Mali odkrywcy barwnego świata zwierząt w podróży po kontynentach - program własny

„ Mali odkrywcy barwnego świata zwierząt w podróży po kontynentach” – program autorski realizowany na kółku plastyczno - przyrodniczym dla dzieci w młodszym wieku szkolnym.

Wstęp

Przygotowanie dzieci do twórczej aktywności i chęci poznawania świata przyrodniczego to zadania jakie stawiane są współczesnej szkole.
Edukacja plastyczna odgrywa bardzo ważna rolę w prawidłowym rozwoju osobowości uczniów. Jej głównym celem jest pobudzanie wrażliwości na piękno otaczającego świata oraz rozwijanie postawy twórczej poprzez działalność plastyczną. Pragnąc kształtować postawę twórczą i badawczą naszych uczniów, musimy organizować takie sytuacje, które pozwolą je wyzwolić. Taką możliwość daje nam organizowanie atrakcyjnych zajęć dydaktycznych wyzwalających twórczość i ciekawość dziecka w młodszym wieku szkolnym. Sprzyjają one bowiem rozwojowi osobowości, zaspakajają naturalną potrzebę ekspresji plastycznej, a także stwarzają wiele okazji do przeżywania radości.
W związku z powyższym postanowiłyśmy połączyć zajęcia plastyczne z przyrodniczymi. Jak wynika z naszej wieloletniej obserwacji są to ulubione zajęcia dzieci, w które najchętniej się angażują. Jak wiadomo poprzez praktyczne działanie uczniowie szybciej i łatwiej przyswajają nowe wiadomości. Koncepcja programu zakłada poznanie różnych gatunków zwierząt żyjących na poszczególnych kontynentach i utrwalenie zdobytej wiedzy poprzez aktywność plastyczną.
Program przewidziany jest dla dzieci w młodszym wieku szkolnym w formie zajęć pozalekcyjnych – koło zainteresowań. Zajęcia w wymiarze jednej godziny odbywają się raz w tygodniu. Uczestnictwo w zajęciach jest dobrowolne, a materiał dostosowany do uczniów w wieku 7 – 9 lat. Przyswajanie wiadomości z zakresu przyrody ma się odbywać poprzez różnego rodzaju zabawy, prezentacje multimedialne, pogadanki i filmy przyrodnicze. Uczniowie maja okazje działać w grupie, rozwijać swoje zainteresowania, wzbogacać swoją wiedzę, odkrywać własne umiejętności i talenty, poznawać różne techniki plastyczne, poprawiać sprawność manualną.
Treści programu realizowane w blokach tematycznych mogą być modyfikowane w zależności od potrzeb uczestników. Prace wykonane w trakcie zajęć będą eksponowane na gazetkach zdobiących korytarz szkolny.

Cele edukacyjne kształcenia i wychowania
Cele ogólne:
• rozwijanie zainteresowań,
• kształtowanie i rozwijanie wrażliwości na piękno natury i barw otaczającej rzeczywistości,
• doskonalenie umiejętności manualnych i poznawczych uczniów,
• rozwijanie wyobraźni, kreatywności uczniów,
• usprawnienie pamięci wzrokowej i wyobraźni przestrzennej,
• wzbogacanie słownictwa,
• rozwijanie aktywności indywidualnej,
• kształtowanie i rozwijanie wrażliwości na piękno natury i barw otaczającej rzeczywistości,
• wzbogacenie wiedzy uczniów na temat świata zwierząt,
• zachęcanie do samokształcenia w dziedzinie przyrody,
• zapoznanie z mapą świata,
• poznanie pojęcia „ Czerwona Księga Zwierząt Chronionych” i zwierząt w niej zapisanych,
• zachęcanie do wspólnej zabawy;

