Dziwna historia o pewnym szulerze. Sławomir Mrożek "Szuler"

Lekcja w klasie III gimnazjum
Temat: Dziwna historia o pewnym oszuście. Sławomir Mrożek „Szuler”.
Cel lekcji: Dowiesz się dlaczego historia o oszuście była dziwna.
Nacobezu:
1. Przeczytasz ze zrozumieniem notę biograficzną o Sławomirze Mrożku.
2. Przeczytasz opowiadanie Mrożka z podziałem na role.
3. Wyjaśnisz słowo „szuler” korzystając ze SJP.
4. Podasz synonimy do słowa „szuler” w celu wzbogacenia słownictwa.
5. Podasz elementy świata przedstawionego.
6. Krótko scharakteryzujesz bohaterów opowiadania i podasz ich reakcje.
7. Wyjaśnisz czym jest paradoks i wskażesz go w tekście.

Metoda i forma pracy.
Praca z tekstem, praca indywidualna, praca zbiorowa, burza mózgów.
Środki dydaktyczne
Sławomir Mrożek „Szuler”, [w:] W.Bobiński, Świat w słowach i obrazach”. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy III gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000. Słownik Języka Polskiego.

I Część wstępna.
1. Sprawdzenie obecności.
2. Podanie tematu lekcji, celu lekcji i nacobezu.
II Część właściwa.
1. Odczytanie noty biograficznej o Sławomirze Mrożku.
2. Odczytanie opowiadania z podziałem na role.
3. Wyjaśnienie słowa „szuler” za pomocą SJP.
SZULER – nałogowy gracz w gry hazardowe, oszukujący w grze, najczęściej w karty.
4. Podanie synonimów do słowa „szuler” w celu wzbogacenia słownictwa – burza mózgów.
Synonimy so słowa „szuler”: oszust karciany, hazardzista, krętacz, matacz, macher, kombinator, naciągacz, malwersant, manipulator, hochsztapler, kanciarz, defraudant, hipokryta, kłamca, gracz, szachraj, przywłaszczyciel, cwaniak...
Następnie nauczyciel pyta uczniów, czy znają jakieś karciane sztuczki, czy zdarzyło im się kiedyś oszukiwać podczas gry w karty?
5. Podanie definicji paradoksu, czyli twierdzenia logicznie prowadzącego do zaskakujących lub sprzecznych wniosków. Paradoksem będzie jawne przyznanie się do bycia szulerem.
6. Podanie elementów świata przedstawionego:
A) Miejsce akcji – mieszkanie jednego z graczy.
B) Czas akcji – nie przekracza jednego wieczoru.
C) Bohaterowie :
Szuler- bohater główny i tytułowy, cudzoziemiec, jawnie przyznaje się do tego, że jest oszustem, proponuje pozostałym bohaterom grę, ale jak sam mówi – nie namawia ich do niej, ani nie odradza. (Wystawia bohaterów na próbę – chce wypróbować ich wiarę i motywację oraz wolę walki). Jawi się jako człowiek mądry, znający mechanizmy ludzkiej psychiki. Jest spokojny, opanowany, zachowuje zimną krew i hart ducha. Jest bardzo pewny siebie. W czasie gry podkreśla, że jego wygrana nie jest kwestią szczęścia tylko tego, że jest szulerem. Przewidział, że bohaterowie zniechęcą się do gry i będą przegrywać. (Celem jego zachowania było pokazanie graczom ich słabości i prawidłowości zachowań.)
Nowosądecki
Narrator
Beyer
7. Rozdanie poleceń uczniom według podziału na kolory (indywidualizacja nauczania według stopnia trudności):
- osoby „czerwone” – dopuszczający,
- osoby „niebieskie” – dostateczny,
- osoby „zielone” – dobry,
- osoby „różowe” – bardzo dobry.
Uczniowie zastanawiają się, jak poszczególni bohaterowie zareagowali na jawne stwierdzenie szulera, że jest kłamcą, człowiekiem złym, który bez skrupułów oszukuje.
POLECENIE 1 Na wykonanie zadania masz 10 minut.
Dla osób „czerwonych” - Napisz jak zachował się Nowosądecki wobec jawnego stwierdzenia szulera.
Dla osób „niebieskich” – Napisz jak zachował się narrator wobec stwierdzenia szulera.
Dla osób „zielonych” – Napisz jak zachował się Beyer wobec stwierdzenia szulera.
Dla osób „różowych”- Napisz jaki cel miał szuler przystępując do gry i mówiąc, że jest oszustem karcianym.
Postawa Nowosądeckiego - jest niezadowolony, z tak szczerego wyznania, nie wierzy w tę szczerość, chce koniecznie sprawdzić przeciwnika, szuka motywów tego wyznania, chce odkryć za wszelką cenę prawdziwą twarz oszusta.
Postawa narratora – jest słaby i niekonsekwentny, nie chce grać z szulerem z powodów moralnych, uważa, że z kłamcami i oszustami nie należy się zadawać, gdyż tak jest przyjęte w społeczeństwie, pragnie iść na kompromis, brak mu siły przebicia, próbuje sprawę załagodzić, prosi szulera, by przegrał choć raz.
Postawa Beyera – dostosowuje się do większości, konformista, człowiek, który nie ma swojego zdania, łatwo przystosowuje się do poglądów innych, obawia się wyrazić swoje stanowisko.
Szuler przystępując do gry i przyznając się do tego, że jest oszustem chciał pokazać graczom ich własne słabości i prawidłowości ich zachowań. Wystawił ich na próbę, aby sprawdzić ich wiarę i motywację oraz wolę walki.
Odczytanie odpowiedzi przez wybranych uczniów. Udzielenie uczniowi informacji zwrotnej. Wystawienie ocen.
III Część podsumowująca.
WNIOSKI: Nie wszyscy mogą zrozumieć tego, który jawnie przyznaje się do oszustwa, zła. Niektórzy uważają go za dziwnego. Często nie wierzymy drugim ludziom, nie wierzymy swojej intuicji, chcemy kierować się tylko rozumem.

Zadanie uczniom pytań podsumowujących:
Dlaczego opowieść o szulerze była dziwna?
Czego dowiedzieliście się na dzisiejszej lekcji? O czym mówiliśmy?