Program autorski "Czytajmy bajeczki z przedszkolnej półeczki"

PROGRAM AUTORSKI
„ CZYTAJMY BAJECZKI Z PRZEDSZKOLNEJ PÓŁECZKI”

WSTĘP
„...Stoją książki w bibliotece,
a w tych książkach cały świat...”

Lucyna Krzemieniecka

Wiek przedszkolny to ważny etap w życiu dziecka i pierwszy etap edukacji. Rozstanie z rodzicami i ''pierwsze, samodzielne kroki przedszkolaka'' sprawiają, że dziecko staje w obliczu nowych, nieznanych mu sytuacji. Nabywa doświadczenia , z którymi radzi sobie w różny sposób, jednocześnie szukając w dorosłych i rówieśnikach oparcia dla trudnych emocji.
Warto zatem, już w okresie przedszkolnym , przedstawić dziecku ''przyjaciela'', który towarzyszyć mu będzie nie tylko na różnych etapach edukacji, ale i nierzadko przez cała życie. Tym przyjacielem ma być książka.
Książka pełni różnorakie funkcje. Przeprowadzić może czytelnika przez różne, nowe sytuacje , dając jednocześnie umiejętności umożliwiające zrozumienie tych sytuacji i podpowiedzi, jak sobie w nich poradzić. Wiarę we własne możliwości buduje w dziecku pozytywny bohater i dobrze kończąca się opowieść. Sytuacja trudna wydaje się łatwiejsza , gdy spotyka bohatera książki a jego postępowanie stanowi wzorzec do naśladowania przez dzieci. Ponadto, na podstawie kilku pozytywnych zachowań bohaterów, można stworzyć małym przedszkolakom zbiór zasad zachowania i postępowania w różnych sytuacjach.
Dzięki zdobytym umiejętnościom i wiedzy, wypływającym z treści książek,dzieci staną się bardziej samodzielne, myślące i wrażliwe, o bogatej i twórczej wyobraźni.
Wyrabianie umiejętności poprawnej mowy poprzez naśladowanie prawidłowo formułowanych zdań, jakie możemy znaleźć w literaturze dziecięcej przyczynia się bezpośrednio do kształtowania bogatego zasobu dziecięcego słownika.
Natomiast dostrzeganie rytmiczności utworów, rymów w wierszach czy samodzielne tworzenie rymowanek i wierszyków przyczynia się do zabawy językiem oraz dostrzegania humoru w wierszowanych utworach.
Współczesne media kreują głównie wizualną formę przekazu. Kontakt z żywym słowem i rozmowę zastępuje telewizja i komputer, co prowadzi w efekcie do zubożenia umiejętności językowych, trudności z koncentracją podczas słuchania tekstu, ubogiej wyobraźni oraz braku kreatywności i umiejętności społecznych.
Różnice intelektualne i emocjonalne między dziećmi, którym dużo się czyta a ich rówieśnikami, mającymi nikły kontakt z książką można dostrzec już w przedszkolu . Narasta ona w kolejnych latach dzieciństwa i stanowi jedną z przyczyn pierwszych niepowodzeń w szkole, a związana jest z trudnościami w nauce czytania.
Nie bez znaczenia pozostaje tutaj autorytet rodzica , nauczyciela czy innej ważnej dla dziecka czytającej osoby, jako wzoru – bo czytający rodzic to także czytające dziecko!
Kierując się troską o dziecko oraz misją przedszkola, które ,, ... chce wychować dziecko z bogata wyobraźnią twórczą , zdolne do spontanicznej ekspresji własnych uczuć i myśli, otwarte na pomysły i inspiracje płynące od innych osób oraz gotowe szukać nowych, lepszych i oryginalnych rozwiązań.” zdecydowałam się stworzyć program, który przyczyni się do wszechstronnego rozwoju wychowanków jednocześnie bezwarunkowo akceptując małego człowieka; wzbogaci pracę wychowawczą i dydaktyczną, rozwinie współpracę z rodzicami i środowiskiem lokalnym oraz pobudzi do działania społeczność przedszkolną.
Mam nadzieję , że rozbudzone w dzieciach zainteresowania czytelnicze pozostaną w nich na długo i będą rozwijać się przez całe życie.

ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Głównym założeniem programu jest ukazanie książki jako źródła wiedzy o otaczającym świecie, przyjaciela w trudnych sytuacjach , przewodnika po dziecięcych emocjach i towarzysza niezwykłych podróży.
Program autorski ''CZYTAJMY BAJECZKI Z PRZEDSZKOLNEJ PÓŁECZKI''
adresowany jest do dzieci przedszkolnych. Realizowany będzie w grupie dzieci 4-letnich MUMINKI , w roku szkolnym 2015/16 , w okresie listopad- maj.
Podczas realizacji programu , każdego dnia ,o stałej porze, poświęcę na głośne czytanie ok 20 minut. Zadbam, aby podczas czytania panowała spokojna , miła atmosfera sprzyjająca wyciszeniu i relaksacji.
Ponadto zaproszę do głośnego czytania dzieciom ich rodziców i krewnych. Umożliwię tym samym rodzicom, obserwację dzieci w sytuacjach życia przedszkolnego a dzieciom odczucie radości z wizyty rodziców (babci, dziadka) w przedszkolu.
Dzieci i rodzice będą mogli wziąć udział we wspólnych działaniach ( wykonanie pracy plastycznej, tworzenie wierszyków), które nie tylko będą uczyć współpracy ale także wzmocnią więź między nimi.
Umożliwię dzieciom spotkanie ze znanymi ludźmi z środowiska lokalnego, którzy włączą się do programu, poprzez głośne czytanie .
W ramach programu będę kontynuować współpracę z OPS realizując ''Spotkania międzypokoleniowe'' podczas ,których seniorzy odwiedzają przedszkole i czytają dzieciom.
Nawiążę systematyczną współpracę z Biblioteką Publiczną w celu zainteresowania dzieci wypożyczaniem książek i organizacją biblioteki.
O wyborze tekstów (książek) decydować będzie przede wszystkim dostosowanie do wieku dziecka przedszkolnego, ciekawe i ładne ilustracje oraz zainteresowania dzieci.
Wykorzystam zasoby przedszkola, zachęcę rodziców i sponsorów do wzbogacenia zbioru ''małej biblioteczki''o pozycje książkowe rekomendowane przez Fundację ABC XXI wieku w ramach akcji''Cała Polska czyta dzieciom'' .
Stworzę listę popularnych książek czytanych w domach naszych przedszkolaków.

CELE PROGRAMU
CEL OGÓLNY:
ROZWIJANIE ZAINTERESOWAŃ CZYTELNICZYCH POPRZEZ CZĘSTE I SYSTEMATYCZNE OBCOWANIE Z KSIĄŻKĄ.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
poznawanie baśni, bajek , wierszy i opowiadań,
wzbogacanie zasobu słownictwa,
dostrzeganie rytmów i rymów w wierszowanych utworach,
poszerzenie wiedzy o świecie ludzi i zwierząt,
kształtowanie umiejętności uważnego słuchania,
wyrabianie umiejętności budowania krótkich zdań podczas opowiadania tekstu,
dostrzeganie ciągu następujących po sobie zdarzeń,
kształtowanie umiejętności skupienia uwagi przez pewien czas,
rozpoznawanie i nazywanie różnych stanów emocjonalnych,
skojarzenie czytania z miłymi, relaksacyjnymi sytuacjami,
poznawanie sposobów radzenia sobie w różnych sytuacjach,
naśladowanie pozytywnych zachowań bohaterów,
poznawanie znaczenia norm i zasad społecznych,
dostrzeganie humoru słownego i sytuacyjnego w literaturze dziecięcej
rozwijanie postawy koleżeństwa i życzliwości,
kształtowanie pożądanych postaw społecznych i eliminowanie zachowań agresywnych,
uczenie szacunku do człowieka , tolerancji do inności, uwrażliwienie na różnice społeczne i kulturowe,
rozwijanie fantazji, wyobraźni, kreatywności u dziecka,
rozwijanie ekspresji ruchowej,
wyzwalanie spontanicznej aktywności twórczej .

