Program własny "Młodzi badacze przyrody eksperymenty i doświadczenia" dla uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Ostrowcu Św.

ZESPÓŁ SZKÓŁ SPECJALNYCH
ul. Iłżecka 33
27- 400 Ostrowiec Św.

PROGRAM WŁASNY

„Młodzi badacze przyrody-

eksperymenty i doświadczenia”

Program opracowały:
mgr Beata Przydatek
mgr Joanna Borowska
mgr SylwiaStrzelec

1. WSTĘP

„Powiedz mi, a zapomnę,
pokaż- a zapamiętam,
pozwól mi działać, a zrozumiem!”

Konfucjusz

Zainteresowanie ucznia otoczeniem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem to najważniejszy cel kształcenia w szkole. Uczniowie mają w sobie naturalną spontaniczność, entuzjazm i ciekawość poznawania wszystkiego, co ich otacza. Najlepszym sposobem zaspokojenia naturalnej ciekawości są zabawy badawcze i eksperymenty o charakterze badawczym. Zabawy te stanowią podstawę wielokierunkowego rozwoju wychowanków. I chociaż niektóre eksperymenty wydają się trudne, bo związane są z dziedzinami, takimi jak fizyka lub chemia, to dają uczniom okazję do odkrywania i zgłębiania fascynującego świata przyrody i techniki.

Proponowane zajęcia należy zaliczyć do pedagogiki zabawy. Jest to metodyka pracy, która wspomaga samodzielną aktywność, poprawia komunikację i rozwija współpracę w grupie, a także kształtuje umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów. Zabawy wzbogacają uczniów w doświadczenia w sferze poznawczej. Stanowią stymulator rozwoju motorycznego i umysłowego. Podstawowym założeniem opracowanych zajęć jest aktywność własna uczniów. Uczniowie są bowiem niestrudzonymi badaczami przyrody. Stąd stwarzanie w szkole warunków do badania i rozwijania zainteresowań poznawczych jest niezmiernie ważnym zadaniem. Wydaje się zatem uzasadnione przeprowadzenie w szkole specjalnej zajęć dydaktycznych z elementami pedagogiki zabawy.
„Młodzi badacze przyrody- eksperymenty i doświadczenia” są formą zajęć pozalekcyjnych, która poprzez samodzielne działanie (zabawę) ułatwia wychowankom przyswojenie podstawowych wiadomości z zakresu nauk przyrodniczych. Uczniowie biorący udział w zajęciach mogą poznać zasady rządzące prawami natury przeprowadzając zabawy badawcze, czyli proste doświadczenia. Doświadczenia te są nie tylko źródłem poznania i zdobywania informacji, ale uczą również obserwacji zjawisk przyrodniczych i wyciągania wniosków.

2. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program „Młodzi badacze przyrody- eksperymenty i doświadczenia” został opracowany dla uczniów z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością umysłową w oparciu o Podstawę programową kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym.
Program skierowany jest do uczniów klas gimnazjalnych oraz klas Przysposabiających do Pracy. Realizowany będzie przez trzy kolejne lata 2012/2013, 2013/2014, 2014/2015 na grupowych zajęciach pozalekcyjnych. Spotkania będą odbywać się raz w tygodniu jedną godzinę lekcyjną. Program po ewaluacji będzie przedłużony na kolejne lata.
Dopełnieniem zajęć będą wyjścia edukacyjne oraz wizyty w szkole zaproszonych osób, związanych zawodowo z tematem zajęć. Mają one za zadanie rozwijać aktywność twórczą dzieci: słowną, plastyczną i techniczną, a także proekologiczną i prozdrowotną.

3. CELE PROGRAMU

Cele ogólne:
1. Poszerzenie wiadomości dotyczących najbliższego środowiska przyrodniczego.
2. Umożliwienie obserwacji zjawisk przyrodniczych i przeprowadzanie prostych eksperymentów.
3. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze.

Cele operacyjne:
1. Zdobycie podstawowych wiadomości dotyczących :
- głównych pojęć z zakresu treści przyrodniczych,
- właściwości substancji, z którymi mamy kontakt w życiu
codziennym, w najbliższym otoczeniu,
- zjawisk zachodzących w przyrodzie w ciągu roku,
2. Opanowanie umiejętności w zakresie:
- obserwacji środowiska przyrodniczego,
- rozróżniania ekosystemów,
- rozpoznawania pospolitych wybranych gatunków ze świata roślin
i zwierząt,
- posługiwania się prostym sprzętem badawczym,
3. Kształtowanie:
- pozytywnego stosunku do przyrody ożywionej i nieożywionej,
- odpowiedzialności za środowisko naturalne,
- nawyku porządku, segregowania odpadów i oszczędnego korzystania
z surowców,
- nawyku kulturalnego zachowania się podczas wycieczek edukacyjnych,
- nawyku higienicznego trybu życia,

4. METODY I FORMY PRACY

Metody pracy:

- sensoryczna: spostrzegania i działania
- pogadanka
- wyjścia dydaktyczne
- wzmocnień pozytywnych
- zabawowa

