z najważniejszych czynników umożliwiających odniesienie sukcesu w procesie uczenia się. Współcześnie obserwuje się coraz większe problemy z tym związane, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Uwarunkowane jest to przede wszystkim z wieloma możliwościami, jakie oferuje współczesny świat, bogactwem przekazów medialnych, nowoczesnymi technologiami, łatwością kontaktowania się z innymi w każdym miejscu i czasie, przeładowaniem informacjami, a w zawiązku z tym z mniejszą możliwością emocjonalnego odreagowania w kontaktach z innymi ludźmi –jest to przyczyną tego, że nauka jawi się jako zajęcie nieciekawe i nudne, a więc takie, które chce się jak najczęściej przerywać innym, ciekawszym.
Ważne jest przy tym zwrócenie uwagi, że posiadamy dwoma rodzajami uwagi:
-uwagę mimowolną (zewnętrzną, egzogenną) – gdzie uczenie się odbywa się niejako mimochodem,
-dowolną (wewnętrzną, endogenną), podczas której osoba ucząca się sama świadomie decyduje, na co zwraca uwagę.
Obecnie wzrasta liczba zaburzeń związanych z koncentracją uwagi, co utrudnia pracę nauczycielom, a u uczniów powoduje problemy emocjonalne. Koncentracja uwagi pozwala lepiej i szybciej rozumieć, zapamiętywać dokładniej i na dłużej, a zatem uczyć się efektywniej w krótszym czasie, z mniejszym nakładem pracy i wysiłku ze strony ucznia. Zaburzenia te zaś u dzieci często są błędnie traktowane przez nauczycieli, jako wyraz niskich zdolności, co z kolei prowadzi do obniżenia poczucia własnej wartości u dzieci i spadku motywacji do nauki.
Jedną z możliwości przeciwdziałania tym trudnościom są zajęcia arteterapeutyczne. Są one tym bardziej godne uwagi, że w środowisku szkolnym zwykle odbywają się w grupach, a uwaga dowolna, którą mogą ćwiczyć, jest aktem bazującym na relacji z drugim człowiekiem.
Poniższe wskazówki mogą okazać się pomocne przy planowaniu zajęć arteterapeutycznych biorących pod uwagę problem koncentracji uwagi:
– każda rozpoczęta czynność powinna zostać doprowadzona do końca, a po zakończeniu zajęć należy uprzątnąć pomoce i uporządkować otoczenie;
– należy odwoływać się do wcześniejszych doświadczeń dziecka;
– wartościowe są ćwiczenia bazujące na ruchu i wykorzystujące zmysł dotyku;
– kontrolę uwagi wzmagają (zwłaszcza u dzieci) wszelkie rytuały, powtarzające się sekwencje czynności, a także powtarzające się teksty i wierszyki;
– należy dokonywać celowej selekcji bodźców i sygnałów, gdyż ich zbyt duża liczba i różnorodność utrudniają koncentrację uwagi;
– utrzymanie uwagi wyzwala dokonana w sposób atrakcyjny prezentacja zabawy lub ćwiczenia przez inną osobę; szczególnie nowe lub trudne zadania najpierw należy zademonstrować wykonując czynności z krótkimi, jasnymi, łagodnymi komentarzami do czasu, aż dziecko się nauczy; wpływać na dziecko należy powoli, bez pośpiechu, głosem nieco stłumionym jakby w zwolnionym tempie, nie krzykiem.
-rozwijaniu kontroli uwagi sprzyja stosowanie zasady stopniowania trudności, a także uwzględnianie indywidualnych cech dziecka oraz zaangażowanie i entuzjazm nauczyciela
–właściwą przerzutność uwagi (celowe zmienianie obiektu zainteresowania) ułatwiają sygnały wizualne i dźwiękowe.
- dziecko powinno siedzieć blisko nauczyciela, w pierwszej ławce z dala od okna.
- nadmiernej aktywności dziecka nie należy hamować, ale ją pozytywnie ukierunkowywać, poprzez np. odpowiednie zorganizowanie zajęć- metoda stacji ( przy różnych stolikach robi się coś innego, a dopiero na końcu wszystko składa się w całość), co umożliwi częściowe rozładowanie napięcia. Czas trwania zadania należy dostosować do możliwości skupienia się dziecka . Lepiej niech dziecko wykonuje częściej krótkie czynności od początku do końca, niż w ciągu dłuższego czasu zacznie wiele, a nie skończy żadnej.
- należy zwracać uwagę na staranne wykonywanie prac oraz ich ukończenie, a także utrzymywanie zainteresowania na zadaniu poprzez częste jego zmiany. Należy wracać do
pracy rozpoczętej i niedokończonej.
- dziecku powinno się stopniowo wydłużać czas zadania i nasilać stopień trudności.
- w zabawach i ćwiczeniach powinny być jasno określone zasady oraz czas ukończenia; jak najbardziej należy ograniczyć chaos, niekontrolowany i bezładny ruch.
- przy wykonywaniu danej czynności, np. pisaniu, rysowaniu należy usunąć ze stolika wszystkie zbędne przedmioty, a zostawić tylko to, co jest konieczne, by odgrodzić ucznia od nadmiaru bodźców
- należy dziecko nagradzać ilekroć uda mu się skończyć rozpoczętą czynność oraz zauważać
i doceniać wysiłek dziecka, nawet gdy efekt końcowy nie jest szczytem doskonałości.
- dorosły musi wykazać się cierpliwością, gdyż mimo pozornego pośpiechu podopieczny wykonuje czynności znacznie wolniej ze względu na to, że jego ruchy są mało ekonomiczne i z reguły słabo skoordynowane.
Bibligrafia:
L. Konieczna-Nowak, Wprowadzenie do muzykoterapii, Impuls, Kraków 2013.
I. Krejtz, Kompetencje poznawcze. Rola pamięci roboczej i kontroli uwagi w przewidywaniu osiągnięć szkolnych, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2012.
I. Sikorska, Trening koncentracji. Jak rozwijać uwagę i pamięć dziecka, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2010