Kryteria regionalizacji fizycznogeograficznej. Konspekt lekcji geografii

KONSPEKT LEKCJI GEOGRAFII

Szkoła: Zespół Szkół Gospodarczych im. Mikołaja Spytka Ligęzy w Rzeszowie,
Klasa: „II HT” ,
Przedmiot: Geografia,
Hasło programowe: „Krajobrazy”,
Temat lekcji: „Kryteria regionalizacji fizycznogeograficznej”,
Cel ogólny: „Poznanie zasad regionalizacji fizycznogeograficznej”,
Zakres treści: Krajobraz, rodzaje krajobrazów (strefowy, astrefowy, pierwotny,
naturalny, antropogeniczny), kraina fizycznogeograficzna, kraina historyczna, region fizycznogeograficzny, kryteria regionalizacji fizycznogeograficznej.

Cele szczegółowe :

WIADOMOŚCI:
„uczeń wie”: co to jest krajobraz i w jakich strukturach się on zawiera, jakie są składniki krajobrazu, jakie są rodzaje krajobrazów i gdzie występują, co to jest kraina geograficzna
i kraina historyczna, jakie są szczeble podziału regionalnego.

„uczeń rozumie”: na podstawie jakich kryteriów wyróżnia się poszczególne szczeble podziału regionalnego.

UMIEJĘTNOŚCI:
„uczeń potrafi”: wyjaśnić, czym się różnią regiony fizycznogeograficzne od regionów historycznych, określać przynależność regionalną różnych miejsc.

Postawy: Rozwijanie zainteresowań związanych z własnym krajem, regionem, najbliższą okolicą. Poznanie zasad regionalizacji fizycznogeograficznej.

Formy nauczania: lekcja w klasie,

Formy pracy na lekcji: jednostkowa – z kartą pracy, zbiorowa.

Metody: pogadanka, dyskusja

Środki dydaktyczne : atlas geograficzny, karty pracy dla uczniów wraz z załącznikami, podręcznik (str. 259 – 262), podręcznik – mapa str. 298

PRZEBIEG LEKCJI:

I. FAZA WPROWADZAJĄCA (10 min)

Czynności organizacyjne:
- sprawdzenie listy obecności,
- przygotowanie atlasów i kart pracy.

Zagadnienia
1. KRAJOBRAZ

2. SKŁADNIKI KRAJOBRAZU

3. KRAJOBRAZ,
POWŁOKA KRAJOBRAZOWA, PRZESTRZEŃ GEOGRAFICZNA

Zadaje pytanie: Jak rozumiecie pojęcie krajobrazu?

Zadaje pytanie: Jakie są składniki krajobrazu? uczniowie odpowiadają

Wyjaśnia, że krajobrazy tworzą powłokę krajobrazową, która
z kolei jest częścią przestrzeni geograficznej

Słuchają wyjaśnień nauczyciela

Podanie tematu i celów lekcji.

II. FAZA ZASADNICZA (25 min)

4. RODZAJE KRAJOBRAZÓW
(strefowy, astrefowy, pierwotny, naturalny,)

5. KRAJOBRAZ
ANTROPOGENICZNY

(rolniczy, przemysłowy,
zurbanizowany)
Kieruje do uczniów następujące pytania i polecenia:
- Jakie znacie rodzaje krajobrazów?
- Czym się różni:
a) krajobraz strefowy od astrefowego? Podaj przykład.
b) krajobraz pierwotny od naturalnego? Podaj przykład
- Jak się nazywa krajobraz przekształcony przez człowieka?

- Jakie typy krajobrazu antropogenicznego możemy wyróżnić?

Odpowiadają na pytania
Podają przykłady.

- Nauczyciel rozdaje karty pracy oraz pomoce dydaktyczne umożliwiające wykonanie zadania uczniom.
- Uczniowie pracują indywidualnie nad rozwiązaniem zadań. Nauczyciel kontroluje ich pracę i w razie potrzeby pomaga i wyjaśnia.
Po upływie wyznaczonego czasu wskazani uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy.

Zad 1. ROZPOZNAWANIE KRAJOBRAZÓW
Kieruje do uczniów polecenie wykonania 1 zad. Rozwiązują zad 1 z karty pracy.

