Scenariusz katechezy dla klasy V: Umiłować Chrystusa jak święty Brunon

Rok szk. 2008/09

Cel ogólny:
- Zapoznanie się z postacią, działalnością i śmiercią św. Brunona.
- Odkrywanie w życiu tego, co dla człowieka jest najważniejsze, jest największą wartością (skarbem). - Kształtujemy postawę świadomości chrześcijańskiej i odważnego dawania świadectwa swojej wierze. Zapoznajemy katechizowanych z dziełami misyjnymi.
- Zapoznajemy z historią życia drugiego patrona diecezji ełckiej, św. Brunona. Wychowujemy do naśladowania Chrystusa w swoim życiu i dawania świadectwa swojej wierze.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:
Wiedza
Uczeń:
- wymienia atrybuty świętego Brunona.
- przedstawia krótki rys biograficzny św. Brunona.
- wymienia patronów naszej diecezji i opisuje postać świętego Brunona.
- wymienia miejscowości związane ze św. Brunonem
Umiejętności
Uczeń potrafi:
a) określić, co było najważniejszą wartością w życiu świętego Brunona
b) wyjaśnić symbolikę atrybutów znajdujących się na obrazie z kościoła świętego Brunona w Giżycku
c) opowiedzieć o działalności misyjnej świętego Brunona i wskazać na najważniejsze fakty z Jego życia.
d) wymienić miasta związane ze św. Brunonem

Interioryzacja wartości
- Uczeń ceni przyjaźń z Jezusem Chrystusem jako największy skarb - dar, jaki otrzymał na chrzcie świętym.
Uczeń ceni dar chrztu świętego i raduje się ze swojego zaangażowania na rzecz misji
- Uczeń pragnie żyć dla Jezusa Chrystusa i naśladować Go w swoim życiu.

Metody i formy pracy:
- Czytanie informacji internetowych, opowiadanie, wyjaśnienie, rozmowa i oglądanie obrazu, śpiew, grupowa, indywidualna, pogadanka, praca z komputerem – wyszukiwanie informacji w Internecie – wykorzystanie pracowni komputerowej w tym wideoprojektora do katechezy,
Środki dydaktyczne:
- Pismo Święte, obraz św. Brunona, krzyż, płyta CD z nagraniem piosenki „Święty uśmiechnięty” i „Sercem kocham Jezusa”, pracownia komputerowa i sieć Internetowa,

I. PLAN KATECHEZY

A. Wprowadzenie
Modlitwa: Ojcze nasz.
Naszą katechezę rozpoczniemy od odtworzenia piosenki „Święty uśmiechnięty”. dzieci znają tę piosenkę - prosimy je o włączenie się do śpiewu.
Katecheta przypina do tablicy zdjęcie obrazu św. Brunona z kościoła św. Brunona w Giżycku i mówi to jest święty Brunon.
Katecheta wskazuje księgę, którą trzyma św. Brunon i mówi:
Popatrzcie na obraz i powiedzcie, co trzyma w lewym ręku św. Brunon?.
Wyjaśnienie (przypomnienie) słów: misjonarz i słowa 1000 lat.

B. Rozwinięcie
Uczniowie losują kartki z poleceniami do wykonania – mają w Internecie wyszukać informacje na dane zagadnienie; Jeden temat opracowuje 2 – 3 uczniów)
1) Życie św. Brunona – kalendarium
2) Dzieła św. Brunona,
3) Śmierć męczeńska,
4) Miasta związane ze św. Brunonem,
5) Uroczystości ku czci św. Brunona w Giżycku w 2009 r.
Uczniowie, (ponieważ poznali już na informatyce wyszukiwarki internetowe i umieją za ich pomocą odszukać potrzebne informacje), wyszukują wiadomości na dany temat, ściągają je lub kopiują, wklejają do stworzonego folderu i odpowiednio formatują tekst wybierając te konkretne ściśle związane z tematem. Następnie za pomocą wideoprojektora każda grupa prezentuje swoje prace wszystkim pozostałym uczniom, w ten sposób przedstawione zostaną wszystkie opracowane przez dzieci tematy. Uczniowie nawzajem udostępniają sobie wiadomości i tak każdy uczeń może stworzyć folder o św. Brunonie zwierający najważniejsze informacje – będą to nie tylko teksty ale także zdjęcia, ilustracje.

