Od czego zależy skuteczna komunikacja pomiędzy uczniem, rodzicem i nauczycielem?

Współcześnie świat staje się dla nas coraz bardziej otwarty i mniej tajemniczy. Wszystko to dzieje się za sprawą wszechobecnego Internetu i związanego z nim szybkiego przepływu i przetwarzania informacji. Korzystając z różnego rodzaju grup czy for dyskusyjnych, portali społecznościowych i komunikatorów, dajemy upust swoim emocjom, nierzadko negatywnym, często nie ponosząc z tego tytułu żadnych konsekwencji. Posługujemy się przy tym swoistym żargonem, internetowym językiem dostępnym dla wtajemniczonych, a więc niezrozumiałym dla niejednego odbiorcy. To z kolei przekreśla efektywność komunikacji, bez względu na to, jakie są intencje nadawcy komunikatu.
Komunikowanie się w społeczeństwie informacyjnym nabiera więc zupełnie innego charakteru ze świadomością jednak możliwości zachowania anonimowości i konsekwencji z tym związanych.
Mimo wskazanych powyżej zmian na gruncie szkolnym wciąż podstawową pozostaje komunikacja typu „face to face”, a więc związana z bezpośrednim kontaktem nadawcy i odbiorcy wypowiedzi. Młody człowiek jednak w dużej mierze kształtowany jest przez kulturę, która pozostaje rzeczywistością wirtualną, skutecznie kreowaną też przez media. Technologia informacyjna jest wszechobecna w jego życiu. Pozwala mu nie tylko na szybkie zdobywanie informacji, ale też organizuje czas wolny. Do szkół trafiają rodzice z nowego pokolenia, którzy podobnie jak ich dzieci nie wyobrażają już sobie życia w izolacji od Internetu. Współcześnie więc nauczyciel staje przed nie lada wyzwaniem, by sprostać wymaganiom swoich podopiecznych i dorosłych, i nawiązać z nimi komunikację w pełni efektywną i efektowną. Warto być może w tym momencie odwołać się do podstawowych reguł interpersonalnych, leżących u podstaw relacji międzyludzkich.
Nauczyciel niczym aktor na scenie każdego dnia staje przed grupą uczniów, którzy z racji swoich praw rozwojowych niekoniecznie zainteresowani są tym, co ma on do przekazania. Co więcej okazują to swoją mimiką, gestem i zachowaniem, które niekiedy przybierają skrajnie negatywną formę. Mądry nauczyciel powinien jednak wynieść się ponad to i zgodnie z obowiązującą zasadą grzeczności przedstawić jasno swoje oczekiwania i wymagania w stosunku do ucznia. Istotne jest tu nawiązanie kontaktu wzrokowego z rozmówcą, zachowanie dystansu czy okazanie swobody, w zależności od sytuacji. Uczeń, ale również jego rodzic nie mogą czuć się lekceważeni, lecz traktowani jako partnerzy do rozmowy. Nie mogą być znieważani nawet w sytuacjach, jeśli nasze zdanie znacząco różni się od ich opinii. Należy im się uznanie i szacunek, bez względu na nasz stosunek do nich, odczuwaną sympatię czy antypatię. Wobec braku zainteresowania poruszanym tematem pomocna okazuje się siła głosu, perswazja, wskazywanie na konkretne przykłady z otoczenia czy odwoływanie się do autorytetów.
Nauczyciel winien mieć świadomość swoich słabości i braków. Stąd nie warto wypowiadać się na tematy, w których nie do końca czujemy się zorientowani. Wyjściem jest tu poszerzenie swojej wiedzy w tym zakresie. Istotne jest poprawne wypowiadanie się, mówienie językiem zrozumiałym dla rozmówcy, z zachowaniem obowiązujących norm gramatycznych. Oczywiście dochodzi do sytuacji spornych, choć w myśl zasady Polyanny unikać powinniśmy w rozmowach tematów drażliwych, które wywołują powszechny spór i dyskusję. Jeśli jednak sytuacje takie są nie do uniknięcia, zgodnie z zasadą kooperacji powinniśmy okazać dobrą wolę i szukać kompromisu w osiągnięciu satysfakcjonującego obie strony rozwiązania.
Znajomość wyżej wymienionych zasad i świadomość mowy naszego ciała z pewnością przyczynią się do osiągnięcia skutecznej i efektownej komunikacji. Taka komunikacja służy nawiązaniu szeroko pojętej współpracy pomiędzy uczniem, rodzicem i nauczycielem, które leżą u podstaw funkcjonowania współczesnej szkoły i są jej kapitałem na przyszłość.

Spis bibliograficzny:
1. Goffman Erving : Człowiek w teatrze życia codziennego / oprac. i słowo wstępne Jerzy Szacki ; przeł. Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak. - Warszawa: Wydaw. KR, 2000
2.Góralczyk Ewa : Nauczycielem być...: Jak zapanować nad trudnymi zachowaniami uczniów i porozumieć się z klasą. - Warszawa : Fraszka Edukacyjna, 2006
3.Griffin Em : Podstawy komunikacji społecznej / przekł. Olga i Wojciech Kubińscy, Magdalena Kacmajor. - Wyd. 1 w jęz. pol. - Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2003
4. Jagieła Jarosław: Komunikacja w szkole: krótki poradnik psychologiczny. - Kraków: Rubikon, 2004