"Lubimy książki - lubimy tworzyć" - program terapeutyczny realizowany na zajęciach rewalidacji

Program terapeutyczny
”Lubimy książki – lubimy tworzyć” realizowany w ramach zajęć rewalidacyjnych i rewalidacyjno- wychowawczych w roku szkolnym 2017/2018

Opracowanie M. Skimina , A. Kogut

”Lubimy książki – lubimy tworzyć „
„Książka to mędrzec łagodny i pełen słodyczy, który puste życie napełnia światłem, a puste serca wzruszeniem; miłości dodaje skrzydeł, a trudowi ujmuje ciężaru; w martwotę domu wprowadza życie, a życiu nadaje sens”
Kornel Makuszyński

Wstęp

Książki są niezwykłym i ponadczasowym dobrem, które niosą ze sobą wiele wartości. Dzięki czytaniu książek pobudzamy naszą wyobraźnię, trenujemy pamięć i koncentrację, uczymy aktywnego słuchania, wzbogacamy swoją wiedzę, przenosimy się w świat fantazji, poszerzamy zasób słownictwa. Istnieje wiele walorów i zalet aktywnego czytania książek, ale we współczesnym świecie czynność ta jest ciągle wypierana przez nowoczesne technologie.
Program jest spójny z Podstawą programową zawartą w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualnym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego, dla szkoły specjalnej przyspasabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, programem wychowawczym.
Program terapeutyczny „Lubimy książki – lubimy tworzyć ” to autorski program, który ma za zadanie promować czytelnictwo, zachęcać do rozwijania swoich umiejętności, a także przekonać młode pokolenie uczniów do tego, by stawało się aktywnym odbiorcą dzieł stworzonych i tych które dopiero powstaną. Zachęcić uczniów do podejmowania wszelkich działań, które przyczynia się do zwiększenia ich potencjału twórczego. W życiu szkolnym jak i codziennym potrzeba sprawnych umiejętności językowych jest niezbędna do osiągnięcia powodzenia nie tylko w uczeniu się języka polskiego, ale również innych przedmiotów z bloku humanistycznego czy matematyczno-przyrodniczego. Realizacja programu odbywa się poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii komputerowych, które są atrakcyjna formą dla ucznia.

Przesłanie i założenia programu

U podstaw programu leży głębokie przekonanie iż, książki są niezwykłym i ponadczasowym dobrem, które niosą ze sobą wiele wartości. Dzięki czytaniu książek pobudzamy naszą wyobraźnię, trenujemy pamięć i koncentrację, uczymy aktywnego słuchania, wzbogacamy swoją wiedzę, przenosimy się w świat fantazji, poszerzamy zasób słownictwa. Istnieje wiele walorów i zalet aktywnego czytania książek.
Założeniem programu jest opracowanie własnej książki, które poprzedzone czterema zajęciami w bibliotece, podczas których uczniowie zapoznają się z różnymi gatunkami literackimi, poznają autorów literatury dziecięcej, samodzielnie dokonują wyboru najbardziej interesujących książek. Kolejne spotkanie poświęcone historii książki w Opactwie benedyktyńskim w Tyńcu wzbogacone warsztatami. W czasie warsztatów, w których uczestniczą, poznają dzieje książki, mają niebywałą okazję dotknąć papirusu, pergaminu, piszą rylcem na kamiennych tabliczkach, a następnie z gęsim piórem w dłoni kaligrafują. Poznają pomieszczenie będące rekonstrukcją średniowiecznego skryptorium.
W bibliotece szkolnej uczniowie odbywają 1 spotkanie gdzie dokładnie zapoznają się z budową książki. Kolejnym etapem realizacji programu jest twórczość własna w oparciu o zdobytą wiedzę, własne zainteresowania i zdolności.

Charakterystyka uczniów

U dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim zdolność uczenia się jest w pewnym zakresie zmniejszona. W trakcie uczenia się napotykają oni na wiele trudności. Mają zmniejszoną zdolność rozumienia symboli, niski rozwój słownictwa i niski poziom myślenia abstrakcyjnego w posługiwaniu się pojęciami, trudności w ekspresji słownej i rozumieniu mowy. Dzieci upośledzone umysłowo znacznie trudniej i dłużej opanowują umiejętność językowe.
Zapewnienie możliwości rozwoju intelektualnego ucznia, stanowi podstawowe zadanie, przed którym stoją nauczyciele. Nauka jest dominującą aktywnością życiową ucznia, wypełnia większość jego czasu, wymaga ogromnego wysiłku. Dlatego też chciałabym pokazać im co mogą zrobić, aby nauka stała się przyjemniejsza i łatwiejsza.
Jednym z nieodzownych środków dydaktycznych w procesie edukacji stał się komputer, który może być wykorzystywany jako bardzo cierpliwy nauczyciel, będący w stanie wielokrotnie powtórzyć te same czynności, zawsze tak samo starannie i dokładnie.
Potrzeba przekazania uczniom wiadomości i umiejętności stosowania skutecznych technik edukacyjnych stało się inspiracją do opracowania tego programu. Myślą przewodnią programu były słowa Kornela Makuszyńskiego:
„Książka to mędrzec łagodny i pełen słodyczy, który puste życie napełnia światłem, a puste serca wzruszeniem; miłości dodaje skrzydeł, a trudowi ujmuje ciężaru; w martwotę domu wprowadza życie, a życiu nadaje sens”.
Program jest skierowany jest do uczniów objętych zajęciami rewalidacyjnymi i realizowany będzie na indywidualnych zajęciach rewalidacyjnych, zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych

Cele programu

• Kształtowanie emocjonalnego stosunku do książki jako źródła przeżyć i wiedzy
• Kształtowanie wyrażania swoich przeżyć emocjonalnych za pomocą twórczości pisarskiej
• Uświadamianie uczniom ich potencjału twórczego, wzmacnianie poczucia własnej wartości, wskazywanie „mocnych stron”, przeżycia satysfakcji z pracy twórczej i jej efektów
• Budowanie ciekawości poznawczej
• Rozwijanie twórczej inwencji uczniów
• Budzenie zainteresowań czytelniczych i pisarskich
• Rozwijanie fantazji
• Kształcenie poprawnych wypowiedzi i umiejętności wyrażania myśli w mowie i piśmie
• Rozwijanie umiejętności wykorzystywania technologii informatycznej
• Usprawnianie funkcji wzrokowych, słuchowych i manualnych
• Rozwijanie mowy, wypowiedzi językowych w formie pisemnej
• Doskonalenie umiejętności czytania i pisania
• Wzbogacenie zakresu pojęć
• Rozwijanie zainteresowania otaczającym światem
• Interesuje się czytaniem oraz pisaniem
• Rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego

Cele szczegółowe

• Uczniowie tworzą własną książeczkę samodzielnie lub z pomocą nauczyciela
• Rozumie na czym polega praca pisarza
• Wie co potrzebne jest pisarzowi w pracy
• Zna rolę ilustracji w tekście
• Wiedzieć gdzie znajduje się biblioteka
• Zna rodzaje książek i ich budowę
• Uczeń potrafi opisać ilustrację, zdjęcie
• Potrafi czytać i wyrażać swoje myśli w formie pisemnej
• Utrwala zasady pisowni polskiej
• Wzbogaca słownik mowy biernej i czynnej
• Spontanicznie wypowiada swoje myśli i potrafi je przedstawić w formie pisemnej
• Potrafi cieszyć się ze swoich sukcesów
• W miarę swoich możliwości maluje, ozdabia karty swojej książki
• Rozwija mechanizmy samokontroli i koncentracji uwagi
• Interesuje się książkami
• Rozwija umiejętności wykorzystania technologii komputerowej, pracy w programie Word

Powyższe cele realizowane będą w toku następujących działań terapeutycznych:
- Ćwiczeń utrwalających znajomość poprawnej pisowni polskiej oraz zasad ortografii
- Ćwiczeń praktycznych w czytaniu ze zrozumieniem
- Ćwiczeń usprawniających pracę analizatorów wzrokowych, słuchowych
- Ćwiczeń motoryki małej
- Aktywne działania twórcze zaangażowanie w zajęcia
- Możliwość prezentowania własnych wytworów
- Ćwiczeń koncentracji uwagi

Sposoby osiągania celów szczegółowych

Program „Lubimy książki-lubimy tworzy” realizowany będzie w ramach zajęć rewalidacyjnych 2 godziny w miesiącu w formie indywidualnej.
Specyfika niepełnosprawności uczniów sprawia , że w pracy na zajęciach wykorzystywane będą metody jak najbardziej aktywizujące ich działania. Pomocne będą środki dydaktyczne : ilustracje, komputer z programem Word, schematy, instrukcje, materiały plastyczne do ozdobienia karty tytułowej i tworzenia własnej książki.

Zasadne jest również stosowanie:
- metod opartych na słowie(opowiadanie, pogadanka, praca z książką),
- metod opartych na obserwacji (pokaz),
- metod opartych na działalności praktycznej

Przewidywane osiągnięcia uczniów

- Czyta i pisze ze zrozumieniem tekst
- Potrafi poprawnie formułować swoje myśli w formie pisemnej
- Wykorzystuje wiedzę zdobytą na zajęciach
- Kształtuje dobry kontakt z książką
- Rozwija własną twórczość i poczucie własnej sprawczości
- Podejmuje różnorodne formy twórczości związanych z tworzeniem własnej książki
- Poznaje historię książki, bibliotekę, księgarnię
- Tworzy własną autorską książkę

Ewaluacja

Ocena stopnia realizacji programu dokonana będzie w maju na podstawie analizy osiągnięć uczniów, wykonanych własnych książek, obserwacji podczas jej tworzenia oraz oceny rodziców. Przeprowadzona również zostanie ankieta końcowa.

Literatura

Biblioterapia w praktyce : poradnik dla nauczycieli, wychowawców i terapeutów / pod red. Eweliny J. Koniecznej. Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2006
Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną : praca zbiorowa / red. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk. T. 1 : Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną. Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”,2003
Wyczesany, Janina : Pedagogika upośledzonych umysłowo : wybrane zagadnienia. Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2007