Innowacja pedagogiczna - zabawy logopedyczne

Przedszkole Publiczne nr 6
w Łasku
ul. Batorego 32

Innowacja pedagogiczna o charakterze metodycznym.

„Wykorzystanie zabaw logopedycznych
do rozbudzania aktywności słownej
oraz poprawnego opanowania języka
dzieci w wieku przedszkolnym.”

Autorki:
mgr Joanna Janowska
mgr Magdalena Grzegorek



Łask 2009

Opinia innowacji pedagogicznej

opracowanej przez mgr Joannę Janowską i mgr Magdalenę Grzegorek,
nauczycielki Przedszkola Publicznego nr 6 w Łasku

Rada Pedagogiczna pozytywnie opiniuje innowację pedagogiczną „Wykorzystanie zabaw logopedycznych do rozbudzania aktywności słownej oraz poprawnego opanowania języka dzieci w wieku przedszkolnym.” opracowaną przez mgr Joannę Janowską i mgr Magdalenę Grzegorek.

Program jest zgodny z podstawą programową dla przedszkoli. Program poprzez swój cel główny: „Stymulowanie rozwoju mowy i języka tak, aby wszystkie dzieci w grupie osiągnęły sprawność strony artykulacyjnej, gramatycznej i leksykalnej mowy, ukierunkowany jest na wspomaganie dzieci w rozwoju społecznym. Formy i metody pracy zaplanowane w związku z realizacją programu sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi dzieci 5 – 6 letnich, stwarzają szerokie możliwości tworzeniu sytuacji sprzyjających spontanicznemu wypowiadaniu się, zachęcaniu dziecka do udziału w rozmowie kierowanej, tematycznej, wzbogacaniu słownictwa.
Na podkreślenie zasługuje również znacząca rola, jaką ww. program odgrywa w procesie przezwyciężania trudności artykulacyjnych, polepszenia funkcjonowania społecznego wychowanka, zdobywania nowych doświadczeń werbalnych.
Autorki proponują skuteczne i atrakcyjne formy pracy z dziećmi – indywidualną lub grupową. Rola nauczyciela sprowadza się do roli koordynatora nadzorującego pracę z dziećmi.
Zagadnienia, tematy opracowanego programu są poprawne pod względem rzeczowym i językowym. Autorki posługują się właściwą terminologią
i językiem.

Podpisy Rady Pedagogicznej........................................

SPIS TREŚCI

I. Wstęp.
II. Opis zasad innowacji.
1. Zakres innowacji.
2. Motywacja wprowadzenia innowacji i oczekiwania z nią związane.
3. Cechy innowacji.
4. Cel ogólny.
5. Cele szczegółowe.
6. Przewidywane efekty.
III. Ewaluacja.
IV. Załączniki.
1. Harmonogram działań.
2. Przykłady praktycznego prowadzenia zajęć.
V. Bibliografia.