Formy pracy:

- grupowa

5.ŚRODKI DYDAKTYCZNE

Na zajęciach wykorzystane będą następujące środki dydaktyczne:
- patyczki do szaszłyków, jedwabna tkanina, wełniany szalik, miska, termometr,
zraszacz do kwiatów, suszarka do włosów, termos, szklanki, spinacze, szpilki,
sztućce, piłeczki pingpongowe, kuwety, balony, folia aluminiowa, krążki
magnetyczne, świeczki, torebki foliowe, rurki do napojów, sznurek, gazety,
sprężyna, karton, skrawki tkanin, guma pasmanteryjna, plastelina,
- opakowania po zużytych produktach: plastikowe butelki, pojemniki, kubeczki, słoiki szklane, pojemniki po środkach kosmetycznych,
- produkty spożywcze: cukier, sól kuchenna, olej, kasza, groch, herbata, mąka,
jajko, masło, owoce, czekolada
- narzędzia: nożyczki, młotek, kroplomierz, ołówek, linijka, lupa, mikroskop, lornetka, farby, olejki eteryczne

6. ZADANIA DO REALIZACJI

TEMAT
TREŚCI

Kraina barw -zmysł wzroku,
- zabawy kolorami,
- tęcza,
- wyjście do parku,

Kraina zapachu i aromatu - zmysł węchu,
- rozpoznawanie zapachów,
- hodowla ziół,

Kraina dźwięku - zmysł słuchu,
-wykonywanie instrumentów muzycznych,
- zabawy dźwiękiem,
- wyjście do szkoły muzycznej,

Kraina smaku - zmysł smaku,
- zabawy ze smakiem: czy wiesz co jesz?
- zwyczaje żywieniowe swojego regionu, tradycyjne, polskie potrawy wigilijne i wielkanocne,
- nauka savoir vivre`e przy stole,
- piramida żywieniowa,
- spotkanie z dietetykiem,

Kraina wody - zabawy z wodą,
- znaczenie wody w przyrodzie,
- stany skupienia wody,
- obieg wody w przyrodzie,

Kraina ziemi - zmysł dotyku,
- zabawy gliną,
- zabawy z masą plastyczną,
- zabawy z magnesami,
- sól kuchenna( właściwości soli, zastosowanie soli, jej znaczenie dla człowieka)

Kraina wiatru - zabawy z powietrzem,
- robimy latawce, wiatraki,
- obserwujemy i notujemy pogodę,
- rozróżniamy zjawiska atmosferyczne,

Kraina zwierząt - rozpoznajemy podstawowe gatunki zwierząt,
- robimy karmnik dla ptaków,
- spotkanie z członkiem stowarzyszenia Animals,

Kraina zagadek - zabawy czary- mary:
• badanie włoskowatości wody,
• jak działa fontanna?
• dlaczego ciasto rośnie?
• pienisty potwór- wulkan
• niewidzialny atrament
- spotkanie z policjantem

Kraina ochrony przyrody - ścieki, śmieci i ich utylizacja,
- segregowanie odpadów,
- doświadczenia z ochrony środowiska,
- rozpoznawanie podstawowych ekosystemów,
- spotkanie z leśnikiem,

Kraina recyklingu -budujemy miasto ekologiczne,
- kirigami,

Kraina ognia - właściwości ognia- ciepło,
- czego potrzebuje ogień,
- jak należy się zachowywać podczas pożaru
- wyjście do Straży Pożarnej

7. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Po zakończeniu realizacji programu zgodnie z indywidualnymi możliwościami uczeń potrafi:
- stosować nabytą wiedzę w życiu codziennym,
- działać na rzecz ochrony środowiska,
- posługiwać się przedmiotami służącymi do obserwacji,
- efektywnie współpracować w zespole.

8. EWALUACJA PROGRAMU
Przedmiotem ewaluacji programu własnego „Młodzi badacze przyrody- eksperymenty i doświadczenia” będzie sprawdzenie czy założone cele były trafne i w jakim stopniu zostały osiągnięte. Ewaluacja zostanie dokonana po trzech latach szkolnych na podstawie:
- zaangażowania uczniów w prowadzenie wszelkiego rodzaju prac
obserwacyjnych, badawczych,
- aktywnego uczestnictwa w zajęciach,
- wypowiedzi ustnych na bieżących zajęciach,
- pracy w grupie,
- analizy prac uczniów
Dane zgromadzone w toku ewaluacji posłużą do oceny wartości programu dostarczą informacji o jego skuteczności i umożliwiają wyciągnięcie wniosków w stosunku do jego realizacji.

9. BIBLIOGRAFIA
1. Jarmołkiewicz E. „ Wielka Księga Eksperymentów”.
2. Elbanowska- Ciemuchowska S.- „ Doświadczenia na lekcjach przyrody”.
3. Kielar- Turska M.- „ Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata”.
4. Taylor B.- „ Powietrze i latanie”, „ Kolor i światło”, „ Co pływa, a co tonie”.