Program adaptacyjny dla dzieci 3 - letnich "Poznaję moje przedszkole"

WSTĘP

Adaptacja polega na przystosowaniu się jednostki lub grupy do funkcjonowania w zmienionym środowisku społecznym. Dla małego dziecka takim środowiskiem jest przedszkole. Moment pójścia do przedszkola jest bardzo ważnym wydarzeniem, wręcz przełomowym w jego życiu społecznym. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z dużą grupą, których jakość jest znacząca dla rozwoju i późniejszego funkcjonowania w różnych środowiskach, w myśl poglądów o utrwalaniu się zachowań i roli doświadczeń wyniesionych z wczesnego dzieciństwa.
Proces przystosowania się dzieci 3-letnich do przedszkola może sprawić korzystne zmiany w rozwoju pod warunkiem, że będzie on przebiegał na miarę możliwości dziecka. Nie każdy 3-latek jest na tyle dojrzały i gotowy, aby temu procesowi samodzielnie nadać właściwy kierunek. Istnieje potrzeba wsparcia dziecka w tym działaniu przez intencjonalnie stworzone środowisko wychowawcze.

Aby stworzyć dzieciom lepszy start należy poznać trudności, jakie napotyka dziecko w początkowym okresie pobytu w przedszkolu, za najtrudniejsze należy uznać:
• zmianę dotychczasowych sposobów zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych
• nawiązywanie kontaktów interpersonalnych z nieznajomymi ludźmi
• zdobywanie szybkiej orientacji w środowisku materialnym przedszkola
• nabywanie poczucia przynależności do grupy społecznej
• zmiana rytmu i trybu życia dziecka
• inna pozycja dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie
• zmiany w sytuacji rodzinnej wywołane faktem podjęcia przez matkę pracy zawodowej.

TERMIN REALIZACJI : rok szkolny 2008/2009

Osoby odpowiedzialne: Renata Deluga, Ewa Zawadzka - Stippa
ZAŁOŻENIA PROGRAMU :

Wieloletnie obserwacje momentu przekroczenia progu przedszkola przez nowo przyjęte dzieci wskazują na trudności, z jakimi znoszą one rozłąkę ze swoimi rodzicami. Trudności dotyczą nie tylko samych dzieci, dotyczą również rodziców oraz personelu przedszkola.
Program adaptacyjny jest działaniem pedagogicznym, które sprzyja rozładowaniu negatywnych doznań dziecka wywołanych gwałtownym rozstaniem z rodzicami i brakiem wiedzy o nowym środowisku.
Włączenie najbliższych w poznawanie przez dziecko nowego środowiska wychowawczego ułatwi mu nawiązanie kontaktu z nauczycielką i rówieśnikami w warunkach komfortu psychicznego.

ZADANIA PROGRAMU :

- ograniczenie lęku i zachęcenie dzieci do przebywania w grupie przedszkolnej
- złagodzenie trudności w przystosowaniu się dzieci do przedszkola
- przystosowanie dzieci do warunków nowego otoczenia w sposób łagodny i bezstresowy
- przyzwyczajenie dzieci do przebywania w licznej grupie rówieśników
- włączenie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w zakresie przystosowania dziecka do warunków życia przedszkolnego
- wzbogacenie pozytywnych doświadczeń dzieci w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami.

CELE PROGRAMU :

- pomoc dzieciom w adaptacji do nowych warunków w środowisku przedszkolnym
- włączenie rodziców w działania adaptacyjne
- integracja środowiska rodzinnego i przedszkolnego.

