Innowacja pedagogiczna "e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka"

Innowacja pedagogiczna "e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka"

WSTĘP
"Matematyka jest delikatnym kwiatem,
który rośnie nie na każdej glebie
i zakwita nie wiadomo kiedy i jak."
(Jean Fabre)

Przedszkole odgrywa znaczącą rolę w rozbudowywaniu matematycznej sfery pojęciowej dziecka. Edukację matematyczną dzieci w wieku przedszkolnym należy widzieć szeroko. Musi być połączona z kształtowaniem odporności emocjonalnej, ćwiczeniami pewnych umiejętności matematycznych oraz z intensywnym rozwojem. Wiek przedszkolny obejmujący lata od trzeciego do szóstego roku życia jest szczególnym okresem w rozwoju dziecka z uwagi na sposób poznawania rzeczywistości dokonujący się poprzez swobodne zdobywanie doświadczenia i mimowolne uczenie się, oraz ze względu na środowisko wychowawcze domu i przedszkola. Następuje w tym okresie znaczny postęp w rozwoju umysłowym dziecka.
Edukacja matematyczna w przedszkolu ma przygotować dzieci do posługiwania się pewnymi pojęciami matematycznymi, do zrozumienia których dochodzą poprzez samodzielne działanie.
W zdobywaniu doświadczeń matematycznych ogromne znaczenie ma trening, który rozwija umiejętności dziecka i pozwala mu pokonać kolejne etapy liczenia. Organizowane sytuacje dydaktyczne sprawiają, że ćwiczenie dziecięcego liczenia poprzez różnorodne zabawy umożliwiające manipulowanie oraz wykorzystanie każdej życiowej sytuacji do wzbogacania liczby doświadczeń matematycznych bardzo pomaga w zdobywaniu kompetencji intelektualnych do uczenia się matematyki i owocuje wysokim stopniem przyswojenia przez dziecko pojęć i umiejętności matematycznych.
Dynamiczny rozwój techniki, która wdziera się do wszystkich dziedzin naszego życia i coraz więcej znaczy we wszystkich dyscyplinach nauki, skłania nas do wykorzystania technologii informatycznej w nauce matematyki poprzez zabawy i gry multimedialne. Komputer to narzędzie pracy, bez którego współczesna edukacja nie może się obejść, dlatego skłoniłam się do wykorzystania go jako nowoczesny środek audiowizualny, jako multimedialne źródło informacji. Komputer tak bliski współczesnemu dziecku pozwoli przybliżyć go do świata matematyki, a także wzbogacić nasze zajęcia.

1. Charakterystyka innowacji pedagogicznej

Innowacja pedagogiczna w potocznym rozumieniu jest określana jako ,,wprowadzanie nowych rozwiązań”. Od lat w naszym przedszkolu nauczyciele wprowadzają elementy różnych metod innowacyjnych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom współczesnej edukacji i zmianom w programie nauczania, chcąc polepszyć jakość pracy naszej placówki i podnieść kompetencje matematyczne przedszkolaków nauczycielka mgr Agnieszka Regulska opracowała innowację pedagogiczną „e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka”.
Program innowacyjny jest zgodny z Podstawą programową wychowania przedszkolnego zatwierdzoną Rozporządzeniem MEN z dnia 17 czerwca 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Poz. 895) na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 oraz z 2016 r. poz. 35, 64, 195 i 668).
Program przeznaczony jest do realizacji z dziećmi w wieku przedszkolnym - 5,6 latkami od 1 listopada 2016r. do 23 czerwca 2017r.
Innowacja „e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka” ma charakter programowy i oparta jest na metodzie prof. Edyty Gruszczyk Kolczyńskiej. Stanowi uzupełnienie i rozszerzenie treści podstawy programowej wychowania przedszkolnego i programu, na którym pracują grupy „Mądre Sowy” i „Tygryski” w roku szkolnym 2016/2017. Proponowane zajęcia i zabawy matematyczne z wykorzystaniem komputera i tablicy multimedialnej cieszą się dużym zainteresowaniem dzieci, rozbudzają ich aktywność poznawczą oraz inspirują do kreatywnego myślenia. Komputer jako nowoczesny środek dydaktyczny, stwarza nowe możliwości wspomagania edukacji. Podjęcie tego wezwania jest niezwykle korzystne, gdyż wychodząc naprzeciw zainteresowaniom dzieci, można równocześnie znacznie podwyższyć efektywność procesu dydaktycznego. Większość dzieci w wieku przedszkolnym ma już za sobą pierwsze kontakty z tym narzędziem w postaci gier typu sprawnościowego.
Zgodnie z postulatami pracy dydaktyczno - wychowawczej zajęcia matematyczne w przedszkolu mają na celu przyczynienie się do możliwie harmonijnego i integralnego rozwoju umysłowego dziecka. Zajęcia odbywają się 2 razy w tygodniu w formie zorganizowanych zajęć dydaktycznych oraz w postaci zabaw i gier, prowadzonych w godzinach pracy przedszkola, a realizacja treści programowych odbywać się będzie w ramach zajęć dydaktyczno – wychowawczych oraz zabaw w grupie 5,6 latków i 4,5 latków.

