Szkolenie na temat: Potrzeby, pragnienia i aspiracje młodzieży wg ks. Prymasa Wyszyńskiego

Opracowanie - Ks. Jarosław Zawadzki

SZKOLENIE na temat:

PRAGNIENIA, POTRZEBY, ASPIRACJE WG. KS. KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO

Celem jest głębsze zrozumienie rozwoju młodego człowieka, jego pragnień, potrzeb i aspiracji oraz porównanie współczesnej próby zrozumienia młodzieży, z oceną dokonaną przez Prymasa Tysiąclecia.

Prymas Tysiąclecia Ks. Kardynał Stefan Wyszyński w dużej mierze czerpał swoją wiedzę na temat życia młodzieży, jakoby odczytując z pragnień i pytań ludzi młodych ich potrzeby.
Przede wszystkim: potrzebę prawdy, autonomii, szukania sensu życia, bycia szczęśliwym i czynienia dobrze.

Oczywiście problemem otwartym pozostaje, w jakim stopniu były to uświadomione, chciane i realizowane potrzeby samej młodzieży czasów Wyszyńskiego.

PRAGNIENIA

Młodzież, szukając własnej tożsamości, pragnie sięgnąć po to, co jest bardziej ludzkie i wolne.
Jest w niej pragnienie życia szczęśliwszego, pozwalającego na spełnienie siebie.
Charakteryzuje ją intensywne pragnienie poznania pełnej prawdy i to w każdej dziedzinie.

Dąży ona do zdobycia mądrości. Pragnie osiągnąć dobro, które odkrywa, i pełnię, którą wyczuwa.
Idąca w przyszłość młodzież pragnie czegoś innego i lepszego, jakkolwiek nie zawsze to „lepsze” jest do końca określone.
Nie lubi przemocy i nie znosi gwałtu. Nade wszystko jednak miłuje wolność, ufa tylko tym, którzy szanują jej prawo do prawdy, miłości, sprawiedliwości, szacunku i wzajemnej służby w duchu ofiary.
Tęskni za szacunkiem dla człowieka i uszanowaniem godności ludzkiej.
Tęskni, by człowiek nie był poniewierany i gnębiony ..., aby miał wolność myślenia, wyznania, przekonań, a nade wszystko wolność miłowania Boga.

Młodzież pragnie, by jej okazywano nie tylko mądrość, moc i siłę, ale serce i duszę. Pragnie być kochana, a nie tylko krytykowana. Potrzebuje radości i chce wiedzieć, że jest Ktoś kto ją kocha.
Młodzież również dla siebie żąda szacunku i nie znosi żadnych objawów nietolerancji i dyskryminacji.

Nadto, poza pragnieniem wolności, nosi w sobie pragnienie sprawiedliwości, jakkolwiek jej pojmowanie może być wąskie i romantyczne, mierzone krótką miarą własnego bytowania, czego, zdaniem Prymasa, nie należy się lękać, bowiem w miarę jak człowiek rośnie, mądrzeje, zdobywa wiedzę i doświadczenie, rośnie i miara sprawiedliwości.

Młodzież chce być odpowiedzialna za swoje życie. Jest bardzo wrażliwa, gdy idzie o odpowiedzialność za naród.
W tym, że młodzież zaczyna rozumieć swoje miejsce i sens więzi ze wspólnotą narodową, Wyszyński widział przejaw zdrowego chrześcijańskiego patriotyzmu.

Ks. Prymas jest przeświadczony, że młodzi mają otwarty umysł i prawdziwe pragnienie poznania sensu i celu własnego życia.
Chcą wiedzieć, kim są i ku czemu zmierzają; chcą też wiedzieć, na jakiej drodze można osiągnąć szczęście.
Pragną umieć rozpoznać, co jest dobrem, a co złem i wiedzieć, dlaczego tak a tak czynić nie należy. Chcą znać argumenty przemawiające za innym postępowaniem.

Zainteresowania młodzieży w opinii Prymasa oscylują się wokół pytań o Boga, o dobro, zło, szczęście, odpowiedzialność, problemy społeczne i polityczne.
Wyszyński zauważa nie tylko wrażliwość uczuciową ludzi młodych, ale również ich chłonność intelektualną i silnie odczuwaną potrzebę znalezienia drogi życiowej.

W większości przypadków młodzież przeżywa zmagania i walki wewnętrzne. Gnębią ją tysiące wątpliwości i mimo wysiłków nie zawsze znajduje odpowiedź na nurtujące ją pytania.
Młodzież nie zadowala się lakonicznymi odpowiedziami na stawiane pytania, ale domaga się dowodów i uzasadnień. Pytając o drogowskazy życiowe i niezawodne normy postępowania wykazuje wielką wrażliwość moralną.

Reaguje żywo na wszelkie formy zakłamania i obłudy pokutujące w społeczeństwie.
Szukając zaś własnej tożsamości młodzież ta próbuje wierzyć we wszystko, co może polepszyć los ludzi.

POTRZEBY

Prymas Tysiąclecia daje wyraz swemu przeświadczeniu o specyficznym zapotrzebowaniu młodzieży na ideały i wartości.
Traktuje okres życia młodego człowieka, jako czas kształtowania się postaw ujawniających najgłębsze ludzkie potrzeby i aspiracje.

Pragnienia młodzieży wg. Kardynała pozostają w związku z potrzebami i wartościami naczelnymi.

Np. Pragnieniu życia prawdziwego, odpowiada potrzeba poznania i poszanowania prawdy.

