Zabawy badawcze z 6 latkami - scenariusz zajęcia badawczego

Temat: Zabawy badawcze małych odkrywców
Treści z podstawy programowej:
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej
• przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych (1.2.)
• stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć (4.3.)
• zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich (6.3.)
Cele ogólne:
1. Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych poprzez tworzenie sytuacji edukacyjnych sprzyjających:
• doskonaleniu umiejętności współdziałania w grupie podczas wykonywania doświadczeń
• doskonaleniu umiejętności obserwowania i interpretowania ciekawych zjawisk z zakresu edukacji przyrodniczej
• doskonaleniu umiejętności przestrzegania zasad bezpieczeństwa
2. Rozwijanie spostrzegawczości i uwagi

Cele operacyjne- dziecko:
• w zakresie dostępnym dla siebie wykonuje z pomocą doświadczenia, analizuje zaobserwowane reakcje i wyciąga wnioski
• aktywnie uczestniczy eksperymentach i doświadczeniach zaproponowanych przez nauczyciela
• zachowuje ostrożność w kontakcie z substancjami spożywczymi i chemicznymi wykorzystywanymi do wykonywania doświadczeń
• zna zasady obowiązujące podczas prowadzenia doświadczeń
• czerpie radość z doświadczania i eksperymentowania

Formy: grupowa, zbiorowa, indywidualna
Metody: obserwacja, pokaz, eksperyment, praktycznego działania, samodzielnych doświadczeń.
Środki dydaktyczne: pudło małego naukowca: mleko, ocet, soda oczyszczająca, barwniki spożywcze, ciepła i zimna woda, 2 butelki plastikowe, płyn do mycia naczyń, piłeczka kauczukowa, mąka ziemniaczana, figurka, atrament, kwasek cytrynowy, jajko, proszek do prania, roztwór z czerwonej kapusty, pipety, menzurki, szklanki, miseczki, łyżki, głębokie talerze, próbówki, tacka, blacha, butelka szklana, chusta animacyjna, piłeczki, tablica z markerem.
Forma aktywności: badawcza
Przebieg zajęcia:
1. „Mali Badacze “- rozmowa z dziećmi na temat zajęć. Wyjaśnienie dzieciom, iż zostaną odkrywcami nowych, ciekawych doświadczeń. Zwrócenie uwagi na to, że zajęcia będą odbywały się w sali korekcyjnej z wykorzystaniem różnorodnych substancji i przyborów laboratoryjnych sali- omówienie zasad bezpiecznego zachowania w trakcie prowadzonych doświadczeń.

2. „Pudełko małego naukowca”- w pudełku nauczycielka umieściła przybory badawcze i produkty niezbędne do wykorzystania w eksperymentach. Dzieci podchodzą do pudełka, wyciągają umieszczone w nim elementy, nazywają je. Po wyciągnięciu wszystkich rzeczy dzieci podają propozycje wykorzystania przedmiotów z pudełka. Nauczyciel zapisuje propozycje na tablicy.