2. Założenia programowe

Głównym założeniem innowacji jest podnoszenie umiejętności matematycznych przedszkolaków, motywowanie ich do zdobywania wiedzy, zwiększenie aktywności na zajęciach, ukazania atrakcyjności matematyki poprzez stosowanie technologii informatycznej, wskazania jej praktycznego zastosowania w życiu codziennym, rozwijanie logicznego rozumowania.
Program zakłada zastosowanie na zajęciach nowoczesnych metod nauki z wykorzystaniem technologii informacyjno - komunikacyjnych, wprowadzeniu nowej formy poznawania świata matematyki poprzez korzystanie z programu multimedialnego z serii „Matematyka na wesoło 5,6 lat” i „Matematyka na wesoło 6,7 lat” oraz wykorzystywanie zadań na tablicę multimedialną.
W grupach przedszkolnych kształtowanie pojęć matematycznych, już od najmłodszych lat, ukierunkowane jest na odnajdywanie treści matematycznych we wszystkich „zwykłych” codziennych zajęciach, takich jak: porządkowanie zabawek czy siadanie do posiłku i wiele innych. Niniejsza innowacja pedagogiczna jest wprowadzana w celu zachęcenia wszystkich wychowanków do zabawy matematyką oraz ze względu na to, że wiele dzieci ma trudności w uczeniu się zagadnień matematycznych i boją się jej.
Program ma charakter otwarty - jego treści mogą być rozszerzane w zależności od zainteresowań dzieci. Treści programowe zostały opracowane w obszarach dotyczących:
1. Orientacji przestrzennej - nabywania umiejętności posługiwania się określeniami wskazującymi położenie i kierunek.
2. Rytmów i rytmiczności.
3. Określeń czasu.
4. Przewidywania następstw - przyczyna i skutek.
5. Kardynalnego i porządkowego aspektu liczby. Rozwiązywania zadań z treścią, zapisywania czynności matematycznych znakami. Porównywania liczb.
6. Klasyfikowania, systematyzowania.
7. Intuicji geometrycznych - poznawania kształtów figur geometrycznych.
8. Nabywania umiejętności konstrukcyjnych i manipulacyjnych z wykorzystaniem różnych kształtów i figur geometrycznych.
9. Kształtowania odporności emocjonalnej i zdolności do wysiłku intelektualnego.
Celem wprowadzenia innowacji matematycznej „e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka” do programu pracy wychowawczo-dydaktycznej nie jest ani nauka liczenia, ani też nauka terminologii matematycznej. Chodzi tu o kształcenie nawyku logicznego myślenia poprzez spostrzeganie, określanie i klasyfikowanie przedmiotów czy zjawisk oraz stosunków zaistniałych między nimi. Tym samym jest to przygotowanie dzieci do przyszłej nauki w szkole, a w szczególności do dalszego kształcenia matematycznego.

3. Cele innowacji pedagogicznej

Cele ogólne
• Wzbogacenie oferty edukacyjnej przedszkola w zakresie wychowania przedszkolnego o możliwości rozwijania zainteresowań i nabywania umiejętności związanych z naukami ścisłymi a także rozwijanie motywacji do nauki, jako źródła wiedzy poprzez zastosowanie technologii informatycznej.
• Wdrażanie do wykonywania operacji dodawania i odejmowania w zakresie liczb
naturalnych (posługiwanie się kalkulatorem, cyframi i wybranymi znakami matematycznymi), rozpoznawanie cyfr , rozwijanie motywacji do nauki jako źródła wiedzy.
• Kształtowanie umiejętności dokonywania, w toku działania, prostych operacji umysłowych: porównywania, klasyfikowania, uogólniania i odnajdywania oraz rozumienia związków przyczynowo – skutkowych.
• Wspieranie ciekawości, samodzielności i aktywności dzieci w toku działań podejmowanych z zakresu edukacji matematycznej i informatycznej.

