Program zajęć rewalidacyjnych dla dziecka z Zespołem Aspergera

Program zajęć rewalidacyjnych dla dziecka z Zespołem Aspergera

Program zajęć rewalidacyjnych został opracowany dla dziecka
5-letniego z Zespołem Aspergera na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego nr ................. wydanego przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w ..... w dn. ........ r. oraz na podstawie wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania dziecka.
Imię i nazwisko dziecka: ............... ur. 21.02.2012
Rodzaj zajęć: rewalidacyjne o charakterze korekcyjno-kompensacyjnym i terapeutycznym
Wymiar zajęć: 2 godziny tygodniowo (4 x 30 minut)
Okres realizacji zajęć: 01.09.2017 do 30.06.2018

Zalecenia zawarte w orzeczeniu:
•zastosować względem dziecka formę kształcenia specjalnego z uwagi na zespół Aspergera do czasu podjęcia nauki w szkole. Ta forma zajęć może być realizowana w przedszkolu specjalnym lub w oddziale specjalnym, w przedszkolu integracyjnym lub w oddziale integracyjnym, w przedszkolu zorganizowanym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, lub w przedszkolu ogólnodostępnym z uwzględnieniem zajęć rewalidacyjnych;
•objąć zajęciami rewalidacyjnymi;
•dostosować warunki realizacji potrzeb edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka;
•zapewnić dodatkową osobę wspomagającą proces kształcenia i wychowania zgodnie z § 7 ust. 2 rozp. MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (DzU z 2015 r. poz. 1113);
•objąć chłopca pomocą psychologiczno-pedagogiczną na terenie przedszkola w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych;
•konieczna jest stała współpraca z rodzicami chłopca;
•dalsza opieka lekarza psychiatry i podjęcie działań zgodnie z zaleceniem lekarza.

Diagnoza funkcjonowania dziecka

Diagnozę opracowano w oparciu o :
- orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego nr ....................... wydanego przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w .......................
- opinię psychologiczną wydaną przez psycholog ......... z dnia ............... r.
- IPET opracowany w Przedszkolu nr .... dnia ............. roku;
- spostrzeżenia wychowawców uczących dziecko;
- spostrzeżenia rodziców dziecka;
- obserwacje własne podczas zajęć przedszkolnych programowych, zabaw z rówieśnikami, zajęć terapeutycznych.

Mocne strony:

1. Komunikacja, rodzaj aktywności, zasób słownictwa, wady wymowy)
- rozumie polecenia,
- potrafi zakomunikować swoje potrzeby,
- komunikuje się za pomocą zdań,
- prawidłowo artykuluje głoski,
- poprawnie różnicuje głoski opozycyjne,
- posiada odpowiedni do wieku zasób słów.
2. Samodzielność i samoobsługa
- sam się ubiera i rozbiera w przedszkolu,
- samodzielnie spożywa posiłki,
- samodzielnie korzysta z toalety,
- komunikuje swoje potrzeby.

3. Funkcjonowanie społeczne:
- dąży do kontaktu z rówieśnikami;
- inicjuje zabawę;
-potrafi przeprosić za swoje zachowanie.
4. Funkcjonowanie poznawcze:
-rozwój intelektualny w normie,
- rozumie kierowane do niego polecenia
- bardzo dobra pamięć – potrafi odtwarzać ruchy zapamiętane w telewizji
- rozumowanie arytmetyczne przeciętne, odpowiednie do wieku
- klasyfikowanie na poziomie przeciętnym

5. Funkcjonowanie percepcyjno-motoryczne
- słuch prawidłowy,
-identyfikuje i różnicuje dźwięki z najbliższego otoczenia, powtarza ciągi samogłosek, sylab i prostych wyrazów,
- odpowiednie do wieku kształtujące się funkcje wzrokowo-przestrzenne: analiza i synteza wzrokowa, spostrzegawczość, koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz sekwencyjna pamięć wzrokowa,
- jest sprawny fizycznie, biega, skacze,
- lubi zabawy ruchowe i chętnie w nich uczestniczy,
- naśladuje gesty nauczyciela,
-lateralizacja prawostronna

6. Poziom wiedzy i umiejętności, przebieg uczenia się
- poziom przeciętny
7. Czynniki motywujące
- pochwała, zachęta

Słabe strony – obszary wymagające wsparcia

1. Komunikacja, rodzaj aktywności, zasób słownictwa, wady wymowy)
- trudności w komunikacji niewerbalnej – nie utrzymuje spontanicznego kontaktu wzrokowego,
- buduje zdania nie zawsze poprawne pod względem gramatycznym,
- mowa opowieściowa jest słabo rozwinięta

