Opis i analiza przypadku pracy z uczniem z zaburzeniami zachowania i emocji

1.Identyfikacja problemu
Oskara poznałem jako ucznia klasy VI S.P. Od razu zwrócił moją uwagę zachowaniem, które bardzo odbiegało od ogólnie przyjętych zasad i norm społecznych. Był chłopcem inteligentnym, który przeszkadzał na lekcjach był niespokojny i impulsywny. Potrafił bardzo nerwowo reagować na reakcję ze strony otoczenia. Jego brak motywacji do nauki wywierał silny wpływ na pozostałą część klasy. Mimo inteligencji otrzymywał najniższe możliwe oceny ze wszystkich przedmiotów. Swoim zachowaniem dezorganizował pracę całej grupy, lekceważył wszelkie swoje obowiązki jako uczeń. W skrajnych sytuacjach potrafił być agresywny i wulgarny zarówno wobec kolegów jak i nauczycieli.

2.Geneza i dynamika zjawiska
Chcąc zrozumieć problem jakim było dla mnie zachowanie Oskara, postanowiłem zebrać informacje dotyczące chłopca. Rozmawiałem z wychowawcą, pedagogiem szkolnym oraz jego mamą. Dowiedziałem się, że jest to chłopiec mający czworo starszego rodzeństwa, a ich wychowaniem zajmuje się rozwiedziona matka wraz ze swoją teściową. Ojciec ze względu na swój alkoholizm stracił prawa rodzicielskie, a przez to kontakt z dziećmi.

3. Znaczenie problemu
Wpływ na trudności wychowawcze chłopca oraz jego zaburzenia zachowania i emocji miała niespokojna sytuacja rodzinna, brak pozytywnego męskiego wzorca do naśladowania a także bezsilność i brak reakcji ze strony matki i babci na naganne zachowanie.
Niepowodzenie w nauce, niskie oceny na koniec roku szkolnego, trudności adaptacyjne na tle klasy oraz pogarszające się stosunki ucznia z nauczycielami powodowały intensyfikowanie nieodpowiedniego zachowanie Oskara.
Pozostawienie go bez żadnych działań stwarza groźbę, że uczeń pomimo dostatecznych możliwości w zdobywaniu wiedzy, pogłębi swoje problemy w nauce i zachowaniu.

4. Prognoza
Oskar nierzadko był gościem pedagoga szkolnego, jednak skutek tych rozmów i pouczeń był krótkoterminowy. Moje rozmowy także miały na początku raczej doraźny wpływ, jednak nie zrezygnowałem z zaproponowania chłopcu uczestnictwa w zajęciach wokalnych, gdyż dostrzegłem, iż może to być punkt zaczepienia w pracy z uczniem.
a) pozytywna
-poprawa wyników w nauce
-wzrost samooceny
-uczeń będzie miał większe poczucie własnej wartości
-poznanie swoich mocnych stron
-poprawa zachowania
-polepszenie kontaktów z rówieśnikami
-akceptacja norm społecznych panujących w szkole
-system wartości ucznia oparty będzie na szacunku do innyh
b) negatywna
-nasilenie negatywnych postaw i zachowań
-utrwalenie nieprawidłowych relacji społecznych
-zaniżona samoocena
-wzrost agresji
-brak akceptacji wśród rówieśników
-ryzyko popadnięcia w konflikt z prawem
-zachowanie ucznia mogłoby znaleźć naśladowców

5. Propozycje rozwiązań
-współpraca nauczycieli uczących chłopca
-zapewnienie uczniom wsparcia emocjonalnego
-skuteczne wydawanie poleceń
-egzekwowanie poleceń
-częste kontakty z rodziną chłopca
-motywowanie do poprawy zachowania
-chwalenie ucznia za wyniki w nauce

6. Wdrażanie oddziaływań
Swą pracę z Oskarem rozpocząłem od wyjaśnienia jego problemów w rozmowie z mamą i babcią, co pozwoliło mi zrozumieć jego zachowanie. Natomiast w rozmowie z samym uczniem nigdy nie podniosłem głosu, nawet gdy jego zachowanie było naprawdę naganne.
Starałem się odnosić z szacunkiem i cierpliwością, wyjaśniając przy tym, że takim zachowaniem pogarsza tylko swoją sytuację. Nie kierowałem wobec niego wrogich czy niemiłych uwag. Gdy jego agresja i frustracja rosła, ja byłem wobec niego przyjazny i wyrozumiały. Uczeń zauważył to i początkowo był zdezorientowany i zdziwiony moim zachowaniem jako nauczyciela. Następnie udało mi się skłonić ucznia, by usiadł w pierwszej ławce naprzeciwko mnie, chciałem w ten sposób ograniczyć jego nadpobudliwość. Mówiłem tak, by mnie słyszał i rozumiał. Polecenia były jasne, krótkie i formułowane przyjaznym tonem.
Zauważyłem, że Oskar interesuje się muzyką hip-hop, to pozwoliło mi na ukierunkowanie rozmów z uczniem i jego bliższe poznanie. Początkowo chłopiec myślał że jest to chwilowe, lecz gdy zobaczył moją konsekwencję w działaniu, uwierzył w moje dobre intencje wobec niego. Widząc jego zainteresowanie i obeznanie w sprzęcie nagłaśniającym wybrałem go do grupy trójki uczniów, która była odpowiedzialna za przygotowanie nagłośnienia imprez i akademii szkolnych. To pozwoliło Oskarowi na podwyższenie swojej samooceny, a on sam poczuł się potrzebny i odpowiedzialny. Oczywiście jego dobre zachowanie było nagradzane w różny sposób, co uczeń zauważał i sam doceniał. Powierzając mu to zadanie, uczeń dostrzegał, że traktuję go poważnie i że mu ufam. Współpracując w grupie uczniów i z nauczycielem Oskar poznał szacunek do drugiej osoby. Wyjaśniłem mu, że jeżeli będzie szanował innych, inni będą szanować jego i działa to w dwie strony.

7. Efekty oddziaływań
Wdrożone działania pozwoliły by Oskar zrozumiał zasady współżycia w szkole, a jego zachowanie uległo dużej przemianie. Chłopiec na przestrzeni kilku lat systematycznie poprawiał się w nauce, jego agresja i nadpobudliwość prawie zanikły. Nie było to łatwe, ale odnalazł się też w grupie rówieśniczej z którą był ostro skonfliktowany. Oskar uzyskiwał promocję do kolejnych klas bez żadnych zagrożeń zarówno ze strony ocen jak i zachowanie. Zauważył, że jego zachowanie rzutowało na całą jego osobę – oceny, kontakty z rówieśnikami i bardzo dużo na tym tracił. Można powiedzieć, że odniósł sukces, dojrzał. Natomiast moim sukcesem było to, że w trzeciej klasie gimnazjum wybrał moje zajęcia artystyczne, na które uczęszczał z dużym zadowoleniem i chęcią.