Wyższe kwasy karboksylowe - właściwości i zastosowanie

Scenariusz zajęć otwartych z uwzględnieniem oceniania kształtującego na lekcji chemii w klasie III gimnazjum


- Cele -

Uczeń:
• opisuje właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych; projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego czy stearynowego (realizacja wymagania 9.9)

Cele sformułowane w języku ucznia:
• dowiem się jakie właściwości mają wyższe kwasy karboksylowe,
• poznam zastosowanie wyższych kwasów karboksylowych.

„nacobezu”
Po lekcji będziesz potrafił:
• wymienić właściwości wyższych kwasów karboksylowych nasyconych i nienasyconych,
• podać zastosowanie wyższych kwasów karboksylowych,
• napisać równania reakcji spalania wyższych kwasów karboksylowych, reakcji otrzymywania mydła,
• zaprojektować doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od stearynowego czy palmitynowego.

Materiały i środki dydaktyczne:
• podręcznik,
• karta pracy,
• odczynniki chemiczne: kwas stearynowy, kwas oleinowy, manganian (VII) potasu,
• sprzęt laboratoryjny: zlewki, probówki, bagietka, palnik spirytusowy, łyżeczka do spalań.

Metody:
• ocenianie kształtujące,
• słowna,
• praktyczna: doświadczenia, ćwiczenia uczniowskie.

Formy pracy:
• praca w grupach,
• praca z całą klasą pod kierunkiem nauczyciela,
• praca indywidualna.


- Przebieg lekcji -

I. Część organizacyjna:

1. Sprawdzenie listy obecności.


II. Część nawiązująca:

1. Nawiązanie do poprzednich lekcji
W parach uczniowie rozwiązują zadanie 1 z karty pracy. Sprawdzają poprawność wykonania zadania z rozwiązaniem zapisanym na tablicy – samoocena. Informacja zwrotna od uczniów.

2. Podanie tematu, celów lekcji w języku ucznia i „nacobezu”.


III. Część właściwa:

1. Badanie właściwości wyższych kwasów karboksylowych.

Podział uczniów na grupy.
Nauczyciel prosi aby uczniowie w grupach zbadali właściwości dwóch kwasów tłuszczowych: kwasu stearynowego i oleinowego (stan skupienia, barwa, rozpuszczalność w wodzie, odczyn). Następuje weryfikacja zaobserwowanych właściwości i zanotowanie ich w zeszycie. Pozostałe właściwości jak sprawdzenie czy kwasy tłuszczowe ulegają reakcji spalania pokazuje nauczyciel. Uczniowie zapisują równania reakcji spalania całkowitego wyższych kwasów karboksylowych.

2. Pytanie kluczowe:
Jak odróżnić kwas nasycony od nienasyconego?

Dyskusja na temat odczynnika jakiego należy użyć w celu odróżnienia kwasu oleinowego od kwasu stearynowego. Przeprowadzenie doświadczenia. Zapisanie obserwacji i wniosków.

3. Zastosowanie wyższych kwasów karboksylowych.

Uczniowie wspólnie z nauczycielem podają zastosowanie kwasów tłuszczowych w życiu codziennym.


IV. Podsumowanie:

1. Czego nauczyłem się na dzisiejszej lekcji (realizacja celów).

Uczniowie indywidualnie rozwiązują zadania, które pozwolą im ocenić stopień opanowania wiadomości z lekcji. Po wykonaniu ćwiczenia uczniowie sprawdzają poprawność wymieniając się pracami – ocena koleżeńska. Informacja zwrotna od uczniów.

2. Ewaluacja lekcji – uczniowie w ramach posumowania lekcji kończą zdania:

Podczas lekcji łatwe dla mnie było .....,
Największą trudność sprawiło mi .....,
Dziś na lekcji najbardziej podobało mi się .....

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, przekazuje im swoje spostrzeżenia.


V. Praca domowa:

Wykonanie w zeszytach zad. 2 i 3 str. 86, dla chętnych zad. 6 str. 86

Dodatkowe informacje dotyczące zajęć:
Wspieranie uczniów poprzez czuwanie nad prawidłowym przebiegiem ich pracy, motywowanie, zachęcanie do pracy, dostrzeganie i docenianie wysiłku ucznia, stosowanie na bieżąco informacji zwrotnej.


Podziękowanie i zakończenie lekcji.