C. Zakończenie
Podsumowanie, odczytanie najważniejszych informacji, wyrażenie przez dzieci swoich opinii,

Zeszyt ucznia (można np. wydrukować – w pracowni jest drukarka, przygotowaną poniżej informację przez daną grupę uczniów , rozdać wszystkim i wkleić do zeszytu zamiast przepisywać)
Zapisać daty z życia św. Brunona:
974 r. - Bruno urodził się w Kwerfurcie.
985 r. - Wstąpił do szkoły katedralnej w Magdeburgu.
995 r. - Otrzymał tytuł kanonika kapituły katedralnej. Prawdopodobnie przyjęty został na
dwór cesarza Ottona III. Napisał poemat dedykacyjny ofiarowany cesarzowi.
996 r. - Z dworem cesarza odbył podróż do Rzymu. Po powrocie do Niemiec przebywał
m.in. w Moguncji i Kolonii.
997 r. - Jesienią z Ottonem III znów wyjechał do Rzymu.
998 r. - Wstąpił do klasztoru św. Bonifacego i św. Aleksego na Awentynie w Rzymie.
9 marca 1009 roku Brunon, z 18 towarzyszami, miał zginąć, gdzieś na pograniczu
Polski, Prus i Litwy

Modlitwa
Miłosierny Boże, święty Brunon głosił o Jezusie na naszej ziemi, spraw za jego wstawiennictwem, abyśmy nigdy nie utracili Jezusa - skarbu naszego życia –. Amen.
Św. Brunonie módl się za nami. Dzieci pomodlą się słowami piosenki „Sercem kocham Jezusa”

Zadanie domowe:
W trakcie modlitwy wieczornej, uczniowie mają pomyśleć, w czym są podobni do Chrystusa.

Literatura:
Metody aktywizujące w katechezie, red. Z. Barciński, Lublin 2000.
Strony internetowe; www.kuria.lomza.pl, http://brunon.diecezja.elk,
wyszukiwarki; Google, Szukacz, Gooru,

Materiały do wykorzystania podczas katechezy:

Jest to sanktuarium św. Brunona w Giżycku. W kościołach w miejscowości Stare Juchy i Rajgród, znajdują się witraże przedstawiające
postać św. Brunona. Drugim patronem diecezji ełckiej jest św. Brunon, a w 2009 r. wiele diecezji w Polsce będzie obchodzić tysiąclecie męczeńskiej śmierci św. Brunona.
Bruno Bonifacy z Kwerfurtu (ur. ok. 974, zm. 14 lutego lub 9 marca 1009) - mnich benedyktyński, kapelan cesarski, biskup misyjny, męczennik i święty Kościoła katolickiego.
Urodzony w arystokratycznej rodzinie saskiego grafa w Kwerfurcie (ob. Querfurt). Kształcił się w szkole katedralnej w Magdeburgu. W 995 mianowany kanonikiem, następnie na dworze cesarza Ottona III pełnił funkcję kapelana i pozostawał w zażyłej przyjaźni z cesarzem.
W 998 w Rzymie porzucił karierę dworską i prawdopodobnie wstąpił do zakonu benedyktynów w klasztorze na Awentynie. Zapewne wówczas otrzymał imię zakonne Bonifacy.
W 1001 zamieszkał w pustelni św. Romualda w Pereum koło Rawenny w Italii. Na życzenie Bolesława Chrobrego w 1001 grupa misjonarzy z Pereum udała się do Polski. Miał do nich dołączyć Brunon po uzyskaniu pozwolenia na działalność misyjną. Jest wysoce prawdopodobne, że Chrobry chciał, by misjonarze prowadzili ewangelizację wśród Słowian nadodrzańskich, co musiało spotkać się z niepokojem metropolitów niemieckich. Brunon otrzymał pozwolenie na wyświęcenie od Sylwestra II oraz zezwolenie dla misji zakonników z Pereum. Otrzymał również paliusz. Zimą 1002 udał się na dwór cesarza Henryka II, lecz musiał czekać do 1004 na święcenia uzyskane z rąk arcybiskupa Magdeburga. Celem jego działalności misyjnej stały się jednak Węgry, a potem plemiona Pieczyngów (teren nad Dnieprem, na południe od Rusi Kijowskiej). Brunon wysłał także wyświęconego przez siebie biskupa do Szwecji.
Po śmierci jego współbraci (Pięciu Braci Męczenników - Italczyków: Benedykta z Benewentu i Jana oraz Słowian - Mateusza, Krystyna i Izaaka, którzy ponieśli śmierć męczeńską w 1003), wybrał się do Polski. Według późniejszej Kroniki Spangeberga mnich benedyktyński Bruno ok. 1000 r. założył kościół św. Wawrzyńca w Łomży. Napisał dwa dzieła hagiograficzne: Żywot św. Wojciecha i Żywot Pięciu Braci Męczenników. Są to pierwszorzędne źródła do dziejów wczesnośredniowiecznej Polski i Europy środkowej. Napisał również List do Henryka II, stanowiący próbę mediacji między cesarzem a Chrobrym. List jest jednym z pierwszych dzieł napisanych bez wątpienia na terenie Polski. Wobec przedłużającej się wojny między obydwoma władcami udał się na misję do Prusów, na pogranicze Litwy i Rusi. Poniósł śmierć męczeńską wraz z 18 misjonarzami 14 lutego lub 9 marca 1009 roku.
Dniem obchodu liturgicznego św. Brunona jest 12 lipca. Odprawia się uroczystości w diecezji łomżyńskiej, oraz parafii w Giżycku, których Brunon jest głównym patronem. W tekstach liturgicznych współczesnego pochodzenia Brunon z Kwerfurtu wzmiankowany jest rzadko.
Jedyny pomnik męczeńskiej śmierci św. Brunona na ziemiach polskich znajduje się w Giżycku, kilometr na płd. zach. od centrum miasta, na wzgórzu nad jeziorem Niegocin, nieopodal trasy kolejowej Olsztyn - Giżycko. Miejsce to było począwszy od końca XIX wieku uważane przez Niemców za miejsce kaźni świętego, co jednak nie znajduje potwierdzenia w źródłach.