Analizując obraz młodzieży przez pryzmat jej potrzeb można zauważyć, iż Prymas dostrzegał potrzeby wynikające z możliwości psycho-społecznego rozwoju człowieka, jak też potrzeby nastawione na wartości wyższe, takie jak: prawda, dobro, piękno, świętość – przynależące do potrzeb natury duchowo - religijnej
Kategorię potrzeb wykorzystywał analizując sytuację duchową młodzieży i warunki jej rozwoju w sytuacji świata współczesnego.
Jako wnikliwy obserwator i znawca człowieka dostrzegał rozwojową funkcję potrzeb, np. potrzeba odpowiedniego klimatu psychicznego, w którym młodzi czuliby się bezpieczni, uznani i miłowani, czy też
towarzyszącej młodym potrzeby życiowej i duchowej samodzielności w doświadczaniu, wartościowaniu i postępowaniu.

Spośród potrzeb silnie ujawniających się w okresie młodości Wyszyński eksponował potrzebę poczucia własnej godności i wartości.
Inną potrzebą zauważoną przez autora jest potrzeba znalezienia sensu życia wyrażająca się w pytaniach o charakterze egzystencjalnym, które młodzież stawia, jak również dociekaniach światopoglądowych, etycznych czy wyborach celów życiowych.

Ks. Prymas ujawnia również swoje przeświadczenie, iż podstawową potrzebą młodzieży, która z natury swej chce być oryginalna i samodzielna, jest zmiana zastanej rzeczywistości.

U młodzieży zmagającej się o własny świat wartości Wyszyński dostrzegał nie tylko potrzebę aktywności i twórczości, ale również zdolności do walki, świadomości swych praw oraz poczucia realizmu.
(Zostało to mocno podkreślone i wygłoszone w kazaniu do nauczycieli w Warszawie 30 III 1968r.)
W kazaniach tego okresu Prymas podkreślał, że odgradzanie się od młodzieży jest samobójstwem.

ASPIRACJE

Tendencje rozwojowe wyrażające się w potrzebie wzrostu i rozwoju Wyszyński widział w młodzieńczych ambicjach, aspiracjach i dążeniach.
Ambicje i aspiracje wyrażały się w dążeniu do wniesienia wartości przekraczająch wszystko, co było dotychczas. Ambicje Prymas wiązał z rozwojem umysłu, woli i serca.
Kardynał wskazuje na pedagogiczną wartość błądzenia. Jego zdaniem, procesowi rozwoju ambicji towarzyszy wewnętrzne zmaganie się i niepokój, a nawet typowe dla psychiki człowieka dojrzewającego błędy.
Uważał, że młodzież będzie popełniać błędy, tak jak popełniało je pokolenie dorosłych, ale niejeden z tych błędów będzie mieć wspaniałe znaczenie regenerujące.

W kazaniu do młodzieży akademickiej w 1963 roku mówił:
Trzeba niekiedy wejść w samą nędzę ludzką, w trędowate życie współczesnego świata. Trzeba się pobrudzić i powiedzieć sobie nieraz „felix culpa”. Trzeba niekiedy bić się w piersi, aby zmądrzeć i być ostrożnym, aby nie potępiać innych i mieć dla człowieka mądrą wyrozumiałoś, współczucie i chęć pomagania wszystkim współczesnym epileptykom.

Prymas uważał, że każdy błąd jest jak kij mający dwa końce, przy czym z błędów popełnionych człowiek się leczy, podczas gdy z niechciejstwa i bezwoli uleczyć go nie można.

Przypisując młodzieży słuszną ambicję tworzenia czegoś lepszego niż jej ojcowie i pełniejszego poznania prawdy niż dotychczas zdobyte, budził w niej wolę postępu w zakresie rozwoju swojej osobowości.
Uświadamiając jej prawdę o tym, iż doskonałość wpisana jest w naturę człowieka, zachęcał młodzież, aby świadoma swego wyjątkowego charakteru dorastała do własnej miary wysiłkiem intelektualnym i moralnym, jak również całym światem swoich uczuć i aspiracji.

Przestrzegał młodzież, aby nigdy nie pozwoliła zamknąć swojej osobowości w sklerotycznym wymiarze, z którego ani kroku naprzód uczynić nie można.
Z nadzieją patrzył na młodzież pragnącą tworzyć lepsze, nowe czasy z lepszymi rozwiązaniami problemów i trudności, które życie przyniosło. Chodziło mu o zmagania w pokonywaniu skostniałych szablonów i dochodzeniu do własnej miary.

Uważał też, że młodzieży nie można zatrzymać w jej biegu ku przyszłości, bo byłoby to samobójstwem narodu. Tym zaś, którzy próbowali to czynić zarzucał nieznajomość rozwojowych praw socjologicznych i moralnych pchających współczesne pokolenie zawsze ku lepszej przyszłości.

PODSUMOWANIE

Wyszyński, dostrzegając bogactwo człowieczeństwa młodego ducha wyrażające się w tęsknotach i pragnieniach serca, ambicjach umysłu, dążeniach ku dobru i prawdzie, nie pomijając dążenia młodych do Boga jako swego Stwórcy i Ojca, nie pomniejsza roli tego dążenia; co więcej, uważa je za tak potężne i nieopanowane, że stanowi ono najistotniejszą tajemnicę ludzkiej osobowości.
Przy tym Prymas nie pomija powiększającego się wraz z wiekiem dążenia do samodzielności, dorosłości i potwierdzenia swej odrębności.
Przejawem tego dążenia jest młodzieńczy krytycyzm ujawniany w kwestionowaniu autorytetów przy równoczesnym zapotrzebowaniu na ideały i wychowanie.