2. Samodzielność i samoobsługa
- od rodziców wymaga, żeby oni go ubierali i rozbierali

3. Funkcjonowanie społeczne:
-nie potrafi bawić się z dziećmi, niszczy budowle, bije, nie podejmuje zabaw tematycznych,
-często popada w konflikty z rówieśnikami, bywa agresywny i wulgarny wobec rówieśników i matki, straszy kolegów, że np.: “zabierze ich policja”,
-duże trudności sprawia mu dostosowanie się do norm i zasad obowiązujących podczas zabaw swobodnych i tych zorganizowanych przez nauczyciela,
-wymaga od kolegów całkowitego podporządkowania,
-jego zabawy często są chaotyczne, agresywne,
-ma trudności z empatyzowaniem – mówi przykre rzeczy bez poczucia winy, trudność z przyjmowaniem perspektywy innych osób, dostosowaniem swojego zachowania do emocji drugiej strony,
- ma trudność ze zrozumieniem zwierzchnictwa i autorytetu osób dorosłych;
- frustruje się i złości w sytuacjach stawiania granic,
-niska potrzeba afiliacji,
-trudność w utrzymywaniu relacji rówieśniczych;
-słabe rozumienie sygnałów niewerbalnych,
-brak spontanicznego kontaktu wzrokowego w trakcie interakcji.

4. Funkcjonowanie poznawcze:
- obniżony poziom uwagi dowolnej, wzmożona męczliwość, nadmierna ruchliwość,
- czasami niechętnie wykonuje polecenia, kiedy zadanie jest dla niego za mało interesujące odmawia wykonania go,
- trudności w koncentracji uwagi,
- ograniczone posługiwanie się myśleniem przyczynowo-skutkowym,
- sztywność myślenia – trudność z rozumieniem żartów, ironii, metafor, uogólnianiem zasad, duża konkretność myślenia, dosłowne rozumienie wypowiedzi, silna potrzeba dokończenia zaczętej czynności, bez względu na czas i okoliczności, wymaga bardzo szczegółowych poleceń,
-powtarzające się, sztywne wzorce zachowań i aktywności, trudność z modulacją zachowań i dostosowaniem ich do zmieniających się warunków – potrzeba stałości i przewidywalności, słaba adaptacja do nowych warunków

5. Funkcjonowanie percepcyjno-motoryczne
- sztywne, ciężkie ruchy,
-problemy z łapaniem piłki,
-problemy z utrzymywaniem równowagi,
- ma nieprawidłowy chwyt kreślarski,
- rysowanie po śladzie,
- wypełnianie konturu kolorem,
- wycinanie nożyczkami
- nadwrażliwość dotykowa

6. Poziom wiedzy i umiejętności, przebieg uczenia się, motywacja
-przy wykonywaniu zadania trzeba cały czas być przy nim, kontrolować i zachęcać i pokazywać, co ma dalej robić,
- gdy zadanie nie interesuje go, wykonuje je niechętnie lub odmawia wykonania

7. Zainteresowania dziecka
- klocki lego, samochody, Zainteresowanie strukturą materiałów, bawi się mieszając różne produkty spożywcze ze sobą w celu obserwacji zmiany konsystencji;
Układa zabawki w szeregu, nie pozwala ich przestawiać, reaguje silną złością, w zabawie jest dominujący.

Cele pracy rewalidacyjnej
Cele ogólne:
1.Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka na miarę jego indywidualnych możliwości.
2.Wyrównywanie i kompensowanie dysharmonii rozwojowych, korygowanie zaburzonych funkcji.
3.Kształtowanie umiejętności społecznych i komunikacyjnych umożliwiających funkcjonowanie w grupie i w relacji z dorosłymi
4.Wzmacnianie wiary we własne siły i rozwijanie motywacji do pracy.

Cele szczegółowe: dziecko
- rozpoznaje i nazywa poszczególne emocje,
- dopasowuje daną emocję do wyrazu twarzy na zdjęciu i w rzeczywistości,
- potrafi rozpoznać i nazwać swoje emocje,
- rozpoznaje natężenie swoich emocji,
- potrafi kontrolować swoje emocje negatywne,
- potrafi rozładować swoje negatywne emocje w sposób akceptowany społecznie,
- potrafi się wyciszyć, zrelaksować,
- odczytuje emocje u drugiego człowieka,
- wykazuje zrozumienie dla uczuć innego człowieka,
- zwraca uwagę na uczucia innych, stara się nie sprawiać innym przykrości,
- stara się zrozumieć znaczenie żartów, metafor;
- nawiązuje spontaniczny kontakt wzrokowy;
- nabywa i ćwiczy umiejętności społeczne w bezpiecznych warunkach – trening umiejętności społecznych,
- rozwija umiejętności społeczne takie, jak: współpraca w grupie, przestrzeganie zasad życia społecznego, radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych,
- rozwija umiejętności komunikacyjne w następujących zakresach: używanie słownictwa adekwatnego do sytuacji, unikanie słów obraźliwych i wulgarnych,
- potrafi skupić się na zadaniu, doprowadza je do końca,
- posiada zdolność koncentracji uwagi,
- rozumie reguły interakcji społecznych, zasady życia społecznego;
- doskonali umiejętność komunikacji werbalnej i niewerbalnej.