Założone cele mają charakter otwarty , mogą ulegać modyfikacji i poszerzeniu w miarę nabywania przez dzieci wiedzy, nowych umiejętności i doświadczeń.

METODY, FORMY I ŚRODKI REALIZACJI
O skuteczności i efektywności programu decydować będzie dobór metod i form pracy z dzieckiem przedszkolnym.
Metodą kształcenia ( wg Okonia) nazywamy systematycznie stosowany sposób postępowania nauczycieli z uczniami, a także wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów w celu wywołania określonych zmian w ich osobowości.
Współczesna dydaktyka wyróżnia cztery drogi uczenia się poprzez: przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i działanie. Lepsze zapamiętywanie związane jest, z towarzyszącymi procesowi uczenia się, emocjami. Im więcej pozytywnych emocji wywołamy podczas uczenia się, tym większa będzie motywacja i chęci aby te działania powtarzać.
Stosowanie metod i form pracy opierać powinno się na rzetelnej wiedzy nauczyciela wychowawcy, który dostosuje je adekwatnie do wieku i aktywności grupy przedszkolnej oraz zwróci uwagę na indywidualne możliwości, predyspozycje i zainteresowania każdego przedszkolaka.
Przy realizacji powyższego programu zostaną zastosowane następujące metody:
podająca (przyswajanie)
problemowa (odkrywanie)
aktywizująca (przeżywanie)
praktyczna ( działanie).

Zostaną zastosowane następujące formy pracy z dziećmi:
praca grupowa,
praca zbiorowa
praca indywidualna ( jednolita i zróżnicowana).
Wspieranie aktywności edukacyjnej dziecka odbywa się za pomocą metod i form pracy a pełniejsza realizację warunkuje właściwy dobór środków dydaktycznych.

Ogólny i najbardziej tradycyjny podział środków dydaktycznych to:

1. Techniczne:
słuchowe (płyty CD, audycje radiowe)
wzrokowe (slajdy, prezentacje komputerowe)
wzrokowo – słuchowe (filmy animowane, programy komputerowe).
2. Konwencjonalne:
podręczniki,
pomoce graficzne
modele,
okazy.

Podczas realizacji programu wykorzystane zostaną następujące środki dydaktyczne:

książki,
wiersze, opowiadania.,bajki i baśnie,
ilustracje,
historyjki obrazkowe,
różnorodne rekwizyty i eksponaty,
pacynki i kukiełki,
kostiumy teatralne,
zagadki, rebusy, quizy,
płyty CD- kolekcja bajek,muzyka relaksacyjna,
różnorodne materiały i przybory do działalności plastycznej.

Jednym z działań proponowanego programu jest stworzenie '' małej biblioteczki'' w sali grupy MUMINKI. Wykorzystane w niej zostaną zasoby przedszkola oraz książki podarowane przez rodziców lub inne zainteresowane osoby np. sponsorów.
Umożliwi to dzieciom obcowanie z książkami w różnych porach dnia, samodzielne przeglądanie, korzystanie z czasopism dziecięcych.
Ponadto skierujemy ofertę do innych grup przedszkolnych , proponując korzystanie ze zgromadzonego księgozbioru a tym samym zachęcając do obcowania z książką i ''głośnego czytania'' całą społeczność przedszkolną.
Jednym z warunków dobrego przekazu głośno czytanej bajki jest miła atmosfera sprzyjająca relaksacji i wyciszeniu. Aby ją uzyskać proponuję stworzenie w sali kącika pt.'' MUMINKI bajek słuchają i odpoczywają'' wyposażonego w poduchy do siedzenia , leżenia lub przytulania. W zakresie zwrócę się o pomoc do rodziców .
Jednocześnie zapewnienie słuchaczom prawidłowej , wygodnej dla nich pozycji ciała a także zapewnienie kontaktu wzrokowego z czytającym oraz jego spokojny głos, sprzyjać będzie nastrojowi odpoczynku w jesienne, ponure dni czy zimowe popołudnia.
Natomiast działalność plastyczna, zabawy dramowe, wykorzystanie kukiełek itp staną się pomocne w wyrażaniu dziecięcych przeżyć, rozbudują wachlarz min i gestów ,zachęcą do swobodnych wypowiedzi.