Cele szczegółowe
Dziecko potrafi:
• Działać konstruktywnie, mimo przeżywanych negatywnych emocji.
• Posługiwać się pieniędzmi.
• Zaplanować i oszacować.
• Lepiej dodawać i odejmować liczby naturalne, wykonywane w pamięci i na konkretach.
• Liczy obiekty i odróżnia błędne liczenie od poprawnego;
• Rozpoznawać obraz cyfry oznaczające liczby.
• Sprawniej rozwiązywać proste działania matematyczne z użyciem znaków: +, -, =.
• Szybciej rozpoznawać podstawowe figury geometryczne płaskie i przestrzenne (koło, prostokąt, kwadrat, trójkąt, kula, sześcian).
• Kojarzy kształty figur przestrzennych z przedmiotami codziennego użytku.
• Lepiej klasyfikować i segregować różne przedmioty i figury geometryczne (według wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia itp.).
• Sprawniej określać kierunki w przestrzeni.
• Stosować określenia dotyczące położenia przedmiotów w przestrzeni.
• Konstruować gry matematyczne.
• Dokładniej określać ciężar, przez porównywanie za pomocą wagi.
• Lepiej rozpoznawać i nazywać emocje.
• Korzystać z komputera.
• Obsługiwać proste programy multimedialne.
• Zapisywać wszystkie cyfry,

4. Metody i formy pracy
Metody czynne:
• zajęć praktycznych – wykonywanie przez dzieci różnych zadań o charakterze praktycznym, powtarzanie wiedzy z danego zakresu,
• zadań stawianych dziecku - zabawy badawcze, doświadczenia, eksperymenty
• metody problemowe - gry dydaktyczne, gry multimedialne, burza mózgów,
• kierowanie działalnością dziecka poprzez inspirowanie oraz podsunięcie pomysłu do samodzielnych działań,
• metody ekspresyjne – działalność plastyczna i konstrukcyjna dzieci, - aktywizujące – gry dydaktyczne i multimedialne.

Metody percepcyjne:
• obserwacja,
• pokaz,
• podanie przykładu, wzoru postępowania.

Metody słowne:
• pogadanki i prelekcje,
• opis,
• objaśnienia,
• instrukcje słowne omawianie gier, ilustracji, układanek, plansz matematycznych, mat do działań ruchowych, twisterów, prostych programów komputerowych.

Metody operatywne:
• metoda ćwiczeń,
• metoda praktycznych działań,
• gry, zabawy

Formy pracy
• praca indywidualna,
• w małych zespołach dwu lub trzyosobowych,
• praca z całą grupą.

5. Przewidywane efekty:

W wyniku realizacji działań związanych z programem, dzieci kończące przedszkole, będą potrafiły:
1. Lepiej dodawać i odejmować liczby naturalne w pamięci i na konkretach.
2. Znać obraz graficzny cyfry i zapisać go.
3. Sprawniej rozwiązywać proste działania matematyczne z użyciem znaków: +, -, =.
4. Lepiej rozpoznawać podstawowe figury geometryczne płaskie i przestrzenne .
5. Kojarzyć kształty figur przestrzennych z przedmiotami codziennego użytku.
6. Łatwiej i szybciej klasyfikować i segregować różne przedmioty.
7. Lepiej klasyfikować zbiry według wzrastającej lub malejącej liczby ich elementów.
8. Samodzielnie konstruować gry matematyczne.
9. Łatwiej określać ciężar, przez porównywanie za pomocą wagi szalkowej, ręki.
10. Lepiej określać kierunki w przestrzeni.
12. Dokładniej stosować określenia dotyczące położenia przedmiotów w przestrzeni.
13. Rozróżniać stronę lewą i prawą, określać kierunki i ustalać położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów,
14. Lepiej rozwijać odporność emocjonalną.
15. Posługiwać się komputerem i obsługiwać poznane programy i gry multimedialne.
16. Ustalać równoliczność dwóch zbiorów, a także posługiwać się liczebnikami porządkowymi.
17. Znać stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.