I. Wstęp

Mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka. Daje możliwość precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich myśli, własnych opinii i uczuć. Jest ona atutem w nawiązywaniu kontaktów społecznych, daje możliwość precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie własnych sądów, uczuć i upodobań. Pod koniec wieku przedszkolnego od dziecka oczekuje się poprawnego wymawiania wszystkich dźwięków, swobody w posługiwaniu się mową. Często jednak u dzieci w tym okresie występują zaburzenia mowy, co w późniejszym czasie w znacznym stopniu utrudnia osiąganie sukcesów w szkole. Dlatego powinno się możliwie wcześnie rozpocząć świadome usprawnianie mowy oraz korygowanie wszelkich zaburzeń, bowiem właśnie wczesne rozpoznanie i dobrze prowadzone zajęcia korygujące mogą wyrównać defekty rozwojowe.
Przedszkole, stanowiąc ważny szczebel w rozwoju dziecka, za priorytet swojej działalności przyjmuje jak najlepsze przygotowanie dzieci do szkoły. Zatem intensywne działania nauczycieli, zmierzające ku osiągnięciu przez dziecko pełnej dojrzałości szkolnej, powinny polegać - między innymi - na roztoczeniu opieki nad ostatnią fazą kształtowania się mowy, tak aby była ona już dojrzała, gdy dziecko wstąpi w progi szklone. Chodzi przy tym nie tylko
o bogaty - na miarę wieku - zasób słownikowy, o logiczną, składniową
i gramatyczną formę wypowiedzi, ale też o czystą i wyraźną wymowę.
Gdyby rozwój mowy wszystkich dzieci w przedszkolu przebiegał prawidłowo, wystarczyłyby tradycyjne, ujęte programem, zajęcia ortofoniczne. Niestety, tak nie jest, gdyż część dzieci przedszkolnych dotknięta jest różnorakimi zaburzeniami mowy.
Dzieci niechętnie ćwiczą swoją wymowę w tradycyjny sposób. Znajdujące się w innowacji zabawowo potraktowane ćwiczenia świadczą o tym, że nauka poprawnej wymowy nie musi być monotonną i mało ciekawą pracą, ale może zmienić się w wesołą i pełną ciekawych pomysłów przygodę.
Niezależnie od współpracy logopedów z przedszkolami istnieje potrzeba intensywnej, systematycznej pracy, ukierunkowanej na doskonalenie
i korygowanie mowy dziecka, dlatego też na potrzeby naszej placówki powstała niniejsza innowacja.

Autorki innowacji: mgr Joanna Janowska, mgr Magdalena Grzegorek.

Wdrażający innowację: mgr Joanna Janowska, mgr Magdalena Grzegorek.

Miejsce innowacji: PP Nr 6 w Łasku.

Realizatorzy innowacji: Innowacją zostaną objęte dzieci 5 i 6 – letnie.

Czas trwania i częstotliwość innowacji: Od 1.09.2009r. do 30.06.2010r.
Raz na dwa tygodnie.


II. Opis zasad innowacji.

1. Zakres innowacji:

Innowacja obejmie dzieci 5 i 6 – letnie. Materiał będzie realizowany przez autorki programu jako cykl ćwiczeń prowadzonych systematycznie, raz na dwa tygodnie, przez cały rok szkolny 2009/2010.
Ćwiczenia będą dotyczyły wybranych zajęć edukacyjnych w ramach podstawy programowej, poszerzając ją o treści zawarte w innowacji.

2. Motywacja wprowadzenia innowacji i oczekiwania z nią związane

Umiejętność poprawnego mówienia jest w naszych czasach szczególnie ważna. Coraz większą rolę odgrywają bowiem środki przekazu opierające się na słowie mówionym. Tymczasem polskie statystyki podają wysokie wskaźniki wad wymowy u dzieci. Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym często zastanawiają się czy ich dziecko mówi poprawnie, czy rozwój mowy przebiega prawidłowo, czy też może jest opóźniony lub zaburzony. Jeśli tak, to czy i w jaki sposób można pomóc dziecku.
Z badań przesiewowych, prowadzonych co roku w naszym przedszkolu wynika, że coraz więcej dzieci ma wadę wymowy i potrzebuje pomocy logopedycznej.
Innowacja powstała na potrzeby placówki. Proponowane zajęcia nie zastąpią terapii logopedycznej dzieciom, które nie osiągnęły normy językowej, będą jednak doskonale stymulowały językowe umiejętności, budząc zaciekawienie związanymi z nimi aspektami.
Chciałybyśmy, aby prowadzone przez nas ćwiczenia korygowały istniejące zaburzenia mowy i wspierały prowadzoną terapię logopedyczną.

3. Cechy innowacji:

• Systematyczność i celowość podejmowanych działań.
• Opracowanie dokładnego zestawu proponowanych form i technik pracy dostosowanego dla dzieci pięcioletnich i sześcioletnich, uwzględniającego stopniowanie trudności.
• Zintegrowanie innowacji z realizacją zadań wynikających z planu pracy dydaktyczno – wychowawczej (włączenie w tematykę kompleksową).