Karta pracy dla uczniów:
Zd. 1
Na podstawie mapy z załączniku i atlasie odszukaj przykłady krajobrazów przekształconych przez człowieka i uzupełnij tabelkę:

Krajobraz antropogeniczny Kontynenty (części kontynentów N, S, E, W)
Obszary rolnicze
Obszary przemysłowe
Obszary zurbanizowane

6. REGION.

7. TAKSONOMIA
PODZIAŁU REGIONALNEGO
WG. J. KONDRACKIEGO

Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie co to jest region?

Poleca uczniom nazwać szczeble taksonomiczne na mapach na ryc. 12.1 w podręczniku (z.r.) i zwrócić uwagę na skalę map
Podaje taksonomię dla Polski wg J. Kondrackiego.
Poleca uczniom określić przynależność regionu w którym znajduje się szkoła do odpowied. obszaru, prowincji, podprowincji i makroregionu. - wyjaśniają pojęcie regionu

Przyporządkowują jednostki podziału regionalnego, zwracają uwagę na generalizację.

Określają przynależność regionalną miejsca zamieszkania według podziału J.Kondrackiego (wykonują zad. 2 i 3
z karty pracy)

Zd. 2. Na podstawie tabeli i mapy w załączniku podaj nazwy: makroregionu, podprowincji, prowincji i obszaru fizycznogeograficznego, w których położona jest:
a) stolica państwa polskiego,
b) Twoja szkoła.
A B
Makroregion - ................................. Makroregion - .......................................
Podprowincja - ................................. Podprowincja - ......................................
Prowincja - ..................................... Prowincja - ........................................
Obszar fizycznogeograf. - .................... Obszar fizycznogeograf. - ........................

Zd. 3. Przedstaw przebieg granic Makroregionu na którego obszarze położona jest Twoja szkoła.

8. REGION A KRAINA GEOGRAFICZNA
Nauczyciel prosi uczniów o sprawdzenie na mapach w załączniku, czy
cała powierzchnia Polski znajduje się na jednym obszarze fizycznogeograficznym

Prosi uczniów o zastanowienie się, czy pojęcie regionu i krainy są równoznaczne

Poleca wykonanie zadania 4 Wykonują polecenie nauczyciela

Wyjaśniają różnicę między regionem a krainą

Wykonują zad. 4

Zd. 4. Z mapy krajobrazowej świata (podręcznik, str. 298) wynotuj po 2 przykłady regionów fizycznogeograficznych leżących w poszczególnych strefach krajobrazowych. Do strefy dobierz odpowiedni typ roślinności
STREFA KRAJOBRAZOWA LITERA REGION FIZYCZNOGEOGRAFICZNY
Wilgotne lasy równikowe
Sawanna
Pustynia
Makia
Lasy mieszane i zrzucające liście na zimę
Pampa
Preria
Tajga
Tundra

Typy roślinności:
a) krzewiasta formacja roślinna, typowa dla wybrzeży Morza Śródziemnego,
b) występują w strefie umiarkowanej ciepłej
c) stepy Ameryki Północnej
d) najbujniejsze i najbogatsze zbiorowisko roślinne na Ziemi
e) kępy mchów i porostów, pojedyncze karłowate drzewa i krzewinki
f) strefa z bardzo małą ilością opadów i skąpą roślinnością
g) różne gatunki drzew iglastych odpornych na niskie temperatury
h) stepy Ameryki Południowej
i) zbiorowisko wysokich traw, z pojedynczymi drzewami lub grupami drzew

9. KRAINA GEOGRAFICZNA A KRAINA HISTORYCZNA
Prosi uczniów o wyjaśnienie różnicy między pojęciami: kraina geograficzna oraz kraina historyczna
Poleca wykonanie zadania 5 Wyjaśniają różnicę między krainą geograficzną a krainą historyczną na przykładach ( wykonują zad. 5)

Zd. 5.
Wykonaj polecenia: Korzystając z map w załączniku i atlasie wskaż zasięg następujących regionów:
a) Nizina Wielkopolska – Wielkopolska
b) Wyżyna Małopolska – Małopolska
c) Ameryka Południowa – Ameryka Łacińska

III. FAZA PODSUMOWUJĄCA (10 min)

Uczniowie utrwalają wiadomości zdobyte na lekcji odpowiadając na pytania nauczyciela:
Nauczyciel na podstawie wypowiedzi uczniów formułuje krótką notatkę w punktach, którą uczniowie zapisują w zeszycie.