Spotkanie Ewangelizacyjne dla młodzieży
Dzień młodzieży

SPOTKANIE EWANGELIZACYJNE DLA MŁODZIEŻY
20 czerwca 2009 roku (godz. 19.00)

16.30 - Powitanie uczestników na wzgórzu św. Brunona w Giżycku
17.00 - Zawiązanie wspólnoty - Zespół Betania
17.30 - Program ewangelizacyjny - Ks. Przemysław Kawecki SDB wraz z zespołem
18.15 - Czas pozdrowień przybyłych delegacji z Polski i zagranicy
19.00 - Nieszpory i Adoracja Najświętszego Sakramentu - O. Jan Góra OP i Siewcy Lednicy

Kalendarium życia i śmierci św. Brunona
Życie i dzieło

974 r. - Bruno urodził się w Kwerfurcie.
985 r. - Wstąpił do szkoły katedralnej w Magdeburgu.
994 r. - Został absolwentem szkoły w Magdeburgu.
995 r. - Otrzymał tytuł kanonika kapituły katedralnej. Prawdopodobnie przyjęty został na dwór cesarza Ottona III. Napisał poemat dedykacyjny ofiarowany cesarzowi.
996 r. - Z dworem cesarza odbył podróż do Rzymu. Po powrocie do Niemiec przebywał m.in. w Moguncji i Kolonii.
997 r. - Jesienią z Ottonem III znów wyjechał do Rzymu.
998 r. - Wstąpił do klasztoru św. Bonifacego i św. Aleksego na Awentynie w Rzymie.

Lata młodzieńcze i studia (ok. 974-997)
Św. Brunon Bonifacy z Kwerfurtu przyszedł na świat ok. 974 r. w Kwerfurcie (Saksonia). Pochodził z możnej rodziny grafów. Jego rodzice byli ludźmi głębokiej wiary. Hagiografowie wspominają, że odznaczał się szczególnie umiłowaniem modlitwy, którą cenił bardziej niż zabawę z rówieśnikami. W wieku 11 lat Bruno został posłany do słynnej szkoły katedralnej w Magdeburgu. Doskonale opanował łacinę. Tutaj też zetknął się z
ideałami św. Wojciecha, niedawnego ucznia tejże szkoły i zainteresował poczynaniami misjonarskimi. Bruno zostaje kanonikiem katedralnym w Magdeburgu, a następnie zostaje powołany na dwór cesarski w charakterze kapelana. Zaprzyjaźnił się bardzo zażyle z młodym cesarzem Ottonem III. Obaj doznają potężnego wstrząsu na wieść o męczeństwie św. Wojciecha (23 IV 997). Od tej też chwili stał się biskup praski dla Brunona wzorem do naśladowania.