HARMONOGRAM PLANOWANYCH DZIAŁAŃ:
1. Utworzenie w sali „ małej biblioteczki” - listopad
2. „ Muminki słuchają i odpoczywają” kącik relaksacyjny wyposażony w poduchy – listopad.
3. Systematyczne „ głośne czytanie” ok, 20 minut przez nauczyciela, wybranej przez dzieci ksiązki z „ małej biblioteczki” - listopad – maj.
4. Zaproszenie do głośnego czytania dzieciom, rodziców i krewnych, przyjaciół – wg zgłoszeń 2x w miesiącu.
5. „Spotkanie międzypokoleniowe” - seniorzy czytają bajeczki najmłodszym (współpraca z OPS) – 1x w miesiącu.
6. Współpraca z Biblioteką Publiczną – głośne czytanie podczas wizyty w bibliotece – wg ustaleń
7. „ Gdy zabłyśnie gwiazdka...” przedszkolaki recytują wiersze o tematyce świątecznej – grudzień.
8. Zapraszamy do głośnego czytania dzieciom babcie i dziadków – styczeń/ luty
9. Światowy Dzień Książki – zagadki, rebusy, quiz – 23 kwietnia
10. Zapraszamy do głośnego czytania dzieciom znane osoby ze środowiska lokalnego – wg zaproszeń
11. „ Rymowanki – niespodzianki” - układanie krótkich wierszyków przez dzieci i rodziców – maj ( dla chętnych)
12. „ Czytali dla nas...”- wystawa zdjęć osób zaangażowanych w głośne czytanie- maj/ czerwiec.

DZIAŁANIA DODATKOWE:
1. Broszura informacyjna dla rodziców n/t programu , jego celów i zadań oraz korzyści dla dzieci i oczekiwanej współpracy podczas jego realizacji /listopad/.
2. Zapoznanie nauczycieli, na radzie pedagogicznej szkoleniowej, z programem autorskim ''Czytajmy bajeczki z przedszkolnej półeczki'' oraz przedstawienie korzyści płynących z kontaktu z książką - referat, / listopad/.
3. Skierowanie pisemnej oferty zachęcającej do korzystania z ''małej biblioteczki'' do wychowawców i dzieci pozostałych grup przedszkolnych.
4. Opracowanie arkuszy ewaluacyjnych – karta dokumentująca głośne czytanie i kwestionariusz ankiety / listopad/ , quiz /kwiecień/
5. Sprawozdanie z realizacji programu, ewaluacja /czerwiec/.
ZAKŁADANE EFEKTY:
DZIECKO:
ma łatwy dostęp do literatury i czasopism dziecięcych,
odczuwa potrzebę korzystania z nich w dowolnej porze dnia,
kojarzy czytanie z miłą atmosferą i relaksem,
poznaje bohaterów bajek i baśni, wierszy i opowiadań,
odczuwa radość z wizyty rodziców i krewnych w przedszkolu,
uczy się otwartości na nowe osoby,
wie jak działa biblioteka,
potrafi właściwie zachować się w miejscu publicznym,
recytuje z pamięci krótkie wiersze,
potrafi się zaprezentować przed zaproszonymi gośćmi,
współpracuje z rodzicem podczas wykonywania pracy plastycznej, układania wierszyków,
poznaje znane osoby ze środowiska lokalnego, które własnym przykładem zachęcają do czytania książek,
ma wiedzę o książkach umożliwiającą rozwiązywanie różnych zadań,
odczuwa satysfakcję z zaangażowania rodziców w życie przedszkola i grupy.

