Opis i analiza przypadku - dziecko z autyzmem dziecięcym w grupie przedszkolnej

1. Identyfikacja problemu
Funkcjonowanie dziecka z autyzmem dziecięcym w grupie przedszkolnej. analiza dotyczy chłopca, który w momencie przyjścia do przedszkola:
- nie nawiązywał relacji z innymi dziećmi
- nie komunikował się werbalnie
-bił dzieci po twarzy, nie zgłaszał potrzeb fizjologicznych
-miał zachowania schematyczne
-nie podejmował zabawy
-wykazywał duże napięcie w obrębie ciała
- nie chciał uczestniczyć w żadnych czynnościach manualnych, rytmicznych
- wymagał indywidualnej opieki nauczyciela
zachowanie chłopca było nieadekwatne do jego wieku, rozwój umiejętności społecznych, werbalnych, grafomotorycznych był zaburzony, a równocześnie rodzice w wywiadzie nie wykazali zamiaru i nie widzieli potrzeby objęcia syna specjalistyczną pomocą.
2. Geneza i dynamika zjawiska
Chłopiec został zapisany do przedszkola we wrześniu 2015r. Podczas wywiadu rodzice nie stwierdzili żadnych niepokojących zachowań u dziecka ( z wyjątkiem nie zgłaszania potrzeb fizjologicznych i sporadycznego uderzania młodszego brata w twarz), wręcz przeciwnie: powiedzieli, że chłopiec używa prostych zdań, lubi się bawić.
Chłopiec wraz ze wszystkimi dziećmi z grupy został we wrześniu objęty obserwacją, którą wykonuje się w przedszkolu trzy razy w ciągu roku ( wrzesień, styczeń, czerwiec). W wyniku tej obserwacji chłopiec został zakwalifikowany do grupy dzieci wymagających dodatkowej obserwacji. Do grudnia 2015r udało się wypracować u chłopca nawyk korzystania z toalety, chłopiec przestał bać się dzieci, wzbogaciło się jego słownictwo( chociaż nadal dominowała echolalia). Jednak pogłębiona obserwacja wykazała, że dziecko potrzebuje indywidualnej opieki nauczyciela- specjalisty oraz intensywnej pracy terapeutycznej. W międzyczasie podczas kolejnych rozmów z rodzicami dowiedziałam się, że chłopiec uczęszcza od sierpnia na zajęcia logopedyczne. W wyniku przeprowadzonych obserwacji w grudniu 2015r doszło do spotkania z rodzicami podczas którego przedstawiono wnioski z obserwacji oraz zaproponowano rodzicom do wyboru: przepisanie syna do przedszkola integracyjnego lub rozpoczęcie starań o uzyskanie zaświadczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, które da specjalistyczną diagnozę i umożliwi pracę terapeutyczną na terenie przedszkola. Rodzice podjęli się uzyskania zaświadczenia, które otrzymali w kwietniu 2016r. Diagnoza brzmiała: autyzm dziecięcy. Mogliśmy rozpocząć opracowanie Indywidualnego Programu Edukacyjno- Terapeutycznego. Równocześnie od grudnia 2015r w grupie pojawił się nauczyciel- asystent , który miał za zadaniem pracować z dzieckiem i wspierać go we wszystkich działaniach podejmowanych w przedszkolu. Pod koniec kwietnia odbyło się kolejne spotkanie z rodzicami chłopca, podczas którego zapoznano ich z IPET oraz omówiono zasady współpracy. Rozpoczęto wdrażanie działań terapeutycznych.
3. Znaczenie problemu
dziecko z autyzmem ma problemy ze społecznym funkcjonowaniem w grupie, z wyrażaniem swoich potrzeb i emocji. dlatego chłopcu zdarza się bić inne dzieci, jego zabawa jest schematyczna i samotna, nie potrafi dzielić się zabawkami z innymi. Ma również trudności z podporządkowaniem się zasadom, np. podczas bajki gdy należy być cicho on będzie wydawać głośne dźwięki, podczas posiłku nie zawsze potrafi poczekać spokojnie do końca aż inni zjedzą. Do tego dochodzą jeszcze zaburzenia integracji sensorycznej, które utrudniają chłopcu prawidłowe odbieranie wrażeń zmysłowych , stąd np. duże pobudzenie dziecka w przypadku wzmożonego hałasu, zmęczenie spowodowane zbyt dużą ilością dzieci wokoło. U chłopca jest też zauważane duże napięcie ciała co utrudnia prawidłowy rozwój funkcji grafomotorycznych: ma problemy z trzymaniem pędzla, z rysowaniem, nie lepi, nie wycina.