Zasady pracy z dzieckiem z Zespołem Aspergera
- stawianie wymagań dostosowanych do aktualnych możliwości dziecka;
- egzekwowanie doprowadzania podjętych czynności do końca;
- chwalenie za każde, najmniejsze sukcesy dziecka;
- powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych;
- dostosowywanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do aktualnej wydolności dziecka;
- stosowanie różnorodnych form ćwiczeń;
- łączenie różnorodnych metod i technik pracy;
- stosowanie częstych, krótkich przerw w pracy;
- stała struktura zajęć (powtarzalny schemat);
- zwracanie się do dziecka językiem precyzyjnym (wypowiedzi krótkie, bez ozdobników)
- wielokrotne powtarzanie danej czynności, ćwiczenia w celu jej utrwalenia i zgeneralizowania
- stosowanie warunkowania instrumentalnego (nagradzanie za pożądane zachowania, pozbawianie nagrody za zachowania niepożądane)
- stosowanie wzmocnień społecznych: pochwała, uśmiech, okazanie radości, obojętności lub gniewu
- jeśli jest to możliwe, przygotowywanie dziecka na nadchodzące zmiany

Rodzaj działań rewalidacyjnych
1.Usprawnianie wszechstronnego rozwoju psychomotorycznego, rozwijanie funkcji percepcyjnych, myślenia i komunikowania się poprzez zadania na kartach pracy, gry i zabawy dydaktyczne, zagadki, historyjki obrazkowe.
2.Korygowanie deficytów w sferze kontaktów społecznych poprzez:
- rozwijanie umiejętności emocjonalnych (rozpoznawanie, nazywanie emocji) – wykorzystanie zdjęć, obrazków sytuacyjnych, mimiki własnej, zabawy w role, historyjek obrazkowych;
- rozwijanie umiejętności społecznych (współpraca w grupie, przestrzeganie zasad życia społecznego, radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych) – zadania w parach, małych zespołach, trening umiejętności społecznych w warunkach bezpiecznych dla dziecka – odgrywanie scen;
- rozwijanie umiejętności komunikacyjnych – zwracanie uwagi na poprawność wypowiedzi pod względem merytorycznym i gramatycznym-;
- rozwijanie zdolności koncentracji uwagi;
- pomaganie w rozumieniu reguł interakcji społecznych, zasad życia społecznego;
- omawianie z chłopcem różnych sytuacji z życia
i wyjaśnianie co inni ludzie mogą myśleć, czuć i jakie są przyczyny ich postępowania,
- doskonalenie umiejętności naprzemiennej komunikacji werbalnej (np. rozumienie przysłów, żartów) i niewerbalnej (znaczenie gestów, mimiki twarzy),
- doskonalenie rozpoznawania emocji własnych, regulacji ich natężenia, a także samokontroli emocjonalnej, komunikowania swoich potrzeb,
- modelowanie sposobu reagowania w sytuacjach społecznych, uprzedzanie nowych sytuacji budzących niepokój poprzez ich wcześniejsze omówienie,
- rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego poprzez obserwację zjawisk i ich konsekwencji, układanie historyjek obrazkowych;

3.Rozwijanie funkcji wzrokowych:
- nauka podtrzymywania kontaktu wzrokowego;

4.Stymulowanie rozwoju zabawy:
- zabawy z wykorzystaniem sekwencji działań;
- zabawy z regułami;
- zabawy tematyczne.

5.Elementy terapii integracji sensorycznej w celu poprawy odbioru i przetwarzania informacji, niwelowanie bodźców dezintegrujących, stosowanie bodźców organizujących.

Metody pracy
Elementy treningu umiejętności społecznych, elementy metody behawioralnej, elementy integracji sensorycznej, Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne, metoda praktycznego działania, metoda obserwacji, pokaz, metoda zadań stawianych do wykonania, metoda wpływu osobistego, metoda dialogu i narracji, drama, pedagogika zabawy, bajkoterapia.

Formy pracy
Praca indywidualna
Środki dydaktyczne
- pomoce naturalne,
- zabawki dydaktyczne (lalki, klocki, układanki, pacynki, kukiełki, ilustracje, historyjki obrazkowe)
- historyjki społeczne,
- ilustracje obrazujące stany emocjonalne ludzi,
- teksty bajek terapeutycznych,
- zestaw bajek i opowiadań dla dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera,
- karty pracy,
- odtwarzacz CD, płyty z muzyką do zajęć,
- materiały plastyczne.

Opracowała: mgr Ewa Wawer