4. Cel ogólny:
Stymulowanie rozwoju mowy i języka tak, aby wszystkie dzieci w grupie osiągnęły:
• sprawność strony artykulacyjnej, gramatycznej i leksykalnej mowy ,
• umiejętność sprawnego komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi
z bliższego i dalszego otoczenia,
• umiejętność komunikowania o swoich potrzebach i stanach emocjonalnych,

5. Cele szczegółowe:

• wspomaganie rozwoju dziecka,
• wyrobienie właściwych nawyków mownych jak: oddech, zamykanie ust, przełykanie śliny,
• usprawnienie motoryki narządów artykulacyjnych oraz ich właściwa koordynacja,
• tworzenie sytuacji sprzyjających spontanicznemu wypowiadaniu się,
• zachęcanie dziecka do udziału w rozmowie kierowanej, tematycznej,
• wzbogacanie słownictwa, reedukacja od strony gramatycznej mowy,
• przezwyciężanie trudności artykulacyjnych,
• polepszenie funkcjonowania społecznego wychowanka,
• zdobycie nowych doświadczeń werbalnych,
• wywoływanie prawidłowej artykulacji głosek
• utrwalanie prawidłowej wymowy głosek,
• skupianie uwagi i współpraca z osobą ćwiczącą.

Przewidywane efekty:

Dziecko:
• usprawni motorykę narządów artykulacyjnych
• wzbogaci słownictwo,
• zdobędzie nowe doświadczenia werbalne,
• utrwali prawidłową wymowę głosek,

III. Ewaluacja.

W czasie trwania innowacji będzie prowadzona dokumentacja,
na podstawie której będzie można podsumować wnioski dotyczące realizacji założonych celów. Ewaluacja opierać się będzie o badania przesiewowe przeprowadzone 3 razy w roku – na początku, po I semestrze, na koniec roku przez panią logopedę z poradni psychologiczno - pedagogicznej. Będzie systematycznie prowadzona obserwacja dzieci w zakresie realizowania treści zawartych w programie.
Ewaluacja przeprowadzona zostanie również na podstawie:
• bezpośredniej obserwacji dzieci
• analizie ich wypowiedzi
• rozmowy z dziećmi
• rozmowy z rodzicami
• ocenę i opinię dyrektora przedszkola
Wyniki ewaluacji zostaną przedstawione dyrektorowi i rodzicom po zakończeniu innowacji.

IV. Załączniki.

1. Harmonogram działań.

Rodzaje ćwiczeń
Przykłady

ĆWICZENIA ODDECHOWE I ODDECHOWO - FONACYJNE

l) ćwiczenia kształtujące prawidłowe nawyki oddechowe w czasie spoczynku - oddychanie przez nos (wdech i wydech nosem lub wdech nosem, wydech ustami)

2) ćwiczenia kształtujące prawidłowe nawyki oddechowe w czasie mówienia:
- ćwiczenia różnicujące fazy oddechowe
- ćwiczenia zwiększające pojemność płuc
- ćwiczenia na rozruszanie przepony
- ćwiczenia wzmacniające wydech
- ćwiczenia wydłużające fazę wydechową
- ćwiczenia różnicujące siłę wydechu
- ćwiczenia z pauzami

- wdech i wydech nosem; wdech nosem, wydech ustami; wdech i wydech ustami
- dmuchanie i chuchanie oraz ćwiczenia oddechowo-ruchowe
- ziewanie i śmiech oraz energiczne wypowiadanie szeptem spółgłosek zwartych (ewentualnie zwarto-szczelinowych), bezdźwięcznych: wargowych lub przedniojęzykowych w połączeniu z tylnojęzykowymi, np. stuk-puk..., tik-tak..., cyk, cyk..., tak-to-tak...;
- chuchanie; dmuchanie np. na skrawki papieru, piórko, wiatraczek; zdmuchiwanie np. płomienia świecy z coraz dalszej odległości; wydmuchiwanie np. baniek mydlanych
- powolne i długie wydmuchiwanie powietrza przez usta; wypowiadanie na jednym wydechu pojedynczych głosek, np. naśladowanie syczenia węża (sss...); wypowiadanie na jednym wydechu coraz dłuższych ciągów, np. liczenie, wyliczanie dni tygodnia, por roku
- wydmuchiwanie powietrza przez usta z jednakową siłą (np. skrzydełka wiatraczka obracają się z jednakową prędkością); wydmuchiwanie powietrza przez usta z niejednakową siłą (np. skrzydełka wiatraczka obracają się z różną prędkością); wypowiadanie pojedynczych głosek z jednakową i różną głośnością
- wydech przez usta z chwilowym zatrzymaniem powietrza; długa wymowa głosek z chwilowym zatrzymaniem powietrza, np. sss; wypowiadanie sylab i wyrazów z chwilowym zatrzymaniem powietrza