3. Zabawy badawcze
a) „Kolorowy wir”. W małych grupach dzieci do głębokiego talerza wlewają mleko tak, by przykryło dno. Na wierzch wkraplają za pomocą pipet barwniki. Na środku talerza umieszczamy 1-2 krople płynu do mycia naczyń. Kolorowa powierzchnia szybciutko przemieści się w stronę brzegów talerza. Co to oznacza? W mleku poza wodą znajdują się różne cenne składniki odżywcze tj.: białko, sole mineralne i witaminy. Znajduje się w nim również tłuszcz i to on odpowiada za obserwowaną eksplozję kolorów. Na powierzchni cieczy występuje zjawisko zwane napięciem powierzchniowym. Dzieje się tak za sprawą sił działających wewnątrz płynu, które przyciągają się. Płyn do mycia naczyń znacznie osłabia napięcie powierzchniowe, dlatego w doświadczeniu zanika wypukła powierzchnia i barwna plama zsuwa się na bok.
4. Zabawy badawcze
a) Zabawy badawcze „Ruchome piaski”. Mieszamy mąkę ziemniaczaną (ok.0,5 kg) z wodą (0,25 l) do uzyskania konsystencji gęstego miodu tak, że do mąki stopniowo dolewamy wodę. Następnie obserwujemy jak zachowa się powstała masa, gdy uderzy się złożoną pięścią w masę, gdy odbije się od niej piłeczkę kauczukową, gdy będzie biegała po niej jakaś figura, gdy będzie ta figura stała w miejscu, gdy ulepimy kulę śniegową i położymy ja na czyjąś rękę, położymy rękę na blaszce z masą.
Co to oznacza? Masa jest przykładem cieczy (nienewtonowska), która w spoczynku, bez działającej na niego żadnej siły zachowuje się jak zwykła ciecz, ale gdy tylko dostarczymy mu jakąś energię, np. poprzez nacisk, ciecz ta zachowuje się jak ciało stałe.
b) „Erupcja wulkanu”. Pokazujemy dzieciom w jaki sposób można wykonać atrapę wulkanu. Z pomocą pomocników- dzieci, wsypujemy sodę (3 łyżki) do ½ szklanki ciepłej wody), dodajemy parę kropli płynu do mycia naczyń. Całość przelewamy do wysokiego naczynia bądź słoika, przykrywamy stożkiem od wulkanu. W osobnej szklane rozpuszczamy barwnik bądź farbę koloru czerwonego w occie. Kolorowy ocet powoli dolewamy do krateru z sodą i płynem do mycia naczyń. Po dodaniu kilku kropel następuje efektowna reakcja. Reakcja jest bezpieczna, wydziela tylko dwutlenek węgla. Erupcję naszego wulkanu możemy podtrzymywać, dodając powolutku kolejne krople octu. Dzięki temu już po chwili lawa zacznie wyciekać z krateru i wulkan zostanie pokryty pięknymi rzekami lawy.

7. Zabawa ruchowa „Wulkan”- dzieci stojąc w kole trzymają brzeg chusty animacyjnej wypełnionej piłeczkami. Na znak nauczyciela dzieci gwałtownie odsuwają się do tyłu i następuje wybuch wulkanu.

8. Zabawy badawcze
a) „Magiczny atrament”. Dzieci w parach otrzymują szklankę z ciepłą i zimna wodą. Do każdej ze szklanek dodają atrament i obserwują co się dzieje. W ciepłej wodzie zachodzi szybsze mieszanie się atramentu z wodą i dlatego woda nie barwi się. Ponadto barwnik z atramentu traci kolor w ciepłej wodzie. Aby odzyskać kolor w szklance z ciepłą woda należy do szklanki wlać kilka kropel octu będącego słaby kwasem.
b) „Kolorowa kapusta” wcześniej przygotowujemy roztwór z liścia czerwonej kapusty. W szklankach z woda rozpuszczamy kwasek cytrynowy, ocet, proszek do prania. Następnie dolewamy do szklanek wywar z kapusty i obserwujemy zmianę barwy. Gdy zabarwi się na czerwono to kwas, gdy na niebiesko- zasada. Kapusta ma właściwości wskaźnikowe.
c) „Jajkożerna butelka”. Do doświadczenia będzie potrzebne ugotowane na twardo i obrane ze skorupki jajko, większe od otworu butelki. Następnie podpalamy wacik nasączony spirytusem, wrzucamy go do butelki i kładziemy jajko. Płomień rozgrzewa powietrze w butelce, które rozszerza się i wychodzi na zewnątrz. Gdy płomień gaśnie wtedy powietrze szybko się chłodzi od butelki, kurczy się, a gdy się kurczy to zasysa jajko.
9. Quiz podsumowujący eksperymenty.
10. Ocena zajęć za pomocą pracy plastycznej pt „Moje ulubione doświadczenie”.