Magnetyzm w przyrodzie. Scenariusz lekcji przyrody w klasie VI

Temat: Magnetyzm w przyrodzie

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze zjawiskami magnetycznymi występującymi w przyrodzie.
Cele szczegółowe: Uczeń:
- wie, co to jest magnes i pole magnetyczne,
- wie, jak zachowuje się stal w polu magnetycznym,
- potrafi wyjaśnić wzajemne oddziaływanie magnesów,
- potrafi doświadczalnie ukazać linie pola magnetycznego,
- rozumie praktyczne znaczenie elektryczności i magnetyzmu w życiu codziennym człowieka,
- potrafi wskazać zastosowanie zjawisk elektromagnetycznych.

Metody:
- obserwacja bezpośrednia,
- obserwacja pośrednia,
- pogadanka,
- burza mózgów,

Formy pracy:
- zbiorowa,
- indywidualna

Środki dydaktyczne:
- magnesy sztabkowe i podkowiaste,
- szpilki,
- opiłki metalu,
- model elektromagnesu,
- kompasy,
- płaska bateria (4,5V)

Przebieg zajęć:
I. Faza wstępna

1. Czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Wprowadzenie uczniów w problematykę lekcji.
Na zasadzie „ burzy mózgów” uczniowie podają krótkie informacje, pierwsze skojarzenia dotyczące pokazanego im magnesu.
Nauczyciel lub uczeń zapisuje na tablicy, np.

przyciąga przedmioty metalowe

kompas ma dwa bieguny

magnes

II. Faza realizacyjna
1.Zapisanie tematu lekcji na tablicy.

2.Nauczyciel przedstawia krótką historię odkrycia i nazewnictwa magnesów, omawia kształt magnesów ( podkowiaste, sztabkowe, ferrytowe) oraz ich trwałość ( trwałe i nietrwałe).
3.Nauczyciel stawia pytanie:
Czy każda substancja może być magnesem?
Dalej informuje uczniów, iż tylko niektóre metale ( żelazo, kobalt, nikiel) mogą być magnesem. Jest to związane z ich budową wewnętrzną i z występowaniem tzw. domen ferromagnetycznych.

Uczniowie sprawdzają, że magnes nie przyciąga wszystkich substancji.

Nauczyciel demonstruje namagnesowanie żelaznego gwoździa:
- przez zbliżenie i potarcie magnesem trwałym,
- przez umieszczenie gwoździa w zwojnicy, w której płynie prąd elektryczny.

Nauczyciel uświadamia uczniom, że rozcięcie magnesu sprawi, że otrzymamy dwa magnesy, a nie dwa bieguny.

4.Oddziaływania magnesów. Pole magnetyczne.
Uczniowie obserwują, jak zachowują się dwa magnesy względem siebie.
Nauczyciel zwraca uwagę, że oddziaływanie między magnesami zachodzi „na odległość”. Jest to możliwe dzięki istnieniu wokół magnesu tzw. pola magnetycznego.
5.Obserwacja pola magnetycznego i linii pola magnetycznego.
Nauczyciel wyjaśnia, że pole magnetyczne można zaobserwować tylko pośrednio. Uczniowie obserwują pole magnetyczne ( wykorzystanie magnesu sztabkowego i podkowiastego oraz opiłków metalu).
Uczniowie porównują otrzymany obraz z rysunkiem w podręczniku.
6. Magnetyzm Ziemi.
Uświadomienie uczniom, że Ziemia jest wielkim magnesem i wytwarza pole magnetyczne, czego dowodem jest oddziaływanie między biegunami Ziemi a igłą magnetyczna kompasu.
7. zastosowanie magnesów w życiu codziennym.
Uczniowie wymieniają znane im zastosowania magnesów, nauczyciel uzupełnia wypowiedzi.
8. Uczniowie samodzielnie uzupełniają karty pracy.

III. Faza podsumowująca.

1. Chętny uczeń odczytuje uzupełnione ćwiczenia.

2. Wspólne powtórzenie wiadomości:
- co nazywamy magnesem,
- bieguny magnesu – nazwy i oznaczenia (literowe i barwne),
- oddziaływania magnesów,
- pole magnetyczne magnesu i Ziemi.

3.Omówienie i zapisanie na tablicy pracy domowej.
- Napisz, jakie zastosowanie mają magnesy w życiu codziennym.
Nauczyciel prosi o wklejenie do zeszytu uzupełnionych kart pracy.

KARTA PRACY.
1. Uzupełnij zdania:
Magnes to przedmiot wytwarzający wokół siebie .............................. ................................., czyli obszar o właściwościach magnetycznych.
W każdym magnesie wyróżniamy dwa obszary zwane ........................................ .
Oznaczamy je literami .......... i .......... . Bieguny ............................... i ........................,
albo .......................... i ........................ odpychają się, a bieguny .................................
i ................................. przyciągają się.
Magnes może być wykonany z ................................., ....................................... lub kobaltu, czyli substancji podatnych na działanie magnesu.

2. Na uproszczonym rysunku przedstawiającym Ziemię zaznacz bieguny magnetyczne Ziemi.

biegun geograficzny północny

igła kompasu

biegun geograficzny południowy