Program nauczania języka migowego w przedszkolu dla dzieci pięcio- i sześcioletnich

Innowacja pedagogiczna
Miejskie Przedszkole nr 16 w Częstochowie

Słowa gestem malowane

Program nauczania języka migowego w przedszkolu
dla dzieci pięcio- i sześcioletnich

Opracowały:
mgr Monika Rachwał
mgr Joanna Świącik

Spis treści:

I Wstęp
II Założenia ogólne
III Cele
IV Metody i formy pracy
V Środki dydaktyczne
VI Przewidywane efekty
VII Treści nauczania
VIII Ewaluacja
IX Bibliografia

Żeby się porozumieć, trzeba nastawić się
na tę samą częstotliwość fal,
w przeciwnym razie słowa wypowiadane są
jakby w innym języku i nie trafiają do serca

Salvina Bullrich

I Wstęp

Język migowy to system znaków umownych wykonywanych przy użyciu gestów i mimiki, służący do porozumiewania się bez użycia narządu słuchu. Język migowy używany jest głównie przez osoby, u których doszło do uszkodzenia słuchu w stopniu znacznie utrudniającym albo wręcz całkowicie uniemożliwiającym odbiór mowy wyłącznie drogą słuchową.
W Polsce funkcjonują równolegle dwa języki migowe – Polski Język Migowy (PJM) oraz tzw. System Językowo-Migowy (SJM). Język migowy jest alternatywnych sposobem komunikacji, często nie wyklucza nauki mowy a ją wspomaga.
Dlaczego język migowy w przedszkolu?
1. Dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzuje ogromna wrażliwość i ufne rozumienie, dlatego warto w tym okresie pracować nad przekazywaniem pozytywnych wartości, tolerancji wobec niepełnosprawnych, w tym przypadku osób niesłyszących i niedosłyszących. Dzieci w tym okresie rozwoju zaczynają dostrzegać „inność” , zadają przy tym mnóstwo pytań. I tu właśnie rola rodzica, a w przedszkolu nauczyciela. To od nas zależy, czy nasi wychowankowie będą akceptowały osoby niepełnosprawne, czy będą się umiały z nimi porozumieć.
Uczenie języka migowego pięcio -, sześciolatki poza wskazaniem na integrację i naukę tolerancji, doskonale wpływa na rozwój dziecka i w sposób szczególny pobudza myślenie i wyobraźnię. Dodatkowo kształtuje motorykę małą, koordynację wzrokowo- -ruchową, spostrzegawczość. Dzieci w tym wieku mają doskonałą pamięć i, jak wiemy, szybko uczą się języków obcych, a więc i języka migowego.
2. Trzeba też zwrócić uwagę na fakt, iż coraz częściej do przedszkola przychodzą dzieci z wielorakimi niepełnosprawnościami, w tym z niedosłuchem w różnym stopniu. Na pewno dużym walorem placówki będzie to, iż dziecko stanie się rozumiane przez rówieśników, że dzieci będą podejmować próby komunikacji, a przez to integracji.

II Założenia ogólne
Głównym założeniem innowacji jest nauka podstaw języka migowego, jako innego sposobu komunikacji poprzez umowne gesty oraz nauka tolerancji.
Uczestnikami innowacji będą dzieci pięcio- i sześcioletnie z naszego przedszkola.
Termin realizacji: październik 2017- czerwiec 2018 (z możliwością przedłużenia na kolejne lata). Zajęcia prowadzone są w grupach przedszkolnych i trwają ok. 20- 30 minut raz w tygodniu.
Innowacja zakłada też zajęcia otwarte dla rodziców i nagranie oraz publikacja w Internecie teledysku bądź przedstawienia w języku migowym w wykonaniu dzieci objętych programem.

III Cele:
Cel główny: Wdrażanie do tolerancji inności w świecie społecznym poprzez kontakt z elementarnymi znakami języka migowego.
Cele szczegółowe:
- poznanie podstawowych znaków ideograficznych z różnych kategorii i tworzenie z nich wypowiedzeń
- poznanie alfabetu palcowego (daktylografia wg SJM)
- usprawnianie motoryki małej
- poprawa koordynacji wzrokowo – ruchowej
- usprawnianie pamięci i koncentracji
- rozwijanie kompetencji społecznych
- rozwój kreatywności
- nauka tolerancji

IV Metody i formy pracy
W innowacji zastosowane będą następujące metody:
- metoda pokazu
- ćwiczenia praktyczne
- gry i zabawy ruchowe
- pogadanka
- metoda dramy, inscenizacja
Formy pracy:
- w grupie
- indywidualna
- w parach
V Środki dydaktyczne
- ilustracje, piktogramy
- komputer, tablica interaktywna
- bransoletki na rękę
- odtwarzacz CD
- materiały utrwalające

VI Przewidywane efekty:
Po zrealizowaniu powyższego programu dziecko:
- Wie, że są wśród nas osoby niesłyszące i porozumiewają się gestami czyli językiem migowym
- jest tolerancyjne wobec osób niepełnosprawnych
- zna podstawowe zwroty i znaki języka migowego, potrafi stworzyć z nich krótkie wypowiedzi i stworzyć scenkę sytuacyjną
- zna alfabet języka migowego
- staje się sprawniejsze manualnie poprzez konieczność używania rąk do ćwiczeń języka migowego

VII Treści nauczania:
1. Część teoretyczna: pogadanki:
- czym jest język migowy?
- kto się nim posługuje, gdzie możemy zobaczyć osoby posługujące się tym systemem?
- rozmowa o tolerancji
2. Ćwiczenia usprawniające pracę palców, rąk (zabawy paluszkowe), nauka schematu ciała (prawa- lewa strona)
3. Nauka słów- gestów oraz tworzenie z nich zdań. Obejmuje następujące działy tematyczne:
• Zwroty grzecznościowe (proszę, dziękuję, dzień dobry itp.)
• Liczebniki główne
• Środowisko rodzinne (nazwy członków rodziny, sprzętów)
• Czasowniki podstawowe (np. jeść, iść, robić, chcieć)
• Zaimki i przyimki podstawowe
• Części ciała
• Jedzenie
• Uczucia, emocje
• Pogoda
• Wyrażenia związane z przedszkolem, szkołą
• Zwierzęta
• Wyrażenia związane z przedstawieniem się (Jak mam na imię?, Ile mam lat?, Gdzie mieszkam?)
• Czas i przestrzeń
• Słowa- gesty związane z aktualnymi świętami, porami roku
4. Nauka alfabetu języka migowego.
5. Tworzenie scen dramowych, piosenek w języku migowym.

VIII Ewaluacja:
W celu sprawdzenia programu i jego efektów wykorzystane zostaną następujące formy i narzędzia:
- ankieta dla rodziców
- ankieta dla nauczycieli
- zajęcia otwarte dla rodziców i nauczycieli
- opinia dyrektora placówki

IX Bibliografia:
Pietrzak W., Język migany w szkole, Warszawa 1992
Portal: migam.pl