ĆWICZENIA FONACYJNE

1) ćwiczenia wstępne, likwidujące napięcie mięśni krtani i gardła - przedłużona wymowa spółgłoski m; ciche mruczenie

2) ćwiczenia wyrabiające umiejętność modulowania siły natężenia głosu
- przedłużona (płynna) wymowa samogłoski a bez zmiany natężenia głosu; kilkakrotna wymowa tej samej samogłoski z krótkimi przerwami (wymowa rytmiczna), np. a a a; wielokrotne powtarzanie określonej samogłoski płynnie i rytmicznie, powoli i szybko; wypowiadanie samogłoski z większym i mniejszym natężeniem głosu (głośniej, ciszej); wypowiadanie na jednym wydechu, z tą samą siłą trzech samogłosek, np. aou, eyi, następnie czterech, pięciu i na koniec wszystkich: aoueyi; wypowiadanie krótkiego zdania szeptem, półgłosem, pełnym głosem, krzycząc; wymawianie szeptem zdania O szyby deszcz dzwoni przy stopniowym zwiększaniu siły szeptu; czytanie fragmentu tek¬stu (lub recytowanie krótkiego wierszyka) półgłosem, a następnie pełnym głosem
3) ćwiczenia wyrabiające umiejętność modulowania wysokości głosu
- przedłużona wymowa samogłoski a z różną modulacją wysokości głosu (naśladowanie śpiewu kołysanki); wymawianie na jednym wydechu, z różną wysokością trzech samogłosek, np. aou, eyi, następnie czterech, pięciu i na koniec wszystkich: aoueyi (np. naśladowanie wycia syreny samochodowej); wymawianie połączenia samogłosek au z różną intonacją, wyrażającą pytanie, twierdzenie, zdziwienie, gniew, zadowolenie; wypowiadanie zdania z różną intonacją, wyrażającą twierdzenie, pytanie, przeczenie, wątpliwość, drwinę, gniew
4) ćwiczenia wyrabiające nawyk kierowania głosu „na maskę"
- ciche mruczenie przez nos (przy prawidłowym mruczeniu wyczuwa się palcem drganie warg i skrzydełek nosa); przedłużona wymowa głoski m; łączenie przedłużonej wymowy spółgłoski m lub n z samogłoskami ustnymi, np. mmam, mama, nunu.., przy czym sylaby należy wymawiać delikatnie i bez wysiłku; łączenie przedłużonej wymowy spółgłoski m z innymi spółgłoskami, np. mmp, mmb
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY MOWY
1) ćwiczenia usprawniające wargi i policzki
2) ćwiczenia usprawniające żuchwę
3) ćwiczenia usprawniające język
4) ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie - szerokie otwieranie i zamykanie ust; ziewanie; cmokanie; dmuchanie; nadymanie policzków
- ziewanie; naśladowanie żucia; poruszanie żuchwą w różnych kierunkach
- unoszenie języka w kierunku nosa; liczenie zębów; oblizywanie warg; mlaskanie
- chuchanie; ziewanie; chrząkanie; dmuchanie; naśladowanie kaszlu; płukanie gardła

ĆWICZENIA SŁUCHOWE
l) ćwiczenia kształtujące słuch fizyczny - wsłuchiwanie się w ciszę; rozróżnianie dźwięków z otoczenia, np. darcie papieru, brzęk szkła, kluczy, dzwonek telefonu, śpiew ptaków
2) ćwiczenia kształtujące słuch mowny:
• ćwiczenia słuchu fonemowego
• ćwiczenia słuchu fonetycznego

• ćwiczenia słuchu prozodycznego
• ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej

- różnicowanie głosek znacznie się od siebie różniących (np. a - p); różnicowanie głosek podobnych (np. s - sz)
- odróżnianie różnych wymówień tej samej głoski, np. zabawa w chorego węża - kiedy wąż źle się czuje i boli go buzia, brzydko syczy (prowadzący demonstruje s boczne), a kiedy jest zdrowy, ładnie syczy (prawidłowo brzmiąca głoska), zadanie dzieci polega na zasygnalizowaniu, kiedy wąż jest chory
- zgadywanie intencji mówiącego po intonacji wypowiedzi

- wyodrębnianie sylab, głosek w wyrazach, np. wskazywanie wyrazów zawierających określone sylaby, głoski i podział wyrazu na sylaby lub głoski, składanie wyrazu z sylab lub głosek, dobieranie rymów

ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE
l) ćwiczenia w wypowiadaniu pojedynczych głosek - wypowiadanie głosek, np. naśladowanie szumu wiatru (sz), syku węża (s)
2) ćwiczenia w wypowiadaniu tekstów
- recytacja wierszyków

2. Przykłady praktycznego prowadzenia zajęć.

SCENARIUSZ 1

Temat zajęcia: Jesienne rytmy.
Cele:
• rozwijanie słuchu fonemowego
• kształtowanie poczucia rytmu
• doskonalenie prawidłowego sposobu oddychania
• usprawnianie koordynacji słuchowo-ruchowej
Przebieg zajęć:
1. Rozmowa na temat jesiennej przyrody
Prowadzący wita dzieci i proponuje, by opowiedziały o zmianach, jakie zachodzą jesienią
w przyrodzie.
2. Zabawa słuchowa — Jesienna piosenka
Prowadzący odtwarza dzieciom nagranie z dowolną znaną im piosenką o jesieni. Zaprasza je do wspólnego śpiewania i wyklaskania rytmu. Następnie proponuje powtórzenie zabawy bez wykorzystania nagrania muzycznego.
3. Zabawa oddechowa - Liście
Osoba prowadząca kładzie na podłodze wycięte z kartonu drzewo. Na nim umieszcza kolorowe papierowe liście. Poleca dzieciom, by je zdmuchnęły. Zwraca uwagę na prawidłowy tor oddechowy (wdech nosem, wydech ustami).
4. Zabawa słuchowa — Rytm liści
Każde dziecko zbiera pięć listków. Prowadzący przy pomocy bębenka demonstruje rytm składający się najwyżej z pięciu elementów. Poleca dzieciom, aby ułożyły z listków odpowiedni wzór graficzny wystukanego rytmu.
5. Zabawa słuchowo - ruchowa - Tańczące liście
Dzieci naśladują „tańczące" na wietrze liście. Poruszają się w takt zmieniającego się rytmu wystukiwanego przez prowadzącego na bębenku. Gdy dźwięk milknie, dzieci kładą się na podłogę i swobodnie oddychają. Osoba prowadząca przypo¬mina o wdechu nosem i wydechu ustami.
6. Zabawa słuchowa — Jesienna orkiestra
Prowadzący przynosi w koszu papierowe grzybki, jabłka, żołędzie i kasztany, symbolizujące dary jesieni. Każdy uczestnik zabawy wybiera jeden obrazek. Następnie dzieci dobierają się w grupy zgodnie z wybraną ilustracją. Prowadzą¬cy informuje je, że będą bawić się w orkiestrę. Rozdaje dzieciom instrumenty: tym, które wylosowały grzybka przyporządkowuje kołatkę, jabłko - trójkąt, żołędzia — bębenek, kasztana - tamburyno (w przypadku braku instrumentów można zaproponować, by dzieci wykonały je same). Następnie pokazuje planszę ze wzorem rytmu. Objaśnia, że każdemu znakowi z planszy odpowiada jeden dźwięk danego instrumentu. Podczas wykonywania utworu, kierujący zabawą wskazuje na planszy poszczególne znaki. Dźwięk wydają te instrumenty, którym przyporządkowany jest dany znak.
7. Zabawa oddechowa - Grzyby
Dzieci kucają na podłodze w wybranych przez siebie miejscach, kulą się i nakrywają ramionami. Prowadzący prosi je, aby wyobraziły sobie, że są małymi grzybkami i przy pomocy ruchów ciała zilustrowały, jak rośnie grzybek. Następnie mówi, że pada ciepły jesienny deszcz, grzyby zaczynają rosnąć, stają się coraz większe. W tym czasie dzieci powoli wyprostowują się. Stając na palcach, biorą głęboki wdech nosem i powoli wydychają powietrze ustami. Zabawę należy powtórzyć, prosząc dzieci, by wybrały sobie inne miejsca.
8. Zabawa ruchowa — Dyrygent
Prowadzący prosi, by dzieci usiadły w kole i z koszyka przykrytego chustą wy¬losowały „dary jesieni". Osoba, która jako pierwsza wylosuje grzybka, wychodzi z sali. Dziecko, które wylosuje jabłko, zostaje dyrygentem. Jego zadanie polega na wystukaniu rytmu dłońmi, stopami itp. Pozostałe dzieci naśladują zaprezentowane ruchy. Prowadzący zaprasza do sali osobę, która wylosowała grzybka i prosi ją, by odgadła, które z dzieci jest dyrygentem. Zabawę należy powtórzyć zmieniając osobę zgadującą i podającą rytm.
9. Zabawa słuchowo-ruchowa - Wędrujące jabłko
Dzieci siadają, tworząc koło. W rytm jesiennej piosenki odtwarzanej z magnetofonu podają sobie z ręki do ręki jabłko. Osoba, która nie zdąży go oddać w momencie wyłączenia muzyki, kończy zabawę.

