Znaczenie ruchu dla rozwoju dziecka. Rodzaje zabaw ruchowych i ćwiczeń ruchowych w przedszkolu

Podstawową formą działalności dziecka w wieku przedszkolnym była , jest i zapewne nadal będzie zabawa. Szczególną rolę odgrywają tutaj wszelkiego rodzaju zabawy ruchowe. Dziecięca potrzeba ruchu jest ogromna i zaspokojenie jej powinno odgrywać wiodącą rolę podczas całego dnia pobytu dziecka w przedszkolu. Zabawa ruchowa daje dziecku pełną swobodę wyrażenia siebie, możliwość rozładowania napięcia , jest dla każdego dziecka koniecznością , przed którą trudno mu się obronić. Ze zdrowotnego punktu widzenia zabawa ruchowa jest czynnikiem i regulatorem procesów życiowych np. wzmacnia organizm, kształtuje i usprawnia wszystkie jego układy, wywiera wpływ na ich budowę i czynności. Organizm ludzki to całość, i każdy przejaw aktywności pobudza poszczególne układy, usprawnia funkcje nerwowe, psychiczne a przede wszystkim fizyczne. Należy o tym pamiętać właśnie teraz, w dobie technologii komputerowych, telefonów komórkowych, których obecność w życiu dzieci jest ogromna i często wypierająca wszelką działalność ruchową i fizyczną .
Podstawowe formy ruchu stosowane w edukacji przedszkolnej są to: zabawy i ćwiczenia poranne, 10-30 minutowe zajęcia ruchowe/ ćwiczenia gimnastyczne/, codzienne zabawy ruchowe i ćwiczenia odbywające się w toku dnia, spacery, wycieczki, zabawy i ćwiczenia na świeżym powietrzu, własne, swobodne i dowolne zabawy ruchowe dzieci.

ZABAWY I ĆWICZENIA PORANNE
Są organizowane codziennie, przed śniadaniem, wspomagają zorganizowanie i zdyscyplinowanie grupy, wprowadzają miły nastrój, pobudzają organizm. Czas trwania ćwiczeń jest krótki, ok 5 minut, dzieci ćwiczą w ubraniach, najlepiej przy otwartym oknie lub w dobrze przewietrzonej Sali. Zabawy i ćwiczenia występujące podczas zabaw porannych powinny być proste, łatwe w wykonywaniu, przebieg ćwiczeń powinien być sprawny i dynamiczny. Dla dzieci młodszych zabawy i ćwiczenia poranne to zazwyczaj zabawa ilustrowana ruchem. Dla dzieci starszych jest to układ kilu nieskomplikowanych zabaw i ćwiczeń ruchowych, najczęściej orientacyjno- porządkowych, kształtujących duże grupy mięśniowe, uspokajających.

ZAJĘCIA RUCHOWE
Zajęcia te są formą realizowania założeń podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Zajęcia ruchowe oddziałują na dziecko wszechstronnie, zarówno ze strony fizycznej ,dydaktycznej , oraz samoobsługowej, Są okazją do atrakcyjnej zabawy z cała grupą. Przebieg tych zajęć, czas ich trwania oraz dobór zabaw i ćwiczeń są zróżnicowane w zależności od grupy wiekowej.

10-15 MINUTOWE ZABAWY I ĆWICZENIA Z DZIEĆMI 3 -4 LETNIMI
W pierwszym okresie pobytu dziecka w przedszkolu dominują zabawy dowolne. Dzieci stopniowo uczą się razem bawić, jednak należy zapewnić im pełną swobodę do zabawy indywidualnej i stopniowo zachęcać w miarę upływu czasy do wspólnej zabawy z innymi dziećmi. W tym wstępnym okresie adaptacyjnym wprowadza się ćwiczenia i zabawy orientacyjno- porządkowe wdrażające do reagowania na umówione polecenia i sygnały, wyrabiające umiejętność ustawiania się , gromadzenia w określonym miejscu. Zabawy i ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała np. chodzenie na czworakach, podskoki, biegi wielokierunkowe w gromadce. Zabawy i ćwiczenia ilustrujące ruchem np. treść piosenki lub wierszyka. Zabawy i ćwiczenia o charakterze użytkowym z wykorzystaniem podstawowych form ruchu: biegu, skoku, rzutu. Mała samodzielność dzieci w zakresie samoobsługi jest trudnością w przebieraniu się w stroje do ćwiczeń. Nie należy jednak z tego rezygnować całkowicie i jeśli to możliwe dzieci 4 letnie już mogą z pomocą przebierać się do gimnastyki. Nauczycielka prowadząca zajęcia musi wszystkie ćwiczenia wykonywać razem z dziećmi, gdyż pokaz taki jest dzieciom niezbędny. Natomiast polecenia słowne i wyjaśnienia są elementem uzupełniającym, pomagają w zrozumieniu i właściwym wykonywaniu ćwiczeń.