FORMY REALIZACJI

Lp.
Forma działania
Cel

1. Rozmowy indywidualne z rodzicami i dziećmi podczas zapisywania dziecka do przedszkola.
Zachęcanie do oglądania przedszkola i zabaw z dziećmi.
- nawiązanie kontaktu
- obserwowanie zabaw dzieci
- włączenie się do zabawy

2.
Zebranie informacyjne z rodzicami.
- poznanie programu
adaptacji wstępnej
- poznanie oferty edukacyjnej przedszkola oraz rozkładu dnia w przedszkolu

3.
Ankieta dla rodziców.
- zbieranie informacji o dziecku, jego upodobaniach, przyzwyczajeniach, jak również oczekiwaniach rodziców wobec przedszkola

4. Praca w pierwszych dniach września dwu nauczycielek jednocześnie. - stworzenie sytuacji maksymalnego złagodzenia stresu w początkowym okresie

5. Poznawanie pomieszczeń przedszkola pod opieką nauczycielek - oswajanie się z nowymi pomieszczeniami

6.
Tablica grupowa pod hasłem „To my”, „Nasze prace” - zamieszczenie na niej zdjęcia każdego dziecka z datą urodzin
- poczucie więzi z grupą

7. Wspólne ustalenia dotyczące świętowania urodzin dziecka w przedszkolu.
- wprowadzenie radosnego nastroju
- integracja dzieci

8. Metody pedagogiki zabawy, metoda ruchu rozwijającego W.Sherborne jako dominujące formy pracy z dziećmi. - rozładowanie napięcia
- wzajemne poznanie się
- integracja grupy

9.
Kontakty indywidualne rodziców z nauczycielkami.
- wymiana informacji dotyczących dziecka
- wspólne ustalanie sposobów postępowania

10. Spotkania integracyjne, warsztaty z rodzicami.
- wzajemne poznanie się
- integracja grupy

11.
Proponowanie rodzicom książek bądź ciekawych artykułów.
- dostarczanie rodzicom wiedzy nt. adaptacji i rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci w wieku przedszkolnym

12.
Prowadzenie kącika dla rodziców.
- udostępnienie rodzicom tekstów wierszy, piosenek
- zamieszczanie aktualności z życia grupy, zdjęć z imprez

13. Badanie opinii rodziców nt. dotychczas podjętych działań.
- możliwość dokonywania ewaluacji

ADAPTACJĘ UŁATWIA :

- racjonalne podjęcie decyzji
- pozytywne nastawienie do przedszkola
- zaufanie do personelu
- wcześniejsze stworzenie okazji przebywania z innymi dorosłymi
- umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi
- usamodzielnienie dziecka
- akceptacja dziecka, zrozumienie jego stresu, wspieranie go
- okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania
- wspólne spędzanie czasu po odebraniu go z przedszkola
- ujednolicenie rytmu dnia w przedszkolu i w domu.

ADAPTACJĘ UTRUDNIA :

- niepewność decyzji
- brak zaufania do przedszkola
- podejrzliwość wobec personelu
- wyrzuty sumienia, niepokój, lęk
- brak doświadczeń społecznych w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi
- nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą
- straszenie dzieci
- brak czasu dla dziecka
- brak zrozumienia dla trudnych zachowań dziecka, odrzucenie.

Działania zmierzające do osiągnięcia celów przy
realizacji programu- scenariusze spotkań.

I. Pierwsze spotkanie z przedszkolem- miesiąc sierpień
Zebranie z rodzicami dzieci nowo przyjętych o charakterze edukacyjno - informacyjnym:
- Zapoznanie rodziców przez dyrektora z organizacją pracy przedszkola i nauczycielkami rozpoczynającymi pracę od września w grupie dzieci nowoprzyjętych
- Uczestnictwo rodziców w prelekcji logopedy mgr Aldony Czyżewskiej na temat:,, Trudności adaptacyjne- trzylatków i ich przyczyny”
- Wypełnienie przez rodziców ankiety: Informacje o dziecku – w celu poznania potrzeb i upodobań przyszłych przedszkolaków
- Wręczenie rodzicom folderu informacyjnego na temat „Oferty organizacyjno – edukacyjnej” oraz kartki z propozycjami: Jak ułatwić dziecku start przedszkolny
- Rodzice otrzymują zaproszenia na dwa spotkania adaptacyjne, które odbędą się w miesiącu sierpniu

II. Zajęcia adaptacyjne- scenariusze spotkań

SPOTKANIE 1- „Poznajmy się”

Przywitanie w drzwiach rodziców i dzieci, wręczenie im wizytówek – rodzic z dzieckiem przyozdabia wizytówkę według własnego pomysłu.
Dowolne zabawy dzieci(ok.10-20 min).