Śmierć męczeńska

O przebiegu misji Brunona "do Prusów" zachowało się niewiele informacji. Wiemy jedynie, iż wraz z Brunonem na wyprawę wyruszyło osiemnastu ludzi, z których co najmniej pięciu byto kapłanami: Wipert (Wibert), Thiemicus, Aicus, Hezichus, Apichus. Misja była liczna i zapewne dobrze przygotowana, co jednak nie uchroniło jej od tragicznego losu. Ruszyła z początkiem 1009 roku, jako że zima była doskonałą porą do przebycia bagien i mokradeł. Sam Bruno nazywa tę misję pruską, jakkolwiek ściśle pruska nie była, można ją raczej nazwać jaćwieską, a nawet rusko-jaćwieską. Wyprawa poszła bowiem nie od strony Pomorza ku Prusom, jak dwanaście lat wcześniej uczynił Wojciech, ale od strony południowej - w kierunku ziem jaćwieskich.

Śmierć męczeńska

Istnieją, dosyć rozbieżne opinie o kierunku wyprawy i miejscu męczeńskiej śmierci św. Brunona. Dają zresztą ku temu podstawę najstarsze źródła. Okoliczność śmierci św., Brunona znamy z trzech niezależnych od siebie wersji, obejmujących trzy wczesne przekazy na ten temat. Jedna z nich pochodzi od uczestnika misji, kapelana Wiperta[1]: wskazuje on na Prusy. Drugą (wioską) zawdzięczamy Piotrowi Damianiemu. Ten również wymienia Prusy, chociaż omyłkowo pisze o Rusi, zapewne zmylony podobieństwem terminów Prussia i Russia. Wersja trzecia (saska) zachowała się w Annales Quedlinburgenses, u Thietmara i w Gesta Archiepiscoporum Magdeburgensium. Otóż Thietmar[2] umiejscawia zgon św. Brunona na pograniczu Prus i Rusi. Rocznik Kwedlinburski zaś na pograniczu Rusi i Litwy.

Oficjalne strony miast związanych ze Świętym Brunonem

Kwerfurt Łomża Giżycko Bartoszyce

Miasta związane ze Świętym

Bartoszyce to blisko 30-tysięczne miasto powiatowe nad rzeką Łyną, na północnym wschodzie Polski, na terenie dawnych Prus Wschodnich, obecnie na Mazurach. Prawa miejskie miejscowość otrzymała w 1332 roku. Św. Bruno z Kwerfurtu jest patronem parafii w Bartoszycach od początku jej istnienia, czyli od 1893 roku.
Przez kilka wieków po reformacji katolicy stanowili w tym rejonie mniejszość. Ta niewielka społeczność przez długi czas nie miała w Bartoszycach własnej świątyni. Pierwszą w mieście Mszę św. od czasów reformacji odprawił w 1872 roku dojeżdżający z Kętrzyna ks. Walenty Lehmann.
Sposobność wybudowania kościoła zdarzyła się dopiero w latach 80. XIX wieku. Starania kurii biskupiej we Fromborku doprowadziły do powstania w drugiej połowie XIX wieku kilku parafii w Prusach Wschodnich - poza katolicką Warmią.

Pamięć o Brunonie w Giżycku
Początek Giżycka jest związany z zakonem krzyżackim. W 1340 roku Krzyżacy wybudowali tu zamek (od początku XIV wieku siedziba zakonnego urzędnika zwanego prokuratorem), obok którego powstała osada zwana Nową Wsią. Prawa miejskie Giżycko otrzymało w 1573 roku od księcia Prus Albrechta Fryderyka, w 1612 roku potwierdził je elektor brandenburski Jan Zygmunt. W XVII i XVIII wieku miasto kilkakrotnie padło ofiarą pożarów i epidemii oraz najazdów. W 1844 roku rozpoczęto w jego pobliżu budowę twierdzy Boyen. Z Giżyckiem jest związany m.in. Fryderyk Dewischeit (1805-1884), autor Pieśni mazurskiej, w której opisał piękno przyrody i pracę rybaków, Gustaw Gizewiusz (1810-1848), zasłużony pastor z Ostródy i działacz ruchu mazurskiego. To od nazwiska tego ostatniego utworzono w 1946 roku nazwę miasta - Giżycko. W Giżycku przyszedł na świat i wychowywał się znany historyk Wojciech Kętrzyński(1838-1918). W XIX wieku miasto to było już znaczącym ośrodkiem wydawniczym. W latach1849-1850 wychodził tu w języku polskim i niemieckim „Tygodnik Leczky. Lótssener Wochenblatt", a Marcin Giersz wydawał „Kalendarz Królewsko-Pruski Ewangelicki" i „Gazetę Lecką".

