Scenariusz lekcji "Substancje proste i złożone- właściwości metali i niemetali"

Cele ogólny:
Wyjaśnienie, jak zbudowane są substancje proste i złożone oraz przedstawienie właściwości metali i niemetali.

Cele szczegółowe lekcji:
A. Zapamiętywanie wiadomości.
Uczeń: - podaje definicję substancji prostej i złożonej,
- wylicza przykłady substancji prostych i złożonych, - wymienia przykłady metali i niemetali,- zna pojęcia:atom, cząsteczka.
B. Zrozumienie wiadomości.
Uczeń: - wyjaśnia, czym różni się substancja prosta od złożonej,
- określa różnicę między metalami i niemetalami.
C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych.
Uczeń potrafi: - wskazać na schemacie modele atomów różnych substancji złożonych i prostych, -narysować schemat substancji prostej i złożonej, - pokazać na układzie okresowym pierwiastków metale i niemetale.
D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych.
Uczeń potrafi: - odróżnić w swoim otoczeniu:substancje proste(np. grafit, tlen). i złożone ( np. dwutlenek węgla, cukier, sól),
-rozpoznać przedmioty zbudowane z metalu i niemetalu,
- dostrzec mozliwości wykorzystania właściwości metali i niemetali w najbliższym otoczeniu.
E. Wartościowanie: - wdrażanie do poznawania otaczającej przyrody, przekonanie o złożonej budowie ciał fizycznych.

Metody pracy: obserwacja bezpośrednia, pokaz, dyskusja, praca z instrukcją.

Formy pracy: Praca całego zespołu klasowego, indywidualna, w grupach.

Pomoce dydaktyczne:
Plastelina, zapałki, pierwiastki- siarka, opiłki żelaza, magnez, węgiel, foliogram "Właściwości metali i niemetali", rozsypanka wyrazowa "Substancje proste i złożone", układ okresowy pierwiastków, instrukcje 4a i 4b.

Typ lekcji: Lekcja w całości pośwęcona opracowaniu nowego materiału.
Literatura:
Cichy D. 1990r., "Gry dydaktyczne w nauczaniu biologii w szkole podstawowej", WSiP Warszawa.

Przebieg zajęć
I. Faza wprowadzająca.
1. Czynności organzacyjne.
2. nawiązanie do nowego materiału.
II. Faza realizacyjna.
1. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Uczniowie zapoznają się z treścią tekstu dotyczącego tematu lekcji /czas5 min./.
I grupa zaznacza wiadomości dotyczące substancji prostych, złożonych i podaje przykłady,
II grupa zaznacza właściwości metali i podaje przykłady,
III grupa zaznacza właściwości niemetali i podaje przyłkady.
2. Rozdanie uczniom instrukcji 4a i przygotowanie w naczyniach pierwiastków, rozwieszenie na stojaku układu okresowego pierwiastków.
3. Uczniowie wykonują kolejno zadania wg instrukcji (4a).
I grupa odpowiada na pytania pomocnicze nauczyciela dotyczące zadania 1,
II i III grupa uczestniczą w uzupełnianiu zadania 3.
Nauczyciel przedstawia foliogram pt.: "Właściwości metali i niemetali". Zadanie 2 uczniowie uzupełniają samodzielnie.
III. Faza podsumowująca.
1. Rozdanie instrukcji (4b).
2. Uczniowie pracują w grupach 2-osobowych; układają rozsypankę wyrazową pt.: "Substancje proste i złożone"- dokonują podziału: woda, miedź, cukier, siarka, dwutlenek węgla, chlorek sodu, grafit, żelazo, tlen, azot, chlor.
3. Uczniowie rozwiązują szyfrogram- instrukcja (4b, zad.2)
IV. Odpowiedz na pytania:
A. Jaki związek chemiczny jest używany do gaszenia pożarów?
B. Która z wymienionych substancji ma stały stan skupienia: tlen, wodór, czy węgiel?


.......................................
imię i
nazwisko

Instrukcja 4a
Zadanie1.
Uzupełnij schemat podziału substancji chemicznych wyrazami: prostych, złożone, cukier, cząsteczek, atomów, pierwiastki.
SUBSTANCJE CHEMICZNE


PROSTE .............................


to .............. to związki chemiczne,

zbudowane są z ............ zbudowane z substancji
np. żelazo, siarka, lub ............................. Są
to np.
.............................., np.:
woda,..............................
tlen, azot. dwutlenek węgla.

Zadanie 2.
Przyjrzyj się okazom substancji prostych i złożonych. Wykorzystując plastelinę i zapałki wykonaj modele atomów siarki i zelaza oraz wykonaj modele cząsteczek wody i dwutlenku węgla. Nrysuj schematyczne rysunki i podpisz je.


Rys.1.................................
Rys.2..................................




Rys.3................................... Rys.
3...........................................

Zadanie 3.
Spójrz na układ okresowy pierwiastków i zobacz jakimi kolorami oznaczono metale i niemetale? Podaj po4 przykłady i zapisz ich właściwości .
METALE NIEMETALE
..............................................
...........................................................................

...........................................................................
................................................
..............................................
...............................................
...............................................
.................................................



..............................................
imię i nazwisko
Instrukcja 4b
Zadanie1.
Ułóz prawidłowo rozsypankę wyrazową pt. "Substancje proste i złożone" - dokonaj podziału: woda , miedź, cukier, siarka, dwutlenek węgla, chlorek sodu, grafit, żelazo, tlen, azot, chlor.

SUBSTANCJE PROSTE SUBSTANCJE ZŁOŻONE
......................................
............................................
.......................................
..........................................
.......................................
...........................................
....................................
.........................................

Zadanie 2.
Rozwiąż szyfrogram.
A. Wpisz odpowiedzi według podanych haseł w miejsce kropek.
B. Litery od 1 do 22 utworzą hasło.

Zaznaczenie wyrazów:
1. Na zapałce. 1) - - - - - -
1 6 16
2. Słodzisz nim herbatę. 2) - - - - - -
2 20
3. Z niego zrobiona jest biżuteria. 3) - - - - - -
3
4. Produkują go rośliny. 4) - - - -
15 22
5. Wydychamy go z płuc. 5) - - - - - - - - - - - - - -
5 7 18
19
6. Temperaturę określamy w stopniach... 6)- - - - - - - - -
8
4 9 14
7. Pierwiastek wykorzystywany 7) - - - - - - -
do budowy elementówmaszyn i 21
dźwigów.

8. Pierwiastek, który wraz 8) - - - - -
z tlenem tworzy wodę. 17 13
9. Podstawowy element 9) - - - -
budujący substancje. 10
10. W układzie okresowym. 10) - - - - - - - - - -
11 12

Hasło: - - - - - - - - - - - - - - - - _ - - - - - -.