Cele szczegółowe:
• potrafi pracować z mapą,
• potrafi wymienić wszystkie kontynenty i zlokalizować je na mapie świata,
• potrafi przyporządkować charakterystyczne gatunki zwierząt do konkretnej krainy geograficznej,
• rozumie potrzebę dbania o środowisko naturalne,
• wie, czym są gatunki zagrożone,
• rozwija swoje zainteresowania,
• rozwija zdolności twórcze,
• kształtuje spostrzegawczość oraz umiejętność logicznego myślenia,
• wykazuje postawę aktywną podczas zajęć,
• samodzielnie poszukuje ciekawostek o zwierzętach,
• poznaje różne techniki plastyczne,
• poznaje bogactwo materiałów plastycznych i uczą się ich racjonalnie wykorzystywać,
• kształtuje umiejętność planowania pracy,
• doskonali sprawności manualne,
• kształtuje umiejętność współpracy w grupie,
• kształtuje umiejętność bezpiecznego posługiwania się narzędziami i przyborami,
• wyrabia nawyk dbałości o estetykę wykonywanych prac,
• przenosi zdobytą wiedzę, umiejętności na inne dziedziny nauki i życia codziennego,
• posługuje się językiem plastyki,
• bierze udział w konkursach plastycznych,
• rozumie potrzeby ochrony dzikiej przyrody,
• wie, w jaki sposób można chronić zwierzęta i potrafi o tym opowiedzieć własnymi słowami,
• potrafi wymienić przyczyny wymierania zwierząt,
• zdaje sobie sprawę, że ludzie podejmują różnego rodzaju próby ratowania zagrożonych gatunków;

Metody pracy:
- pogadanka , opowiadanie
- pokaz,
- praktyczne działanie,
- zabawy, gry edukacyjne,
- problemowa,
- praca z książką,
- konkursy,

Formy pracy:
- indywidualna,
- grupowa,
- zbiorowa,

Środki dydaktyczne:
- mapy świata, atlasy, globusy,
- encyklopedie zwierząt, fotografie, czasopisma,
- artykuły plastyczne,
- płyty z filmami przyrodniczymi,
- tablica multimedialna, prezentacje multimedialne,

Treści nauczania uwzględniające treści zawarte w podstawie programowej:
- wyszukiwanie potrzebnych informacji, korzystanie z encyklopedii, mapy przeznaczonych dla dzieci;
- rozwijanie własnych zainteresowań;
- przejawianie wrażliwości na piękno otaczającej przyrody,
- czytanie wybranych wierszy, opowiadań i wypowiadanie się na ich temat;
- budzenie wrażliwości estetycznej;
- rozszerzanie zasobu słownictwa;
- udział w rozmowie i dyskusji ( zadawanie pytań, udzielanie odpowiedzi);
- stosowanie zwrotów grzecznościowych;
- współpraca w grupie;
- rozpoznawanie kontynentów świata,
- rozpoznawanie różnych gatunków zwierząt,
- odpowiednie gospodarowanie czasem na wykonanie pracy;
- posługiwanie się podstawowymi narzędziami plastycznymi;
- rozpoznawanie różnych materiałów plastycznych;
- rozpoznawanie wybrane dziedziny sztuki;
- korzystanie z przekazów multimedialnych, stosowanie ich wytworów w działalności twórczej;
- opisywanie życia wybranych dzikich zwierząt;
- poznanie zagrożeń ze strony zwierząt i odpowiednie zachowanie się w sytuacji zagrożenia;

Procedury osiągania celów edukacyjnych
• praca z mapami, atlasami i globusem,
• analiza map, zdjęć, atlasów, książek przyrodniczych,
• stosowanie różnorodnych metod, form pracy, technik plastycznych i środków dydaktycznych,
• wycieczka do ZOO,
• oglądanie filmów przyrodniczych,
• projektowanie i wykonywanie prac plastycznych,
• stwarzanie warunków do indywidualnego rozwoju i grupowego działania,

Warunki wdrożenia programu
Program zostanie wdrożony po zaakceptowaniu go przez dyrektora, nauczycieli i rodziców. Aby zainteresować uczniów i ich rodziców tematyką koła, program zostanie przedstawiony na pierwszym, wrześniowym spotkaniu z rodzicami.