6. Tematyka zajęć
Obszary edukacji matematycznej/ tematyka zajęć, konkretne umiejętności, sytuacje edukacyjne
Orientacje przestrzenne.
1. Rozwijanie orientacji przestrzennej.
2. Określanie kierunków w przestrzeni względem osi ciała. Nazywanie części ciała.
3.Wykorzystywanie wiedzy dotyczącej orientacji w przestrzeni w sytuacjach zadaniowych. -
4. Określanie prawa i lewa strona.
5. Określanie położenia przedmiotów wokół siebie i drugiego człowieka.
6. Poruszanie się w przestrzeni w określonych kierunkach.
Kształtowanie pojęć liczbowych i rozwijanie umiejętności liczenia - posługiwanie się liczebnikami w aspekcie kardynalnym i porządkowym.
1. Liczenie obiektów niewidocznych
2. Umieszczanie odpowiedniej liczby pod zbiorem.
3. Przeliczanie przedmiotów codziennego użytku, zabawek, liczmanów liczebnikami głównymi w zakresie 10.
4.Poprawne posługiwanie się liczebnikami porządkowymi (np. podczas wykonywania czynności samoobsługowych)
5.Poznanie aspektu kardynalnego liczby.
6.Doliczanie i odliczanie jako praktyczne czynności dodawania i odejmowania w zakresie 10 (na prostych przykładach).
7.Manipulowanie przedmiotami i ustalanie wyniku w zakresie dostępnym dziecku.
8.Tworzenie zbiorów o podanej liczbie elementów.
9.Gry multimedialne z wykorzystaniem tablicy interaktywnej
10. Rozszerzenie zakresu liczenia
11. Zapis liczb.

Podstawowe wiadomości o zbiorach
1.Grupowanie przedmiotów ze względu na ich przynależność wraz z uzasadnieniem.
2.Klasyfikowanie przedmiotów wg kilku cech.
3.Porównywanie zbiorów równolicznych i różnolicznych (stosowanie określeń: więcej, mniej, równo)
4.Kształtowanie umiejętności określania ilości przedmiotów w zbiorze.
5.Posługiwanie się pojęciem „para” przy określaniu zbioru dwuelementowego (wykorzystywanie naturalnych okazji np. para butów)
6. Wyodrębnianie części wspólnej zbioru
7.Odwzorowywanie zbiorów.
8.Odtwarzanie zbiorów.
9. Gry multimedialne z wykorzystaniem tablicy interaktywnej

Wielkość, kolor, kształt - czyli figury geometryczne
1.Porządkowanie klocków, zabawek, figur z mozaiki geometrycznej według kształtu, wielkości, koloru, itp.
2.Wyodrębnianie w najbliższym otoczeniu i na obrazkach kształtu figur geometrycznych płaskich i przestrzennych.
3.Manipulowanie figurami geometrycznymi płaskimi i przestrzennymi bez konieczności ich nazywania – korzystanie z: klocków Dienesa, mozaiki geometrycznej, klocków drewnianych, plastikowych, piłek, pudełek z otworami o różnych kształtach; uczestniczenie w zabawach kołowych ze śpiewem.
4.Tworzenie z mozaiki geometrycznej dowolnych wzorów, kompozycji.
5.Odwzorowywanie kształtu poznanych figur; tworzenie figur z szarf, sznurków, linek, lepienie z plasteliny, rysowanie odręczne lub przy pomocy szablonów, kalkowanie, malowanie, wycinanie.
6.Poprawne używanie nazw figur geometrycznych płaskich i przestrzennych: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt.
7. Rysowanie figur w programie Paint

Wysokość, długość, szerokość
1.Określanie wielkości przedmiotów. Stopniowanie określeń: duży-większy-największy, mały-mniejszy-najmniejszy.
2.Mierzenie długości: krokami, wspólną miarą, za pomocą miary i linijki, a następnie porównywanie obiektów mierzonych.
3. Określanie szerokości przedmiotów.
4. Różnicowanie, porównywanie i porządkowanie przedmiotów o różnej wielkości, szerokości i długości.

Ciężar
1.Ważenie przedmiotów w rękach i określanie ich ciężaru „na oko”
2.Ważenie przedmiotów codziennego użytku, zabawek, artykułów spożywczych za pomocą różnego rodzaju wag.
3.Rozróżnianie ciężaru przedmiotów bez użycie zmysłu wzroku, stosując określenia: ciężkie, lekkie; cięższe, lżejsze.

Organizacja przestrzeni i czasu
1.Układanie szeregów powtarzających się rytmów
2.Zwracanie uwagi na regularność powtarzających się rytmów.
3.dostrzeganie przemienności: dnia i nocy, pór dnia, dni tygodni, pór roku.
4.Określanie czasu i sposoby jego mierzenia.
5. Próby odczytania godziny

Ćwiczenie umiejętności logicznego myślenia i analizowania danych, programowanie.
1. Konstruowanie gier matematycznych.
2. Rozwiązywanie zagadek logicznych
3. Układanie i rozwiązywanie zadań z treścią oraz zapisywanie czynności matematycznych w sposób dostosowany do umiejętności dzieci.

Ćwiczenie spostrzegawczości, pamięci i koncentracji uwagi.
1.Tworzenie zabaw typu: „Znajdź różnice”, „Czego brakuje” „Ciepło zimno”, „Moje ciało”, „Wyczaruj z kółek” itp.

Gry i zabawy z wykorzystaniem komputera lub tablicy interaktywnej.
1.Programy graficzne
2.Gry edukacyjne: „Ćwiczenie interaktywne dla przedszkolaków”, „Klik”, „Reksio” itp.
3. Programy multimedialne z serii „Matematyka na wesoło 5,6 latki”
4. wykorzystanie gier i zadań na stronach internetowych: www.matzoo.pl, www.matematykainnegowymiaru.pl

Ewaluacja

Po realizacji zaplanowanych zagadnień zawartych w innowacji pedagogicznej „e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka” w czerwcu 2017 roku, zostanie sprawdzony poziom zdobytych wiadomości, umiejętności z zakresu umiejętności matematycznych i umiejętności wykorzystania technologii informatycznej w poznanym zakresie. Oceny podjętych działań dokonam poprzez:
1. Obserwację dzieci w czasie prowadzonych zajęć.
2. Ocenę zaangażowania i aktywności dzieci podczas zajęć.
3. Informacje zwrotne od rodziców dotyczące wpływy prowadzonych zajęć na umiejętności dzieci z zakresu pojęć matematycznych.
4. Analizy arkusza obserwacji dzieci we wrześniu i maju i ankiety dla rodziców.
5. Samoocena nauczycieli.
Uzyskane w ten sposób wyniki pozwolą ocenić stopień opanowania przez uczestników treści programowych oraz stopień osiągnięcia założonych celów.

Bibliografia
1. E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska „Metodyka i scenariusze zajęć z sześciolatkami
w przedszkolu, w szkole i w placówkach integracyjnych.”
2. Skura & Lisicki „Matematyka od przedszkola. Metody i zasady wprowadzania pojęć matematycznych. Przygotowanie do rozumienia liczb i posługiwania się nim”, W-wa 2015.
3. M-L. Winninger „Zabawy matematyczne i logiczne w przedszkolu.Cyklady.”
4. H. Moroz, „Rozwijanie pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym”, WSiP,
1982.
5. E. Gruszczyk-Kolczyńska, K. Dobosz, E. Zielińska „Jak nauczyć dzieci sztuki
konstruowania gier”.
6. J. Filip, T. Rams „Dzieci w świecie matematyki”, Kraków, Impuls, 2000.
7. S. E. Brown Raz, dwa, trzy spróbuj i ty, ”Zabawy matematyczne dla przedszkolaków”
Warszawa 1993, WSiP.
8. L. Rożek „Edukacja matematyczna w przedszkolu” Szczecin 2011.
9. Strona internetowa: www.matzoo.pl, www.matematykainnegowymiaru.pl
ZAŁĄCZNIK nr 1.

ANKIETA DLA RODZICÓW
Proszę o wypełnienie ankiety, która posłuży do wykonania ewaluacji i wyciągnięcia wniosków przez nauczyciela na nowy rok szkolny.

1. Czy Państwa dziecko chętnie uczęszcza na zajęcia matematyczne zorganizowane w ramach innowacji „e-Matematyka w wesołym świecie przedszkolaka”?

TAK NIE

2. Czy Państwo uważają, że tego typu dodatkowe zajęcia są potrzebne?

TAK NIE

3. Czy zajęcia przyczyniły się do kreatywności i śmiałości dziecka?

TAK NIE

4. Czy podjęte przez nauczyciela działania wpłynęły na rozwój zainteresowań i umiejętności matematycznych państwa dziecka?

TAK NIE

5. Czy państwa zdaniem wykorzystanie technologii informatycznej ułatwiło naukę matematyki dziecku?

TAK NIE
Dziękuję za wypełnienie ankiety.