Plan terapii logopedycznej dla dziecka z niepełnosprawnością intelektualną

Cele szczegółowe:
1) budowanie przyjaznej atmosfery sprzyjającej zabawie i nauce, wykorzystującej elementy relaksacji oraz rozwijanie poczucia bezpieczeństwa;
2) rozwijanie świadomej kontroli słuchowej własnej mowy przez dziecko;
3) kształtowanie umiejętności wykorzystywania prawidłowego toru oddechowego;
4) rozwijanie funkcji fizjologicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego, takich jak prawidłowe gryzienie, żucie oraz sposób połykania, rzutujących w sposób bezpośredni na sposób wypowiadania dźwięków mowy;
5) usprawnienie kinestezji artykulacyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem motoryki narządu mowy;
6) rozwijanie umiejętności właściwego różnicowania podobnie brzmiących dźwięków za pomocą słuchu fonematycznego;
7) kształtowanie prawidłowych nawyków artykulacyjnych;
Metody pracy
• ćwiczenia oddechowe.
• ćwiczenia fonacyjne
• ćwiczenia narządów artykulacyjnych
a) ćwiczenia mięśni twarzy – zabawy mimiczne,
b) ćwiczenia warg – ćwiczenia pojedynczych układów,
c) ćwiczenia języka,
• ćwiczenia rytmizujące,
• ćwiczenia słuchu fonematycznego,
• techniki relaksacyjne;
• bajki terapeutyczne;
• „Uczę się z Mozartem”.
Pomoce dydaktyczne:
• lustro logopedyczne,
• pomoce do ćwiczeń oddechowych (waciki, słomki, karteczki, świeczki),
• książki,
• karty pracy indywidualnej,
• wiersze i wierszyki,
• gry, układanki, puzzle, memo,
• odtwarzacz CD i płyty.

I. Przebieg i realizacja programu:
1. Wstępna diagnoza logopedyczna.
2. Szczegółowa diagnoza logopedyczna (w oparciu o proste narzędzia diagnozujące:
• orientacyjne badanie słuchu fizycznego,
• badanie i ocena funkcji fizjologicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego (gryzienie, żucie, połykanie),
• badanie poziomu roziomu rozumienia poleceń słownych: prostych i złożonych,
• badanie mowy ekspresywnej,
• badanie słuchu fonematycznego przy użyciu kwestionariuszy obrazkowych (kwestionariusz słowno-obrazkowy G. Demel oraz kwestionariusz I. Styczek),
• badanie zasobu leksykalnego, gramatycznego i semantycznego;
3. Ćwiczenia w rozumieniu mowy:
• „kąpiel słowna“ – rozwijanie słownictwa biernego,
• pojedyncze słowa,
• zdania pojedyncze i złożone,
• zastosowanie prostych i złożonych wyrażeń przyimkowych,
• wypowiedzi ustne (ćwiczenia z zabawkami, obrazkami, grami, w tym sadzielnie wykonanymi wg metody E. Gruszczyk-Kolczyńskiej).
4. Ćwiczenia w nadawaniu mowy:
• rozwijanie słownictwa czynnego,
• ćwiczenia w budowaniu wypowiedzi na temat obrazka,
• dobieranie obrazków pasujących do dużej ilustracji (np. „Popatrz, opowiedz, ułóż“) i budowanie wypowiedzi uzasadniających wybór,
• układanie i omawianie historyjek obrazkowych,
• zabawy z wierszykami,
• zabawy z bajkami logopedycznymi,
• piosenki (w tym z elementami ruchowymi),
• zabawy logorytmiczne i inne.
5. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy:
• usprawnianie języka, warg, policzków, żuchwy, podniebienia miękkiego,
• usprawnianie funkcji żucia, gryzienia i połykania.
• ćwiczenia poszczególnych układów artykulacyjnych przed lustrem.
6. Ćwiczenia oddechowe:
• ćwiczenia kształtujące prawidłowy tor wydechu,
• ćwiczenia fonacyjne – kontrolowanie siły i długości oddechu.
7. Korekcja nieodpowiednich nawyków artykulacyjnych i związanych z nimi wad wymowy:
• wywołanie prawidłowego brzmienia głowski,
• utrwalanie głoski w sylabach, wyrazach, związkach wyrazowych, zdaniach,
w wierszykach i piosenkach, w wypowiedziach kierowanych oraz w mowie spontanicznej.
8. Prowadzenie zajęć dla rodziców oraz indywidualnych spotkań i rozmów z rodzicami. Prowadzenie zajęć dla nauczycieli oraz bieżące przekazywanie wskazówek nauczycielom pracującym z dzieckiem.
II. Przewidywane efekty:
Realizowany program terapii logopedycznej przeznaczonej dla dziecka niepełnosprawnego intelektualnie ma na celu poprawienie kompetencji komunikacyjnej dziecka. W wyniku podjętych w ramach planu działań zakłada się, że:
• uczeń będzie chętnie uczestniczył w zajęciach, umożliwiających mu komunikowanie się słowne;
• uczeń osiągnie sprawność artykulacyjną umożliwiającą komunikowanie własnych potrzeb oraz porozumiewanie się z otoczeniem;
• kompetencja komunikacyjna dziecka pozwoli na odpowiednie funkcjonowanie
w społeczeństwie w tym grupie rówieśniczej, porozumiewanie się z otoczeniem poprzez nadawanie i odbieranie zrozumiałych dla rozmówcy komunikatów oraz adekwatnej oceny i interpretacji zdarzeń, wypowiedzi i obserwowanych zjawisk;
• poprawa wyrazistości artykulacyjnej zaburzonych głosek ułatwi rozumienie nadawanych przez ucznia komunikatów, co powinno korzystnie wpłynąć na relacje rówieśnicze oraz usprawnić pracę dydaktyczną z dzieckiem poza gabinetem logopedycznym, zarówno w klasie szkolnej jak i w środowisku domowym.
Terapia logopedyczna dziecka niepełnosprawnego z racji swojej specyfiki jest praca bardzo wymagającą. Prowadząc ją, trzeba mieć stale na uwadze dobro dziecka. Dlatego też wszelkie modyfikacje modyfikacje niniejszego planu powinny być traktowane jako zupełnie normalne. Dostosowanie metod i form pracy do aktualnych możliwości psychofizycznych dziecka wymaga od logopedy kreatywności i elastyczności. Dodatkowo zmusza niejako do poszukiwań coraz to nowych metod i rozwiązań uatrakcyjniających tok pracy, nieujętych
w powyższym planie.