Program autorski "Mali Patrioci - śladami Wielkich Polaków"

PROGRAM AUTORSKI
„ MALI PATRIOCI –
ŚLADAMI WIELKICH POLAKÓW”
WSTĘP
„Człowiek jest wielki nie przez to, co posiada,
lecz przez to, kim jest;
nie przez to, co ma,
lecz przez to, czym dzieli się z innymi”
Jan Paweł II

Wychowanie przedszkolne jest pierwszym etapem edukacji , w którym uczestniczy powierzone nam dziecko. Pierwszym etapem ,w którym większość sytuacji edukacyjnych jest świadoma i zaplanowana, ukierunkowana na rozwój określonych cech osobowości, indywidualnych zainteresowań i kształtowanie postaw.
Nauczyciel pracujący w przedszkolu ma zatem do spełnienia bardzo ważne zadanie. Jest nim kształtowanie nowego człowieka oraz jego otwartej postawy wobec siebie i otaczającego świata. Dla małego dziecka tym światem jest dom, rodzina ,najbliższa miejscowość i kraj ,w którym żyje. Wprowadzanie dziecka przedszkolnego w świat wartości i pojęć tj.: ojczyzna, patriotyzm, kraj , naród ; wymaga znajomości jego psychiki czyli możliwości przyswajania pojęć abstrakcyjnych, wynikających z jego właściwości rozwojowych.
Patriotyzm wyraża się w przywiązaniu do swojej Ojczyzny, do ziemi rodzinnej, do regionu, w którym żyjemy; do obyczajów i kultury narodowej oraz w szacunku do ludzi , którzy ją tworzyli. Patriotyzm to również troska o dobro kraju, dążenie do pomnażania tego co stworzyły poprzednie pokolenia, to gotowość do służenia swojej Ojczyźnie. Patriotyzmowi towarzyszyć musi poczucie godności narodowej, a jednocześnie szacunek i przyjaźń dla innych narodów.
Szacunek do pracy dziadków i rodziców, ukazanie wartości tej pracy dla nowych pokoleń oraz postaw godnych naśladowania przez młodych ludzi.
Realizując treści wychowania rodzinnego, obywatelskiego i patriotycznego zawartego w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego, wychodzimy od tego co najbliższe dziecku do tego, co dalekie i nieznane. Rozbudzanie w nich zainteresowania i miłości do małej i wielkiej Ojczyzny zaczynamy od rodziny, przedszkola , kolegów i najbliższej okolicy , gdzie wszystko jest znajome, bliskie i bezpieczne. Związki z Ojczyzną rozpoczynają się od więzi z rodziną, przedszkolem i miejscowością i jej okolicami. Ten krąg stopniowo się poszerza w miarę nabywania nowych doświadczeń przez dziecko oraz jego zdolności intelektualnych do pojmowania rzeczy abstrakcyjnych.
W kształtowaniu się pozytywnej , otwartej postawy wobec świata i ludzi czy patriotycznej postawy wobec wartości narodowych ,ważną rolę odgrywają najbliżsi , dorośli ludzie z otoczenia dziecka, mający wyraźny wpływ na jego wychowanie.
Są nimi rodzice i nauczyciele a także rodzina i przedszkole. Zmieniająca się współcześnie rzeczywistość, stawia nieraz młodego rodzica w trudnej sytuacji, w której wykazanie się postawą patriotyczną nie jest możliwe lub ograniczone. Rzadko też w domach rodzinnych rozmawia się na tematy patriotyczne a wartości są trudne do określenia przez rodziców. Święta narodowe tj. Święto Niepodległości lub 3 Maja, traktowane są jako dni wolne od pracy i rzadko tłumaczy się dzieciom jaki mają one związek z naszą Ojczyzną. Warto zatem „zatrzymać w biegu” na chwilę rodziców aby także im przypomnieć jakie są najważniejsze wartości w życiu człowieka.
Drugim ważnym czynnikiem jest instytucja przedszkola ,gdzie dziecko spotyka się z różnymi postawami i określonym systemem wartości .Także postawa nauczyciela, jego zaangażowanie i więź emocjonalna ze środowiskiem odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu się postaw i wartości małego dziecka. Dzieje się tak kiedy nauczyciel - wychowawca ,własnym przykładem, zaangażowaniem i odpowiednim sposobem potrafi przekazać dzieciom istotę wartości rodzinnych, patriotycznych, piękno krajobrazu, wagę tradycji i dziedzictwa narodowego.