Tematyka zajęć
1. Spotkanie organizacyjne:
- przypomnienie zasad BHP podczas pracy;
- zapoznanie z tematyką zajęć;
- wręczenie paszportów „ Małego odkrywcy barwnego świata zwierząt”
- wyjaśnienie pojęcia „ Czerwona Księga Zwierząt;”
2. Kontynenty – mapa świata:
- praca z mapą;
- poznanie i przypomnienie nazw kontynentów;
- cechy charakterystyczne danego kontynentu;
- wspólne stworzenie mapy świata;
- założenie kroniki podróży;
3. Australia– kraina torbaczy i papug.
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
4. Ssaki Australii – koala, kangury (dziobak, kolczatka), diabeł tasmański, pies dingo;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;
5. Ptaki Australii – emu, kazuar, ptaki rajskie, kiwi, papugi, pingwin mały, pelikan australijski,
- oglądanie zdjęć;
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
6. Gady Australii – żółwie, krokodyle, węże, jaszczurki,
- oglądanie zdjęć;
- ciekawostki na temat wybranych gadów,
- praca plastyczna;
7. Rafa koralowa Australii;
- ciekawostki na temat wybranych gatunków ryb,
- praca plastyczna;
- oglądanie zdjęć;
8. Zwierzęta chronione w Australii;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”;
9. Antarktyda – ojczyzna pingwinów.
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
10. Ssaki Antarktydy – foka, orka, narwal morski, słoń morski, płetwal błękitny;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;
11. Ptaki Antarktydy – pingwin cesarski, albatros;
- oglądanie zdjęć;
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
12. Zwierzęta chronione na Antarktydzie;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”;
13. Ameryka Południowa – śladami jaguara.
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
14. Ssaki Ameryki Płd. – jaguar, leniwiec trójpalczasty, małpka czepiak, kapibary, mrówkojad.
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;

15. Ptaki Ameryki Płd. – ara, ibis biały, skali kurek, koliber, tukan;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
16 . Gady Ameryki Płd. – boa psi, anakonda, krokodyl Orinoko, żółw jaszczurkowaty,
żółw rzeczny;
- oglądanie zdjęć;
- ciekawostki na temat wybranych gadów,
- praca plastyczna;
17. Płazy Ameryki Płd.. – żaby drzewo włazy;
- oglądanie zdjęć;
- ciekawostki na temat wybranych płazów,
- praca plastyczna;
18. Zwierzęta chronione w Ameryki Południowej;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”;
19. Ameryka Północna – terytorium niedźwiedzia grizli;
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
20. Ssaki Ameryki Północnej – niedźwiedź grizli, puma, bizon, piesek preriowy, baribale;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;
21. Ptaki Ameryki płn. – żuraw kanadyjski, głuszec mądry, orzeł przedni, pelikan brunatny, amazonka św. Wincenta;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
22. Gady Ameryki Płn. – aligator amerykański, jaszczurka heloderma, żółw jaszczurkowaty;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych gadów,
- praca plastyczna;
23. Bezkręgowce Ameryki Płn. – ptasznik, motyle;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych owadów,
- praca plastyczna;
24. Zwierzęta chronione w Ameryce Północnej;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”;
25. Afryka – kraina króla zwierząt;
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
26. Ssaki Afryki – żyrafa, zebra, hipopotam, nosorożec, słoń, antylopa, lew, hiena, gepard, pantera, szympans,
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;
27. Ptaki Afryki – sęp, dzioborożec, sekretarz, fenek, ibiz, struś;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
28. Gady Afryki- krokodyl nilowy, waran, kameleon;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych gadów,
- praca plastyczna;
29. Zwierzęta chronione w Afryce;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”;
30. Azja – w uściskach misia pandy;
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
31. Ssaki Azji- panda, tygrys bengalski, lampart, pantera, tapir, jak, orangutan, słoń indyjski;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;
32. Ptaki Azji – podróżniczek, orzeł przedni, beo, żuraw, paw, gęś gęgawa, bażant;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
33. Bezkręgowce Azji- pająk skakun, pszczoła miodna, modliszka,
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych owadów,
- praca plastyczna;
34. Zwierzęta chronione w Azji;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”;
35. Europa – zwierzęta wokół nas;
- krótka charakterystyka strefy klimatycznej i szaty roślinnej ( prezentacja multimedialna, praca z atlasem, oglądanie zdjęć),
36. Ssaki Europy- wilk, lis, jeleń, sarna, łoś, niedźwiedź brunatny, dzik, borsuk, zając, bóbr, renifer, wiewiórka, wydra;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ssaków,
- praca plastyczna;
37. Ptaki Europy – bocian biały, dzięcioł, głuszec, jaskółka, jastrząb, rybołów, jeżyk, lelek, słowik, puszczyk, flaming, dudek;
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych ptaków,
- praca plastyczna;
38. Bezkręgowce Europy- mrówka, ważka, biedronka, żuk, itp.
- oglądanie zdjęć,
- ciekawostki na temat wybranych owadów,
- praca plastyczna;
39. Zwierzęta chronione w Europie;
- przygotowanie informacji do „ Księgi zwierząt chronionych”.