Kult Świętego Brunona z Kwerfurtu w Łomży i okolicy

Pierwszymi misjonarzami w Polsce byli benedyktyni. Ich klasztory: w Trzemesznie, w Tumie pod Łęczycą, w Wiślicy, we Wrocławiu, w Legnicy powstawały na przełomie X i XI wieku. Nieliczni duchowni pracowali w istniejących wówczas pięciu diecezjach: Gnieźnie, Kołobrzegu, Krakowie, Poznaniu i Wrocławie. Rozwój chrześcijaństwa uległ zahamowaniu po śmierci Bolesława Chrobrego, kiedy młode państwo polskie przeżywało kryzys polityczny. Dopiero Kazimierz, syn króla Mieszka II, podjął się odnowy państwa i Kościoła, za co otrzymał w historii przydomek Odnowiciela. Mazowsze należało początkowo do diecezji poznańskiej. W 1095 r. została utworzona kolejna diecezja, w Płocku. Obejmowała ona obszar Mazowsza, w tym przyszłą parafię w Łomży. Ale parafia w Łomży powstała dopiero w końcu XIV wieku.

Kwerfurt - to miasto na terenie Niemiec, miasto rodzinne św. Brunona, apostoła i biskupa misyjnego Prus. Miasto, w którym aktualnie mieszka ok. 10 tys. mieszkańców, miasto zabytków, poetów i legend, oddalone od Giżycka około 1000 kilometrów.
To tu znajduje się jeden z największych i najstarszych zamków nie tylko w Niemczech, ale i w Europie. Początki tego zamku sięgają IX wieku. To tu, jak wspominają przewodnicy, w jednym z lochów ukazuje się tym, którzy chcą ją widzieć, „biała dama”, zwłaszcza przy którymś z kolei kuflu piwa. To tu po dziedzińcach zamkowych najczęściej w pobliżu kaplicy, gdzie pod koniec X wieku został ochrzczony święty Brunon, można odczuć świętych obcowanie i duchową obecność świętego Brunona, który z brewiarzem w ręku modli się za tych, którzy już modlić się nie potrafią.
Historia miasta Giżycka, które jest przepięknie wkomponowane w unikatową przyrodę lasów i jezior, jest długa i bardzo interesująca. Świadczą o tym zachowane zabytki, wybitne postaci, interesujące zdarzenia. Żyjący tu dziś mieszkańcy to już potomkowie tych, którzy po zakończeniu II wojny światowej z przyczyn niezależnych od siebie musieli opuścić rodzinny dom, rodzinne strony, parafialny kościół, w którym byli ochrzczeni, groby bliskich i udać się jakże często w nieznane. Wielu trafiło do Giżycka. Przyjechali tu z różnych regionów przedwojennej Polski, najwięcej z Wileńszczyzny, a także zza Buga. Przywieźli tu ze sobą nie tylko skromny dobytek, ale tradycje, zwyczaje, wiarę w Boga. Okazało się, że tu w Giżycku dla wszystkich wystarczyło miejsca i chleba, a życie i praca wielu z nich bardzo szybko na stałe wpisały się w historię miasta.

Historia i opis Sanktuarium św. Brunona w Giżycku

Na terenie nowo powstałej diecezji ełckiej jedno z sanktuariów diecezjalnych znajduje się w Giżycku. Jest to Sanktuarium św. Brunona. Kronika tej parafii informuje, że w roku 1838 było tu 18 katolików, którzy uczęszczali do kościoła w Ełku, gdzie znajdowała się stacja misyjna, dotowana przez Towarzystwo św. Wojciecha i św. Bonifacego. W drugiej połowie XIX w. giżyckim katolikom odprawiano na miejscu mszę świętą 5 razy w roku. Opiekę duszpasterską nad wiernymi sprawował kapelan wojskowy. W 1905 roku wierni kupili działkę, którą ku czci św. Brunona 17 listopada 1910 roku poświęcił dziekan reszelski ks. Paweł Romahn. W okresie międzywojennym liczba mieszkańców, a w tym katolików ustawicznie wzrastała. 18 września 1926 roku erygowano w Giżycku katolicką parafię św. Brunona. Proboszcz tej parafii ks. Seweryn Quint podjął starania o budowę kościoła, gdyż kaplica była za mała.