4. Prognoza
Prognoza negatywna:
W przypadku nie podjęcia lub zaniechania działań terapeutycznych wskazanych w IPET należy spodziewać się:
- pogłębienia izolacji społecznej, co może przejawiać się następującymi zjawiskami:
*wzrostem reakcji agresywnych wobec dziecka
*zaniechaniem podejmowania zabawy
*nieumiejętnością podporządkowania się wymogom zasad społecznych
*zaniechaniem podejmowania czynności samoobsługowych
- pogłębienia zaburzeń integracji sensorycznej, a co za tym idzie zaburzenia rozwoju fizycznego, grafomotorycznego i społecznego
- pogłębienia zaburzeń w komunikacji werbalnej
Prognoza pozytywna:
W przypadku wdrożenia oddziaływań terapeutycznych należy spodziewać się:
- nabywania umiejętności społecznych, przejawiających się następującymi zjawiskami:
*zanikaniem zjawiska bicie dzieci po twarzy
*rozwojem umiejętności zabawy samotnej oraz umiejętności podejmowania zabawy z innymi dziećmi
*rozwojem umiejętności podporządkowania się zasadom społecznym, a co za tym idzie, uczestniczeniem w różnych czynnościach grupowych
*rozwojem umiejętności samoobsługowych
- niwelowania zaburzeń integracji sensorycznej
- rozwoju porozumiewania się werbalnego
5. Propozycja rozwiązania problemu
- powołanie zespołu do opracowania Indywidualnego Programu Edukacyjno- Terapeutycznego
-przedstawienie rodzicom opracowanego IPET
- stosowanie się do zaleceń zawartych w IPET
- stała współpraca z rodzicami
6. Wdrażanie oddziaływań
Dwa razy w tygodniu chłopiec uczestniczył w zajęciach z logopedą.
Trzy razy w tygodniu chłopiec uczestniczył w zajęciach indywidualnych terapeutycznych prowadzonych przez nauczyciela- asystenta.
-pięć razy w tygodniu chłopiec uczestniczył w codziennych zajęciach grupowych oraz w zabawie dowolnej w sali i w ogrodzie prowadzonych przeze mnie. Podczas zajęć w grupie chłopcu towarzyszył nauczyciel- asystent, który miał za zadanie wspierać dziecko w różnych działaniach. Moim zadaniem podczas pracy w grupie było włączanie chłopca we wszystkie czynności jakie wykonują pozostałe dzieci: malowanie, zabawy kołowe i z naśladowaniem, rysowanie, udział w świętach, wykonywanie robótek ręcznych, udział w czynnościach higienicznych w łazience, udział w czynnościach samoobsługowych w szatni oraz stwarzanie warunków do rozwijania kontaktów społecznych podczas zabawy swobodnej w sali i w ogrodzie. Dzięki możliwości działu w powyższych działaniach chłopiec mógł rozwijać kompetencje społeczne, umiejętności zabawy oraz ćwiczyć swoją samodzielność będąc częścią grupy. Ponad to miał możliwość utrwalania umiejętności grafomotorycznych, komunikowania się z innymi, które to umiejętności ćwiczył podczas zajęć indywidualnych. W rozmowach z rodzicami informowałam ich o postępach syna oraz uzyskiwałam informacje dotyczące postępów w terapii zaburzeń integracji sensorycznej i zaobserwowanych przez nich zamianach w zachowaniu w domu. Współpracowałam również z nauczycielem asystentem oraz panią logopedą. Wymienialiśmy nasze obserwacje dotyczące chłopca. O pracy z dzieckiem na bieżąco informowałam również panią dyrektor.
7. Efekty działań.
Wdrażanie zaleceń zawartych w IPET trwało jedynie 8 miesięcy, gdyż w wyniku decyzji rodziców chłopiec został wypisany z przedszkola. Jednak pomimo tak krótkiego czasu można było zauważyć pozytywne efekty podjętych działań. Mowa bardziej się rozwinęła pod względem zasobu słów i budowania zdań. Chłopiec potrafił już trzymać pędzel i podejmował samodzielnie czynności malowania. W zabawie swobodnej było widać elementy naśladowania, będą w kole podawał rękę, parę razy wykonał coś spontanicznie, np. poprosił o kromkę chleba, poszedł do toalety. Z większą uwagą słuchał bajki. Coraz częściej uczestniczył we wspólnym powitaniu dnia oraz w zabawach rytmicznych. stał się bardziej samodzielny w czynnościach samoobsługowych w łazience i szatni. Jednak chłopiec nadal wymaga kontynuowania zaleceń zawartych w IPET, gdyż cele w nim zawarte nie zostały osiągnięte i wymagają dłuższego czasu pracy edukacyjno- terapeutyczne.