- Czym jest krajobraz? Notatka: Krajobraz to układ powiązanych ze sobą elementów przyrody występujących na określonym terenie.

- Jakie typy krajobrazu wyróżniamy? Notatka: Wyróżniamy krajobrazy: strefowe, astrefowe, pierwotne, naturalne, antropogeniczne.

- Częścią jakich większych struktur jest krajobraz? Notatka: Krajobrazy tworzą powłokę krajobrazową, która stanowi część przestrzeni geograficznej.

- Czym jest region fizycznogeograficzny? Notatka: Region fizycznogeograficzny jest to określony obszar wyróżniający się wspólnymi cechami krajobrazowymi.

- Czym jest region historyczny? Notatka: Region historyczny jest to obszar, który cechuje wspólnota dziejów i tradycji.

Nauczyciel zadaje zadanie domowe:
Rozbieżność z podziałem geograficznym występuje także w podziałach ekonomicznych czy politycznych. Podaj przykłady takich rozbieżności.

KARTA PRACY DLA UCZNIÓW:
Zd. 1
Na podstawie mapy z załączniku odszukaj przykłady krajobrazów przekształconych przez człowieka i uzupełnij tabelkę:
Krajobraz antropogeniczny Kontynenty (części kontynentów N, S, E, W)
Obszary rolnicze

Obszary przemysłowe

Obszary zurbanizowane

Zd. 2. Na podstawie tabeli i mapy w załączniku podaj nazwy: makroregionu, podprowincji, prowincji i obszaru fizycznogeograficznego, w których położona jest:
a) stolica państwa polskiego,
b) Twoja szkoła.
A B
Makroregion - ................................. Makroregion - .......................................
Podprowincja - ................................. Podprowincja - ......................................
Prowincja - ..................................... Prowincja - ........................................
Obszar fizycznogeograf. - .................... Obszar fizycznogeograf. - ........................

Zd. 3. Przedstaw przebieg granic Mezoregionu na którego obszarze położona jest Twoja szkoła.
........................................

Zd. 4. Z mapy krajobrazowej świata (podręcznik, str. 298) wynotuj po 2 przykłady regionów fizycznogeograficznych leżących w poszczególnych strefach krajobrazowych. Do strefy dobierz odpowiedni typ roślinności
STREFA KRAJOBRAZOWA LITERA REGION FIZYCZNOGEOGRAFICZNY
Wilgotne lasy równikowe
Sawanna
Pustynia
Makia
Lasy mieszane i zrzucające liście na zimę
Pampa
Preria
Tajga
Tundra
Typy roślinności:
a) krzewiasta formacja roślinna, typowa dla wybrzeży Morza Śródziemnego,
b) występują w strefie umiarkowanej ciepłej
c) stepy Ameryki Północnej
d) najbujniejsze i najbogatsze zbiorowisko roślinne na Ziemi
e) kępy mchów i porostów, pojedyncze karłowate drzewa i krzewinki
f) strefa z bardzo małą ilością opadów i skąpą roślinnością
g) różne gatunki drzew iglastych odpornych na niskie temperatury
h) stepy Ameryki Południowej
i) zbiorowisko wysokich traw, z pojedynczymi drzewami lub grupami drzew

Zd. 5.
Wykonaj polecenia: Korzystając z map w załączniku i atlasie wskaż zasięg następujących regionów:
a) Nizina Wielkopolska – Wielkopolska
b) Wyżyna Małopolska – Małopolska
c) Nizina Mazowiecka – Mazowsze
d) Ameryka Południowa – Ameryka Łacińska

........................................
ZAŁĄCZNIKI:
Małopolska – kraina historyczna

Wielkopolska – kraina historyczna

Mazowsze – kraina historyczna

1. Regionalizacja obszaru Polski wg J. Kondrackiego:

. Regionalizacja obszaru Polski wg J. Kondrackiego:
(podział województwa podkarpackiego na mezoregiony)