Wychodząc naprzeciw priorytetowi Ministra Edukacji na rok szkolny 2016/17 w zakresie kształtowania postaw i wychowania do wartości oraz zainteresowaniom moich wychowanków, stworzyłam program , który wprowadzi ich w świat wartości poprzez ukazanie postaw wielkich Polaków i lokalnych Patriotów.
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Głównym założeniem programu jest wprowadzenie małego dziecka w świat wartości poprzez poznanie życiorysów ludzi, których pomniki spotykamy w różnych miejscach naszego miasta.
Program autorski „Mali patrioci – śladami wielkich Polaków” adresowany jest do dzieci przedszkolnych. Realizowany będzie w grupie dzieci 5,6 letnich SMERFY,
w roku szkolnym 2016/17 , w okresie listopad- maj.
Podczas realizacji programu , będę przedstawiała dzieciom wybrane postacie historyczne związane z lokalną społecznością lub bohaterów narodowych. Zapoznam dzieci z ich życiorysami ze szczególnym naciskiem i ukazaniem wartości , które z ich życia i pracy wynikają. Wartości, które spowodowały ,że dzisiaj znani są w środowisku lokalnym oraz mówimy o nich , że są bohaterami narodowymi a ich pamięć uczczono tablicami pamięci i pomnikami w naszym mieście.
Odwiedzę z dziećmi miejsca pamięci oraz wykonam pamiątkowe fotografie; sporządzę krótką , przystępną notatkę o każdej z poznanych postaci.
Zaproszę dzieci i rodziców do wspólnych działań, np. wykonanie pracy plastycznej o naszym mieście, które wzmocnią więzi rodzinne, nauczą współpracy między dorosłym a dzieckiem ale także ukażą spojrzenie małych i dużych śremian na nasze miasto.
Efektem końcowym będzie stworzenie albumu pt. „Wędrujące wspomnienia”, w którym zgromadzę materiały zebrane w czasie realizacji programu.
Album przekażę do biblioteki przedszkolnej.
CELE PROGRAMOWE:
CEL OGÓLNY:
UKAZANIE RÓŻNYCH WARTOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z PRACY I OSIĄGNIĘĆ LUDZI.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
uczenie szacunku do człowieka , jego pracy i osiągnięć;
ukazanie wartości cenionych w społeczeństwie oraz wartości ponadczasowych,
wpajanie tolerancji do inności ,uwrażliwienie na różnice społeczne i kulturowe ,
wzmocnienie więzi uczuciowej z rodziną, społecznością przedszkolną, miastem;
uczestniczenie w ważnych wydarzeniach i tradycjach przedszkola,
rozwijanie postawy koleżeństwa i życzliwości,
kształtowanie pożądanych postaw społecznych,
poszerzenie wiedzy o świecie ludzi,
zapoznanie z najbliższą okolicą,
ukazanie miejsc pamięci i pomników w naszym mieście,
uwrażliwienie na piękno lokalnego krajobrazu – łęgi nadwarciańskie,
przybliżenie dzieciom dorobku kulturowego oraz sylwetek wielkich Polaków,
ukazanie sylwetek lokalnych patriotów w środowisku,
budzenie poczucia przynależności narodowej ( mówimy po polsku, jesteśmy Polakami, nasz kraj to Polska)
poznanie słów i melodii hymnu polskiego, godła i flagi państwowej,
wpajanie szacunku dla symboli narodowych,
zapoznanie z mapą Polski, regionami i najważniejszymi miastami,
zapoznanie ze świętami oraz związanymi z nimi polskimi tradycjami i obrzędami,
przybliżenie przeszłości narodu ( legendy, podania),
rozwijanie fantazji, wyobraźni i kreatywności u dzieci,
rozwijanie ekspresji ruchowej,
wyzwalanie spontanicznej aktywności twórczej.
Założone cele mają charakter otwarty, mogą ulegać zmianom i poszerzaniu w miarę nabywania przez dzieci wiedzy, nowych umiejętności i doświadczeń.
METODY, FORMY I ŚRODKI REALIZACJI
Metoda kształcenia wg Okonia , nazywamy systematyczny sposób postępowania nauczycieli z uczniami, a także wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów, w celu wywołania określonych zmian w ich osobowości.
Współczesna dydaktyka zakłada, że lepsze zapamiętywanie następuje wtedy kiedy uczeniu się towarzyszą pozytywne emocje lub gdy uczenie się następuje przez bogacenie doświadczeń i odkrywanie.
