Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole: wyzwanie włączenia! - szkolenie realizowane ze środków europejskich w ramach programu Erasmus +

Drodzy Nauczyciele!

II Liceum Ogólnokształcące w Chorzowie to szkoła, w której kadra pedagogiczna pracuje z uczniami dysfunkcyjnymi na poziomie ponadgimnazjalnym. Aby doskonalić swe umiejętności nauczyciele naszej placówki wzięli udział w szkoleniu „Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole: wyzwanie włączenia!” realizowanym ze środków europejskich w ramach programu Erasmus +.
Zajęcia odbyły się lutym 18 r. w Portugalii, trwały 5 dni i pozwoliły na wymianę doświadczeń pedagogów różnych państw Unii Europejskiej (Włoch, Chorwacji, Hiszpanii, Niemiec i Polski).
Na powitanie, każda grupa uczestników przedstawiła informacje dotyczące własnej szkoły oraz swojego kraju. Głównym koordynatorem programu był Vitor Costa, który poprowadził zajęcia „Cyfrowa książka – ćwiczenia praktyczne”, trakcie których poznaliśmy różne programy komputerowe. Mentimeter okazał się bardzo ciekawym pomysłem na pracę w grupach.
Prof. Antonio Rebelo z Uniwersytetu Lizbońskiego w wykładzie
"Ślepota i głuchota w edukacji włączającej" przedstawił genetyczne i rozwojowe przyczyny dysfunkcji oraz formy i metody pracy z osobami niesłyszącymi, niewidomymi i głuchoniemymi. Zajęcia te opierały się także na ćwiczeniach praktycznych, które pozwoliły zrozumieć potrzebę oraz konieczność dostosowania do omawianych dysfunkcji.
Ważne w pracy z osobami niewidomymi i niesłyszącymi są metody komunikacji. Na spotkaniu poznaliśmy m.in. LORM – opracowaną przez Polaków metodę komunikacji alternatywnej, czy Spread the Sing - słownik języka migowego.
Kolejne zajęcia poświęcone były dzieciom autystycznym. Pani Anna Sophia Giriboni przedstawiła nam, znany na całym świecie program TEACCH, czyli program terapii i edukacji dzieci autystycznych z zaburzeniami komunikacji. Pomaga on uczyć się czynności samoobsługi, przygotowuje autystyka i rodzinę do funkcjonowania, na bazie wyuczonych czynności i rytuałów. Wykorzystując nowoczesne metody komunikacji alternatywnej z uczniem autystycznym, przygotowaliśmy różnorodne materiały: piktogramy, wskazówki, polecenia, informacje, historie, plany pracy.
Edukacja klasy z uczniami dysfunkcyjnymi wymaga często wizualizacji omawianego materiału. W trakcie szkolenia zaprezentowane nam zostały programy, które ułatwiają pracę w grupie oraz pozwalają zastosować włączenie do klasy osób z niepełnosprawnością. Były to m.in.: Virtual – tee, Wear 4D, Quiver. Dzięki zastosowaniu technologii IT przekazywane informacje stają się ciekawsze i bardziej dostępne dla młodzieży.
Duże znaczenie dla poszerzenia naszej wiedzy miały wizyty studyjne w szkołach i instytutach. Mogliśmy zobaczyć jak wygląda praca z niepełnosprawnymi dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi w Portugalskim systemie edukacyjnym. Poznaliśmy jakie możliwości rozwoju mają dzieci dysfunkcyjne w normalnej szkole, jak praktycznie wygląda wyzwanie włączenia w europejskich szkołach. Odwiedziliśmy wiele szkół, które prowadzą edukację włączającą dzieci o różnych stopniach niepełnosprawności. Bardzo duży nacisk kładzie się tam, na dostosowania IT do potrzeb konkretnego ucznia. Szkoły wyposażone są w specjalne myszki, klawiatury, tablety, komputery. Każdy uczeń zostaje zaopatrzony sprzęt odpowiedni do swoich potrzeb. Uczniowie mają swój indywidualny program nauczania, który jest realizowany w określonym czasie. Korzystają ze specjalnych pomieszczeń przeznaczonych do pracy zindywidualizowanej.
Przedstawiony system edukacji w Portugalii jest podobny do naszego w Polsce, jednak uczniowie mają lepszy dostęp do odpowiedniego sprzętu. Szczególnie interesujące były formy pracy na zajęciach specjalnych – w odpowiednich w boksach tematycznych oraz obrazkowy plan zadań dla ucznia.
W odwiedzanych instytucjach zobaczyliśmy, jak osoby dorosłe przygotowują się do pracy i samodzielnego życia, poprzez naukę zawodu. Bardzo duża ilość ćwiczeń praktycznych, pozwoliła nam zrozumieć potrzeby uczniów dysfunkcyjnych. Różnorodne programy, kierowane do określonych grup społecznych, pozwalają na poznanie niepełnosprawności, oswojenie się z nią i zaakceptowanie, a tym samym, włączenie osób z niepełnosprawnością do życia społecznego. Zadania wykonywane na wózku inwalidzkim, pokazały nam jak wielki wysiłek wkładają osoby z niepełnosprawnością fizyczną, wykonując codzienne czynności. Dowiedzieliśmy się jak wygląda przygotowanie osób o specjalnych potrzebach do aktywnego obywatelstwa.
W trakcie kursu stale doskonaliliśmy swoją wiedzę w zakresie oligofrenopedagogiki, jak również komunikacji interpersonalnej w języku angielskim.
Przekonaliśmy się jak ważny jest przekaz informacji o różnych dysfunkcjach dzieciom zdrowym, by wyłączenie opierało się na zrozumieniu, akceptacji i empatii oraz, że indywidualne dostosowania programu i sprzętu pozwalają na wyrównanie szans, możliwość rozwoju i socjalizacji. Wspomaganie powinno wpływać na podniesienie poziomu osiągnięć wszystkich uczniów, a przede wszystkim wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów dysfunkcyjnych.
Opracowała: Anna Gliga
oligofrenopedagog