10. Prowadzący dziękuje dzieciom za wspólną zabawę.
Pomoce:
• nagranie z piosenką o jesieni
• magnetofon
• kartonowe drzewo
• papierowe łub naturalne liście, po 5 dla każdego dziecka
• bębenek
• Instrumenty muzyczne (mogą być zrobione przez dzieci), w ilości odpowiadającej liczebności grupy
• kosz z wyciętymi z papieru grzybami, jabłkami, kasztanami, żołędziami, po jednym obrazku dla każdego dziecka
• plansza ze wzorem rytmu do zabawy nr 6
• jabłko

SCENARIUSZ 2

Temat zajęcia: Boże Narodzenie.
Cele:
• usprawnianie narządów artykulacyjnych
• zapoznanie ze słownictwem związanym ze świętami Bożego Narodzenia
• utrwalanie syntezy i analizy wyrazowej i sylabowej
• kształtowanie prawidłowego toru oddechowego
Przebieg zajęć:
1. Zagadki - Boże Narodzenie (wg: A. Romanowicz Antologia zagadek) Dzieci rozwiązują zagadki, wprowadzające w tematykę Bożego Narodzenia.

Co to za kochany święty,
Co przynosi nam prezenty.
Kiedy gwiazdka już zaświeci,
On obdarza wszystkie dzieci.
(Mikołaj)

W dzień ich nie widzisz,
A tylko nocą.
Jak srebrne świeczki,
W górze migocą.
(gwiazdy)