Zaproszenie wszystkich do koła do zabawy( zabawy zapoznawcze).
1. Gadająca piłka – otrzymując piłkę dziecko mówi swoje imię, rodzic swoje imię i co jego dziecko najbardziej lubi do wyboru: potrawa, zabawa, zwierzątko..)
2. Cześć !- witamy się z osobami najbliżej nas, z obu stron ( podajemy rękę i mówimy sobie swoje imię).
3. Taniec „Samolot” – z Pedagogiki zabawy.
4. Zabawa orientacyjno-porządkowa „Słonko świeci, deszczyk pada”- na
hasło : słonko świeci- wszyscy spacerują, kłaniając się spotkanym
osobom, na hasło : deszczyk pada-dziecko biegnie do swojego rodzica i
chroni się pod „parasolem”, który robi rodzic.
5. Przytulanki kołysanki – zabawa przy muzyce z wykorzystaniem metody
W.Sherborne:
- Fotelik – dziecko siada pomiędzy nogami dorosłego, jest obejmowane
przez niego rękoma i kołysane.
- Plecaki- rodzice i dzieci siadają do siebie plecami, nogi ugięte w
kolanach, pchanie plecami partnera starając się pokonać jego opór. Zmiana ról.
- Domek- rodzic wykonują klęk podparty , głowami do środka koła , dzieci
przechodzą pod domkiem i wracają do swoich rodziców.
- Tunel – dorośli tworzą tunel, stojąc blisko siebie, a dzieci przechodzą pod nim, czołgając się.
6. Zabawa „Na łące” – spotykamy różne zwierzątka:
- małe zwierzątka ( dzieci) biegają po łące, wydając odgłosy, duże zwierzątka ( dorośli) wołają je,
- dzieci biegają do swoich mam, przytulają się i znów zmieniają się w inne zwierzątka
( nauczycielka mówi jakie : pieski- hau, hau, kotki- miau, miau, Żabki kum, kum, boćki- kle, kle...)
8. Pożegnalne utrwalenie imion. Po kolei każda osoba wychodzi krok do przodu i mówi swoje imię z pięknym ukłonem. Zaproszenie na dzień następny.

SPOTKANIE 2- „Chcę się bawić”

1. Powitanie- podaj imię i prześlij iskierkę ( uścisk dłoni) do najbliższej osoby.
2. Dowolne zabawy dzieci ( ok. 10-20 min).
3. Zabawa „Balonik”.
4. Zabawa przy piosence: „My jesteśmy krasnoludki”- nauczycielka śpiewa piosenkę i proste gesty zgodne z tekstem piosenki.
5. Masaż „Dreszczyk” – dziecko leży na brzuchu, głowa na rękach, obok
siedzi rodzic. Nauczycielka mówi wiersz, demonstrując czynności, które
rodzice powtarzają na ciele dziecka.
- tędy płynie rzeczka
- idzie pani na szpileczkach
- tu płynie rzeczka
- tu przebiegły konie
- tędy przeszły słonie
- a tu idzie szczypaweczka
- zaświeciły dwa słoneczka
- spadł drobniutki deszczyk
- czy przeszedł cię dreszczyk? Zmiana ról.
6. Zabawy plastyczne: dzieci wspólnie z rodzicami wybierają tę formę plastyczną, którą najbardziej lubią i wykonują pracę na dowolny temat
Trzy stoliki, na których znajdują się:
1. Farbki
2. Kolorowani
3. Wycinanki

7. Siad w kręgu, pochwalenie dzieci i pożegnanie wierszem:

„Gdy przedszkolaki się rozstają,
Na pożegnanie hura wołają”