Ewaluacja

Ewaluacja skierowana będzie na badanie zaangażowania uczniów podczas zajęć, ich zachowania w czasie pracy w grupach i w czasie zabaw. Badanie zadowolenia z zajęć będzie odbywało się pod koniec każdych zajęć i przybierało formę ankiety lub zdań niedokończonych. Z kolei badanie zdobytej wiedzy będzie miało formę prac plastyczno – technicznych, krzyżówek, rebusów, konkursów.
W trakcie realizacji programu systematycznie będą gromadzone informacje o jego przebiegu i przedstawione w formie sprawozdania na zakończenie roku szkolnego.
Ewaluacji będzie podlegać:
• atrakcyjność i praktyczność programu zajęć dla dzieci;
• zachowanie i zaangażowanie uczniów podczas pracy na kółku;
• interesujące wytwory pracy uczniów;
• skuteczność stosowanych metod pracy;
• konkursy, krzyżówki, rebusy;
• prowadzenie Kroniki Podróży;

Narzędzia badawcze w ewaluacji:
• rebusy, krzyżówki, quizy, Kronika Podróży, konkursy;
• prezentacja prac uczniów uczestniczących w zajęciach,
• prowadzenie tematycznych gazetek ściennych,
• ankiety dla uczniów;
• Kronika Podróży;
• Księga Zwierząt Chronionych

Literatura:
Dickins R.: Moja pierwsza encyklopedia sztuki, Poznań, Publicat 2007.
Watt F.: 365 rzeczy do zrobienia, Poznań, Publicat 2007.
Watt F.: 365 pomysłów. Rysuję i maluję,Poznań, Publicat 2009.
Jąder M.: Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię, Kraków, Impuls 2007.
Buszkowski I., Michalec K.: Zabawy plastyczne, Kraków ,Wydawnictwo Skrzat 2012.
Jabłońska A.: Techniki plastyczne dla dzieci, Warszawa, KDC 2004.
Sztanevne Racz K.: Papierowe cuda, Warszawa,Buchmann 2011.
Borowicz D., Krupski J., Spallek W.: Atlas Przyroda dla szkoły podstawowej, Wrocław, Europa 2005.
Lambert D.: Księga Zwierząt, Poznań, Podsiedlik-Raniowski i Spółka 1991.
Carwardine M. Atlas zwierząt świata, Wiedza i Życie 1990.
Konopiński L., Mrowiński S.: Zwierzątka i zwierzęta na sześciu kontynentach.
Świetlica w szkole, nr 1-6/2014, 1-6/2016, Agencja Sukurs, Warszawa.
www.wikipedia.org
www.zwierzetaswiata.friko.pl
www.interklasa.pl
www.zoohobby.pl
www.superkid.pl
www.atlas-zwierzat.pl
www.ekologia.pogodzinach.pl