W pracy z dzieckiem przedszkolnym ważne jest dostosowanie metod do wieku i aktywności grupy a także zwrócenie uwagi na indywidualne zainteresowania dzieci , rozbudzanie ciekawości poznawczej i otwartości na nowe wiadomości.
Dla uatrakcyjnienia pracy z dzieckiem przedszkolnym oraz jej większej efektywności
niezbędne jest stosowanie różnorodnych metod opartych na :
działaniu,
obserwacji i pokazie,
przekazie słownym,
zadaniach stawianych do wykonania,
przykładzie własnym nauczyciela.
Osiągnięciu zamierzonych celów, oprócz dobrze dobranych metod, służą także odpowiednio dostosowane formy pracy a także środki dydaktyczne oraz wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego i społecznego.
Dominującą formą pracy z całą grupą będą wycieczki po mieście w celu odwiedzenia miejsc pamięci i pomników wielkich Polaków i lokalnych Patriotów..
Wykorzystam następujące środki dydaktyczne:
opracowania i biografie,
albumy,
teksty (hymn narodowy, hymn przedszkola)
kroniki
zdjęcia i portrety.
W celu zaspokojenia potrzeb poznawczych wychowanków, wynikających z naturalnej ciekawości i stawiania pytań oraz bacznej i wnikliwej obserwacji otaczającej rzeczywistości, systematycznie przybliżać będę kolejne postaci, których pomniki, figury czy popiersia dzieci widują spacerując po naszym mieście.
Zaobserwowałam , że wzbudzają one żywe zainteresowanie i prowokują do zadawania pytań typu: Kim jest ten pan ? Dlaczego tu stoi jego pomnik? Kto go tam postawił? Jak się nazywa ? Itd. Postaramy się wspólnie znaleźć odpowiedzi na te i inne pytania. Jednak z uwagi na fakt, że program realizowany będzie w grupie przedszkolnej , pominę kontekst historyczny bohaterów skupiając się raczej na efektach ich pracy oraz wartościach jaki ona wniosła do społeczeństwa. Zakładam , że realizując ten program odwiedzimy kilka pomników, dowiadując się na ich temat ciekawych wiadomości. W ten sposób zaspokojona zostanie ciekawość dzieci i ukazane zostaną wartości, które sprawiają ,że pamięć o tych ludziach przetrwała do dziś.
HARMONOGRAM PLANOWANYCH DZIAŁAŃ:
1. Ukazanie postaci Mariana Zielińskiego jako twórcy hymnu przedszkola – listopad.
2. Zapoznanie dzieci z hymnem przedszkola. Ukazanie wartości hymnu dla społecznośći przedszkolnej – listopad.
3. Święto Niepodległośći – wykonanie rozetek patriotycznych. Nasz kraj to Polska – listopad.
4. Zapoznanie dzieci z symbolami narodowymi.Jesteśmy Polakami – listopad.
5. Ukazanie postaci Józefa Wybickiego jako twórcy hymnu Polski – listopad.
6. Jan Paweł II – Wielki Polak . Wartośćią jest człowiek – grudzień.
7. Pomnik Dobosza – symbol Powstania Wielkopolskiego. Wartośćią jest odwaga – styczeń.
8. Mikołaj Kopernik patron Szkoły Podstawowej nr 1 w Śremie. Wartośćią jest wiedza i nauka – luty.
9. Ks. Piotr Wawrzyniak – założyciel pierwszego Banku Spółdzielczego w Śremie. Wartośćią jest wspólna praca – marzec.
10. Wystawa prac plastycznych dzieci i rodziców „ Moje miasto ŚREM”.
Kocham miasto, w którym mieszkam – kwiecień.
11. Ukazanie postaci Heliodora Święcickiego jako patrona Biblioteki Publicznej w Śremie. Wartością jest wiedza i czytelnictwo – maj.
12. Dzień Flagi. Znamy barwy narodowe – maj.
Działania dodatkowe:
1. Informacja dla rodziców n/t programu, jego celów i zadań, wprowadzenie do świata wartości (październik/ listopad).
2. Decyzja Rady Pedagogicznej o wdrożeniu i realizacji programu ( październik)
3. Zapoznanie nauczycieli z programem autorskim (październik).
4. Opracowanie arkuszy ewaluacyjnych – kwestionariusz ankiety dla rodziców oraz pytania zawarte w quizie dla dzieci (maj).
