Wśród dzieci sprawiających kłopoty wychowawcze, jest grupa charakteryzującą się określonymi cechami w zachowaniach. Są to dzieci niespokojne, nadmiernie ruchliwe i aktywne, o zmiennych nastrojach, impulsywne i „roztrzepane”- nazywamy je dziećmi nadpobudliwymi. Wychowanie jest długotrwałym i skomplikowanym procesem, na którego przebieg wpływa szereg czynników wzajemnie warunkujących. Osobami wiodącymi, kierującymi tym procesem są rodzice, wychowawcy i nauczyciele. Od ich aktywności, postawy, stosunku do wychowanka, a także ich wzajemnych stosunków zależy prawidłowy przebieg procesu wychowawczego.
Problem dziecka nadpobudliwego jest ważny, gdyż zjawisko nadpobudliwości jest bardzo częste. Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo wyróżniają się określonym zespołem cech zachowania. Terminu nadpobudliwości psychoruchowej używamy zarówno do strefy ruchowej, jak i psychicznej. Przejawia się w postaci wzmożonego pobudzenia ruchowego, nadmiernej reaktywności emocjonalnej, oraz w specyficznych zaburzeniach funkcji poznawczych, głównie w postaci zaburzeń uwagi.
Prawidłowy rozwój dziecka zależy od czterech podstawowych czynników:
1)od wrodzonych zadatków anatomiczno-fizjologicznych, a w tym od stanu ośrodkowego układu nerwowego,
2)od własnej aktywności dziecka w dużym stopniu uzależnionej od jego cech biologicznych, jak i od otoczenia,
3)od środowiska pojętego szeroko nieograniczającego się tylko do środowiska rodzinnego,
4)od wychowania rodzinnego i szkolnego.
Podejmując próby właściwego kierowania aktywnością dzieci nadpobudliwych należy pamiętać o pewnych zasadach pedagogicznych:
a)Pierwszy istotny warunek- cel, do którego ma prowadzić działanie dziecka, nie może być zbyt odległy.
b)Konsekwentne przyzwyczajanie i wdrażanie dziecka do finalizowania każdego przedsięwzięcia.
c)Stała kontrola i przypominanie o zobowiązaniach.
Ważnym czynnikiem w wychowaniu dziecka nadpobudliwego jest umiejętne wypełnianie jego wolego czasu.
Pojawienie się trudności w nauce u dzieci nadpobudliwych ma dwie zasadnicze przyczyny:
- fragmentaryczne zaburzenie rozwojowe współwystępujące z nadpobudliwością
- dezorganizujący wpływ nadpobudliwości na przebieg czynności przejawiających się w zaburzeniach uwagi, w chaotyczności, w wahaniach mobilizacji i znacznej możliwości.
Najczęstszym zaleceniem dla doskonalenia czytania jest skłanianie dzieci do głośnego czytania, co staje się powodem wielu konfliktów. Korzystniejsze jest przyzwyczajanie dziecka i wdrażanie go do czytania dla przyjemności, które odbywa się po cichu. Dla poprawienia sprawności ruchowej rąk pożądane jest: majsterkowanie, rysowanie, malowanie farbami, wycinanie, wydzieranie.