15-30 MINUTOWE ZAJĘCIA Z DZIEĆMI STARSZYMI 5 -6 LETNIMI
Dzieci starsze ćwiczą dwa lub trzy razy w tygodniu. Niezbędny jest oczywiście strój sportowy, najlepiej jeżeli dzieci mogą ćwiczyć boso. Biorąc pod uwagę względy zarówno psychiczne jak i fizyczne dzieci 5-6 letnich możemy stosować zestawy ćwiczeń gimnastycznych z odpowiednio dobranymi ćwiczeniami i przyborami, które są bardzo atrakcyjnym elementem każdych ćwiczeń. W skład zestawu ćwiczeń gimnastycznych powinny wchodzić:
1. Ćwiczenia lub zabawa orientacyjno- porządkowa o charakterze dyscyplinującym i pobudzającym, wdrażająca do spostrzegania, reagowania, sprawnego ustawiania się.
2. Ćwiczenia kształtujące, wpływające wzmacniająco na sylwetkę, postawę ciała, kształtujące przyjmowanie poprawnych pozycji wyjściowych.
3. Użytkowe formy ruchu, do których należą zabawy i ćwiczenia doskonalące podstawowe czynności ruchowe, wyrabiające koordynację ruchową, szybkość, samodzielność. Podczas ćwiczeń należy zwracać uwagę na poprawne wykonywanie zadań ruchowych ale także na sposób w jaki dzieci wykonują bieg, skok, rzut, wspinanie itp. Dobór zabaw i ćwiczeń jak i ich układ opierać się muszą na zasadzie wszechstronności oddziaływań oraz zmienności wysiłków mięśniowych .

CODZIENNE ZABAWY RUCHOWE I ĆWICZENIA ORGANIZOWANE W CIĄGU DNIA POBYTU W PRZEDSZKOLU
Ich główną rolą jest rozluźnienie, odprężenie po intensywnym wysiłku umysłowym, mogą być organizowane również w trakcie zajęć z edukacji matematycznej, plastycznej wymagającej siedzenie przy stoliku, jako forma ożywienia. Codzienna zabawa ruchowa może być także zabawą ze śpiewem, tańcem, pokazywaniem treści piosenki. W czasie przeznaczonym na codzienną zabawę ruchową można także wprowadzić nową zabawę, powtarzać tę którą dzieci najbardziej lubią lub pozwolić dzieciom zadecydować w jaką zabawę chciałyby się zabawić.
Czas poświęcony na zabawy i zajęcia ruchowe w przedszkolu jest niezwykle ważny dla prawidłowego rozwoju dziecka, i nie chodzi tutaj tylko o rozwój fizyczny, chociaż jest on w tym przypadku najbardziej istotny, ale również dla rozwoju psychicznego, społecznego dziecka. . Podczas zabaw ruchowych dzieci ucz a się wspólnej, zgodnej zabawy, nawiązują pozytywne relacje z rówieśnikami, próbują podporządkowywać się umowom i regułom, jakie towarzyszą zabawie. Jednak, aby zabawa ruchowa spełniła swoją założoną rolę musi spełniać kilka wymogów o których powinna pamiętać osoba prowadząca zajęcia i zabawy w przedszkolu. Przede wszystkim musi być dostosowana do grupy dziecięcej, do sprawności ruchowej dzieci, musi również sprostać warunkom jakie panują w placówce, grupie przedszkolnej, w zależności od wyposażenia, temperatury, wielkości sali