Na jakim drzewku, Znaleźć się może. Przy jabłku piernik, Gwiazdka i orzech.
(choinka)
Prowadzący rozdaje dzieciom ilustracje przedstawiające rozwiązania zagadek,
2. Zabawa słuchowo-ruchowa — Sanie Mikołaja
Dzieci ustawiają się w parach symbolizujących zaprzęgi. Jedno dziecko z pary naśladuje stukot kopyt renifera, drugie - dźwięk dzwonka Mikołaja. „Zaprzęgi" poruszają się przy dźwiękach świątecznej piosenki. Gdy muzyka milknie, stają w bezruchu.
3. Zabawa słuchowa — Przygotowania do świąt
Prowadzący rozmawia z dziećmi o przygotowaniach do świąt. Wspólnie układają zdania związane z tym wydarzeniem. Dzieci liczą, z iłu słów składa się ułożone przez nie zdanie, a następnie łączą ze sobą tyle samo papierowych pasków przygotowanych wcześniej przez prowadzącego. W ten sposób tworzą łańcuch, którym udekorują choinkę.
4. Zabawa oddechowa - Aniołki
Prowadzący rozdaje uczestnikom papierowe aniołki zawieszone na nitce. Prosi, aby dzieci dmuchały na nie długim strumieniem powietrza, tak aby postacie jak najdłużej były odchylone od pionu. Zwraca uwagę na prawidłowy tor oddechowy (krótki wdech nosem, długi wydech ustami). Na koniec zabawy dzieci wieszają aniołki na choince.
5. Zabawa słuchowo-artykulacyjna - Prezenty
Osoba prowadząca rozdaje dzieciom papierowe gwiazdki. Pokazuje worek z prezentami, które przywiózł Mikołaj. Prosi, aby każde dziecko wybrało jeden przedmiot, zastanowiło się, ile sylab jest w jego nazwie
i ułożyło przed sobą taką samą liczbę gwiazdek. Następnie sprawdza poprawność odpowiedzi, polecając, aby każda osoba wyklaskała sylabami nazwę swojego przedmiotu.
6. Zabawa oddechowa — Gwiazdki
Dzieci kładą na otwartej dłoni gwiazdki i silnym strumieniem powietrza zdmuchują je. Prowadzący zwraca uwagę na prawidłowy tor oddechowy.
7. Zabawa słuchowo - ruchowa — Łańcuch
Prowadzący wybiera dwie osoby. Pierwszej zasłania oczy, drugiej wręcza dzwonek. Prosi, aby dziecko
z zasłoniętymi oczami ustaliło, słuchając dźwięków dzwonka, gdzie znajduje się osoba dzwoniąca i podało jej rękę. Gdy wykona zadanie, zdejmuje chustę i przejmuje dzwonek, dzwoniąc wskazuje drogę następnej osobie. W ten sposób dzieci tworzą łańcuch, a prowadzący zamyka go w krąg. Uczestnicy przekazują uściskiem dłoni iskierkę świątecznej radości (każde dziecko po kolei przekazuje uścisk dłoni osobie stojącej obok).
8. Osoba prowadząca dziękuje dzieciom za wspólną zabawę, po czym wszyscy składają sobie świąteczne życzenia.
Pomoce:
• ilustracje przedstawiające rozwiązania zagadek (choinka, Mikołaj, gwiazdy)
• nagranie ze świąteczną piosenką
• magnetofon
• paski papieru, z których utworzony zostanie łańcuch
• papierowe aniołki zawieszone na nitce, w ilości odpowiadającej liczbie dzieci
• worek z zabawkami, po jednej dla każdego dziecka
• papierowe gwiazdki, po 4 dla każdego dziecka