RODZICE:
poznają korzyści wypływające z kontaktu z książką,
dostrzegają wpływ głośnego czytania na rozwój dziecka,
stwarzają dziecku warunki do kontaktu z książką w domu,
chętnie współpracują na rzecz grupy i przedszkola,
polecają swoją literaturę dziecięcą innym rodzicom,
rozwijają zainteresowania czytelnicze poprzez kontakt z biblioteką,
stanowią wzór do naśladowania przez dzieci i innych rodziców.

NAUCZYCIELE:
poznają formułę programu autorskiego,
poszerzają własna wiedzę n/t korzyści płynących z kontaktu z książką oraz systematycznego, głośnego czytania dzieciom,
korzystają ,w dogodnych dla siebie chwilach ,z zasobów ''małej biblioteczki''.
EWALUACJA
Końcowym etapem realizacji programu jest ewaluacja, która według
B. Niemierki jest sprawdzeniem i oceną osiągnięć uczniów, obejmującym analizę warunków przebiegu i wyników nauczania, nastawionym na ulepszenie procesu dydaktycznego.

Głównymi celami ewaluacji są:
informacje dla nauczyciela o osiągnięciach dziecka,
informacje dla dziecka o zdobytej wiedzy i umiejętnościach,
informacje zwrotne od rodziców , seniorów i zaproszonych gości ,
realizacja celów i osiągnięcie zakładanych efektów,
wysuwanie wniosków n/t realizacji ,modyfikacja i/ lub kontynuacja programu oraz rzetelna samoocena.

Za pomocą obserwacji dziecka podczas zajęć , zabaw swobodnych i rozmów indywidualnych nauczyciel uzyska informacje o jego osiągnięciach.
Dziecko wykorzysta zdobytą wiedzę i umiejętności podczas rozwiązywania zagadek,rebusów czy quizu.
Rodzice, seniorzy i zaproszeni goście odpowiedzą na zawarte w ankiecie pytania, dotyczące głośnego czytania i służące sporządzeniu raportu ewaluacyjnego.
Chętne dzieci i rodzice będą współpracować w domu, podczas wykonywania prac plastycznych i tworzenia wierszyków . Prace te zostaną wyeksponowane na wystawie w holu przedszkola.
Dla oceny ilości zaangażowanych w program osób, zostaną one wpisane na kartę dokumentującą głośne czytanie w gr. MUMINKI, co ułatwi statystykę programu.
Z zebranych materiałów zostanie opracowany raport ewaluacyjny n/t zrealizowanych celów i uzyskania zakładanych efektów. Wnioski posłużą do dalszej pracy nad programem, jego modyfikacji i/ lub kontynuacji oraz samooceny.
Końcowym efektem programu będzie utworzenie i prezentacja listy ulubionych książek , wierszyków czy bajek naszych przedszkolaków.
Natomiast wystawa zdjęć, zaangażowanych w głośne czytanie osób, pt.''CZYTALI DLA NAS...'' na festynie rodzinnym, przyczyni się do kształtowania postaw czytelniczych i wzorców do naśladowania dla dzieci i innych rodziców.

BIBLIOGRAFIA:
1. M. Przetacznik : Wiek przedszkolny, Warszawa 1975
2. G. Gloton, C. Clero : Twórcza aktywność dziecka. WSIP, Warszawa 1986
3. H. Mystkowska: Rozwijamy mowę i myślenie dzieci w wieku przedszkolnym. WSIP, Warszawa 1992
4. J. Zborowski: Rozwijanie aktywności twórczej dzieci. WSIP, Warszawa 1986
5. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego.