Zespół Aspergera

W ostatnich latach znacznie wzrosła częstość występowania zaburzeń rozwoju należących do tzw.: autystycznego spektrum. W skład tego spektrum wchodzą zaburzenia bardzo podobne do autyzmu i przez wielu specjalistów uważane za jego łagodniejszą formę a mianowicie zespół Aspergera.
Choć sam Hans Asperger - austriacki pediatra i psychiatra- w roku 1944 użył nazwy "autystyczna psychopatia", to wiele lat później zaburzenie to zostało nazwane od jego nazwiska. Asperger swoje studium dotyczące opisywanego zespołu oparł na przykładzie czwórki dzieci, które nazwał "małymi profesorami". Sam Asperger jako dziecko również prezentował pewnie cechy opisanego przez siebie zespołu. Jedną z jego pacjentek była też późniejsza laureatka nagrody Nobla - Elfriede Jelinek.
Według Małgorzaty Kupisiewicz: "Zespół Aspergera to rozległe, całościowe zaburzenie rozwojowe, w którego obrazie klinicznym występuje zwykle spektrum zaburzeń autystycznych(>autyzm wczesnodziecięcy), głównie funkcjonalnych o łagodnym stopniu nasilenia przy jednocześnie normalnym lub wysokim poziomie inteligencji i dobrze rozwiniętej mowie w zakresie słownictwa i gramatyki."
Główne problemy osób z zespołem Aspergera dotyczą, podobnie jak w autyzmie, zaburzenia rozwoju zdolności społecznych oraz ograniczonych, stereotypowych zachowań i zainteresowań. W zachowaniu dziecka widoczne jest uporczywe zaabsorbowanie określonymi tematami oraz przywiązanie do stałych schematów aktywności. Trudności tych dzieci ujawniają się szczególnie wyraźnie w ich relacjach z rówieśnikami. Dotyczą ograniczonej zdolności do empatii, trudności w rozumieniu abstrakcyjnego rozumienia języka. Problemy obejmują także kontakt wzrokowy, odczytywanie komunikatów zawartych w mimice, postawie ciała i gestykulacji . Osoby dotknięte tym zespołem prezentują różnego rodzaju problemy z prowadzeniem rozmowy, np. dopasowaniem swojej wypowiedzi do grupy odbiorców ( nauczyciele, a rówieśnicy) zrozumieniem, że rozmowa to dialog, więc polega na wypowiedziach naprzemiennych, a nie na opowiadaniu o własnych zainteresowaniach, rozumieniem dowcipów, przysłów, przenośni, oraz wyrazów wieloznacznych. Innym problemem w porozumiewaniu się jest nieumiejętność odbierania sygnału zniecierpliwienia, zniechęcenia, czy potrzeby zmiany tematu lub zakończenia rozmowy. Osoby z AS z tego powodu postrzegane są jako samolubne, egocentryczne lub nadmiernie narzucające się. Tempo ich rozwoju poznawczego jest prawidłowe i często posiadają oni wybitną inteligencje i niezwykłe talenty. Wiedza osoby z zespołem Aspergera w wybranej dziedzinie może w znaczący sposób wykraczać poza wiedze szkolną czy uniwersytecką. Jednocześnie zaś ta sama osoba może nie mieć żadnej wiedzy z zakresu przedmiotów obowiązujących w szkole, którymi nie jest zainteresowana. Dodatkowo u osób z zespołem Aspergera mogą występować takie problemy, jak: zaburzenia sensoryczne w zakresie wszystkich zmysłów oraz zaburzenia koordynacji ruchowej (niezręczność, niezdarność, niezgrabność ruchowa). " Przyczyny zespołu Aspergera pozostają zagadką, jednak wiele przemawia za genetycznym podłożem tej przypadłości. Doktor Eric Peterson z Uniwersytetu Kolorado w Denver wykazał, że u dzieci chorych rodziców częściej diagnozuje się tę przypadłość niż u nieobciążonych genetycznie, wskazywane są juz nawet konkretne geny, które miałyby prowadzić do zmian chorobowych." Pojedyncze geny, tak zwane autystyczne, mogą zwiększać umiejętności intelektualne, ale kiedy jest ich za wiele wywołują chorobę. Według danych z 2009 roku w Polsce żyje 30 tys. osób autystycznych, a tych z objawami AS może być dwukrotnie więcej. "Chłopcy i mężczyźni wykazują symptomy zespołu Aspergera 4-krotnie częściej niż dziewczęta i kobiety. Jedna z hipotez głosi, że przyczyna nie tkwi wyłącznie w różnicach w układzie chromosomów. Dziewczęta mają wrodzone zdolności do kompensowania niedostatków psychoruchowych objawiających się w związku z chorobą.".
Mimo zaburzonych interakcji społecznych, Peter Szatmari wskazuje, że: " (...)ci ludzie potrzebują społecznych kontaktów i przyjaźni, nawet jeżeli zachowują się całkiem inaczej, szczególnie jako małe dzieci. To pragnienie otrzymywania uczuć i uwagi rośnie w miarę dojrzewania."
Problem ten obrazuje wypowiedź Naokiego Higashida, 13-letniego japońskiego nastolatka z autyzmem, autora książki pt. "Dlaczego podskakuję?", który mówi: "Nie wierzę, żeby jakikolwiek człowiek naprawdę chciał, żeby zostawić go samego. Nie, my,autycy, martwimy sie raczej, że przysparzamy wam kłopotów, że was denerwujemy. Dlatego właśnie trudno nam być z innymi. Dlatego właśnie w końcu zostawiają nas samych. Tak naprawdę uwielbiamy być z innymi ludźmi, ale ponieważ to nigdy, nigdy nie wychodzi, w końcu przyzwyczajamy się do samotności, nawet tego nie zauważając. Kiedy słyszę, że ktoś mówi, że ja tak bardzo lubię być sam, czuję się rozpaczliwie samotny. Jakby ktoś świadomie mnie odpychał.".
Na zakończenie podaję osoby, u których podejrzewano lub zdiagnozowano zespół Aspergera:
• Michał Anioł ( malarz)
• Wolfgang Amadeusz Mozart (kompozytor)
• Hans Christian Andersen ( pisarz)
• Alfred Hitchock (reżyser filmowy)
• Albert Einstein ( fizyk)
• Michalina Wisłocka ( seksuolog , autorka " Sztuki kochania")
• Temple Grandin ( doktor zootechniki)
• Donna Williams ( pisarka)
• Leonard Messi ( piłkarz)
Literatura:
-Ewa Pisula "Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia"; wyd. Harmonia; Gdańsk 2012r.
-Małgorzata Kupisiewicz "Słownik pedagogiki specjalnej"; wyd. PWN; Warszawa 2013r.
-Peter Szatmari "Uwięziony umysł-opowieść o ludziach z autyzmem"; wyd. Znak; Kraków 2007r.
-Naoki Higashida "Dlaczego podskakuję?"; wyd. W.A.B; Warszawa 2015r.