SCENARIUSZ 3

Temat zajęcia: Głoska „A” i przyjaciele

Cele:
• zwrócenie uwagi na wyrazistą wymowę samogłosek
• kształtowanie miękkiego nastawienia głosu
• usprawnianie narządów artykulacyjnych
Przebieg zajęć:
1. Zabawa artykulacyjna — Na zakupach
Prowadzący opowiada dzieciom historyjkę, prosząc je wcześniej o powtarzanie we wskazanym miejscu samogłosek imitujących określone dźwięki. Sposób ich artykulacji ilustruje dłonią.
Samogłoska „A” wybrała się na zakupy. Najpierw jechała autobusem po równej asfaltowej drodze (dzieci długo i płynnie wymawiają głoskę a). Następnie wysiadła i maszerowała (wymawiają rytmicznie a, a, a, a). Po chwili przystanął przy niej samochód, którym jechała koleżanka głoski „A"- głoska „O" z mama. „A” pojechała razem z nimi (uczestnicy na jednym wydechu wymawiają aaaaoooo, płynnie przechodząc od głoski a do o). Dojechały do sklepu, obok którego znajdował się duży plac zabaw. Koleżanki poszły pobawić się. Jeździły na koniku (powtarzają rytmicznie na jednym wydechu aaaaoooo). Konik biegł najpierw powoli, potem coraz szybciej (zwiększają tempo wymawiania samogłosek). W pewnym momencie głoska „A" dostrzegła swoich przyjaciół stojących obok dużej ślizgawki (dzieci wyraziście wymawiają samogłoski: i, e, u). Wszyscy byli zadowoleni ze spotkania, słychać było radosny śmiech (wymawiają w różnej tonacji i różnym tempie hi, hi; ha, ha; hę, hę; hu, hu). Razem poszli na zjeżdżalnię (uczestnicy wymawiają oddzielnie każdą z samogłosek: a, o, u, e, i, wydłużając jej brzmienie i stopniując natężenie głosu od maksymalnego do minimalnego). Po zabawie głoska „A" poszła na zakupy. Kupiła pluszowego osiołka i wiele różnych rzeczy.
2. Zabawa artykulacyjna — Co znajduje się w worku?
Prowadzący pokazuje dzieciom worek, w którym znajdują się różne przedmioty. Proponuje, aby każde z nich po kolei włożyło rękę do worka i wybrało jedną rzecz. Następnie dotykając, rozpoznało, co to jest. Kierujący zabawą prosi dzieci, aby nazwały rozpoznane przedmioty, zwracając uwagę na wyrazistą wymowę samogłosek.
3. Zabawa ortofoniczna — Osiołek
Dzieci udają pasące się na łące osiołki. Naśladują głos zwierzęcia, powtarzając zestawienie samogłosek i - o. Na dźwięk dzwonka stają w miejscu, poruszają buzią, imitując żucie trawy. Po obfitym posiłku dzieci-osiołki stają się senne, ziewają (wymawiają aaad). Kładą się i odpoczywają (wdychają powietrze nosem, wydychają ustami, jednocześnie wybrzmiewając samogłoski iiiooó).
4. Zagadki bez fonii - Samogłoski
Prowadzący układa emblematy z literami: a, o, u, e, i, y. „Pokazuje" samogłoski, układając w odpowiedni dla nich sposób narządy mowy, nie wydając dźwięku. Dzieci starają się je rozpoznać po układzie artykulatorów. Wskazują emblemat z odpowiednią literą. Następnie uczestnicy nawzajem zadają sobie samogłoskowe zagadki.
5. Zabawa artykulacyjna — Samogłoskowa kostka
Osoba prowadząca zabawę pokazuje dzieciom kartonową kostkę. Na jej bokach znajdują się litery: a, o, e, u, i. Każde dziecko rzuca nią i wymyśla słowo rozpoczynające się wskazaną samogłoską.
6. Zabawa słuchowo-ruchowa - Zamiana miejsc
Dzieci siadają, tworząc koło. Prowadzący przypina im emblematy z umieszczoną na nich jedną z liter: a, o, u, e, i, y. Następnie wypowiada nazwy dwóch samo¬głosek. Dzieci, które mają emblematy
z literami odpowiadającymi danej głosce, zamieniają się miejscami.
7. Zabawa słuchowa - Kto mnie woła?
Uczestnicy zabawy siadają w kręgu. Wyznaczone dziecko staje w środku koła z zasłoniętymi oczami. Jego zadanie polega na odgadnięciu imienia dziecka, które go wołało. Prowadzący wskazuje, kto ma wołać odgadującego. Prosi, by dzieci wymawiały imiona śpiewnie, zwracając uwagę na wyrazistą
i dokładną wymowę samogłosek.

8. Osoba prowadząca dziękuje dzieciom za aktywny udział w zabawie.
Pomoce:

• przedmioty w worku, po jednym dla każdego dziecka
• dzwonek
• emblematy z literami a, o, e, i, u, y, w ilości odpowiadającej liczbie dzieci
• kostka z literami a, o, e, i, u
• chusta

VI. Bibliografia.


1. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 1990.
2. Chmielewska E., Zabawy logopedyczne i nie tylko, Kielce 1997.
3. Mieszkowicz. M – Profilaktyka logopedyczna wobec dzieci przedszkolnych. (artykuł)
4. Mieszkowicz. M – Jak pomóc dziecku w rozwijaniu mowy. (artukuł)
5. L. Kaczmarek – 12 przykazań logopedycznych.
6. Skorek E. M. – „100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych”, Gdańsk 2005.