5. Sprawozdanie z realizacji programu, ewaluacja (czerwiec).
ZAKŁADANE EFEKTY:
DZIECKO:
jest otwarte na nabywanie nowych wiadomości,
nabywa wiadomości o świecie i ludziach,
potrafi właściwie zachować się w miejscu publicznym ,
współpracuje z rodzicem podczas wykonywania pracy plastycznej,
recytuje z pamięci krótkie wiersze,
zna wybrane miejsca pamięci i pomniki znajdujące się w naszym mieście,
zna wielkich Polaków i lokalnych patriotów i wartości jakie wypływają z ich pracy i osiągnięć,
zna słowa i melodię hymnu polskiego, godło i flagę państwową,
nabywa szacunku do symboli narodowych,
odczuwa przynależność do środowiska lokalnego w którym mieszka i żyje.
RODZIECE:
chętnie współpracują na rzecz społeczności przedszkolnej,
prezentują postawę patriotyczną np. przy okazji świąt narodowych,
wspierają dziecko w różnorodnych działaniach,
wprowadzają dzieci w świat wartości,
ukazują wartość swojej pracy dla rodziny.
NAUCZYCIELE:
poznają formułę programu autorskiego,
wykorzystują album pt.,, Wędrujące wspomnienia” na zajęciach dydaktycznych o Śremie,
wprowadzają dzieci w świat wartości oraz kształtują postawę otwartości do świata i ludzi.
EWALUACJA
Ewaluacja jest sprawdzeniem i oceną osiągnięć uczniów, obejmującym analizę warunków, przebiegu i wyników nauczania, nastawionym na ulepszenie tego procesu
( wg B. Niemierki).

Głównymi celami ewaluacji, w końcowym procesie realizacji programu, jest:
informacje dla nauczyciela o osiągnięciach dziecka,
informacje dla dziecka o zdobytej wiedzy i umiejętnościach,
informacje zwrotne od rodziców,
realizacja celów i osiągnięcie zakładanych efektów,
wysuwanie wniosków n/t realizacji programu, analiza i modyfikacja oraz rzetelna samoocena.

Za pomocą obserwacji dziecka podczas wycieczek do miejsc pamięci oraz rozmów indywidualnych dotyczących zainteresowań, nauczyciel uzyska informacje o jego wiedzy dotyczącej realizowanego programu.
Dziecko zapozna się z charakterystycznymi miejscami w naszym mieście, pozna hymn przedszkola i hymn Polski oraz symbole narodowe naszego państwa. Zdobytą wiedzę wykorzysta w różnych sytuacjach związanych ze świętami narodowymi.
Rodzice odpowiedzą na zawarte w ankiecie pytania dotyczące programu, po uprzednim zapoznaniu się z albumem pt.”Wędrujące wspomnienia”, który obejrzą wspólnie z dzieckiem w zaciszu własnego domu. Chętne dzieci i rodzice będą współpracować , podczas wykonywania prac plastycznych o naszym rodzinnym mieście. Prace zostaną wyeksponowane na wystawie w holu przedszkola a następnie dołączone do albumu.
Podczas wycieczek do miejsc pamięci i przy pomnikach wykonamy pamiątkowe zdjęcia, które wykorzystamy podczas tworzenia albumu.
Końcowym etapem realizacji programu będzie stworzenie albumu pt. „Wędrujące wspomnienia”, zawierające notatkę o ludziach, zdjęcia pomników i miejsc pamięci oraz prace plastyczne dzieci. W miesiącu maju – na zakończenie programu - album powędruje do rodzin przedszkolaków ( jedno popołudnie u każdego dziecka) ,aby wspólnie mogli obejrzeć ciekawe miejsca Śremu. Następnie album zostanie przekazany do biblioteczki przedszkolnej.
Z zebranych materiałów zostanie opracowany raport ewaluacyjny n/t zrealizowanych celów i uzyskania zakładanych efektów. Po analizie programu zostaną sporządzone wnioski z jego realizacji oraz samoocena nauczyciela.

LITERATURA:
Irena koźmińska, Elżbieta Olszewska, Wychowanie przez czytanie, Świat Książki , Warszawa 2014
Antonina Sawicka, Z problematyki wychowania patriotycznego w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1980
Joanna Garbula – Orzechowska, Edukacja historyczna w klasach początkowych, Wyd. Edukacyjne „ Akapit”, Toruń 2002