Opis i analiza przypadku rozpoznania i rozwiązania problemu edukacyjnego

Dziecko z trudnościami dydaktycznymi.

Identyfikacja problemu.

Rozpoczynając pracę w nowym zespole klasowym, pierwszych kilka tygodni poświęcam na wnikliwą obserwację dzieci. Zwracam uwagę na to jak nawiązują relacje z rówieśnikami, na jakim poziomie jest ich dojrzałość społeczno-emocjonalna a także jak przebiega proces przyswajania wiedzy szkolnej. Od samego początku rzuciła mi się w oczy nieśmiała dziewczynka, bardzo cicha, nieco wycofana, która rzadko zgłaszała się do odpowiedzi, nie wykazywała też aktywności podczas pracy zespołowej. W grach integracyjnych z trudem się odnajdywała. Nie unikała kontaktu z rówieśnikami, ale też nie zabiegała o niego. Miała jedną koleżankę jeszcze z przedszkola i z nią nawiązywała dobre relacje.
Uczennica wykonywała polecenia nauczyciela, nie wychodziła jednak z inicjatywą. Bywała płaczliwa w sytuacjach nawet drobnych niepowodzeń. Nie chciała opowiadać o sobie, była dość zamknięta.
Szybko okazało się, że wrażliwość i nieśmiałość uczennicy to tylko część problemów. Już po kilku tygodniach nauki zaczęły się pojawiać trudności w nauce. Dziewczynka wykazywała braki w podstawowych wiadomościach dotyczących otaczającej ją rzeczywistości. Deficyty te negatywnie wpływały na możliwość asymilowania nowej wiedzy. Można było zaobserwować zaburzenia w obrębie analizy i syntezy fonemowej, które negatywnie wpływały na proces uczenia się czytania i pisania. Uczennica dokonywała analizy i syntezy wyrazów cztero, pięciogłoskowych. Nie radziła sobie z trudniejszym materiałem. Z uwagi na słabą technikę czytania obserwowałam trudności w samodzielnym rozumieniu poleceń. Miała również problemy przy pisaniu z pamięci i próbach pisania ze słuchu. Występowały trudności z odtwarzaniem niektórych liter pisanych: jak dwuznaki i zmiękczenia. Myliła również litery podobne jak b, p. Zaobserwowane przeze mnie trudności skłoniły mnie do natychmiastowego nawiązania kontaktu z rodzicami.

Geneza i dynamika zjawiska.

Po rozmowie z matką okazało się, że ona również obserwuje podobne trudności. Dziewczynka wychowuje się w rodzinie wielodzietnej, gdzie matka przejmuje większość obowiązków rodzinnych. Ojciec często wyjeżdżał na delegacje, co wpływało na piętrzenie się obowiązków domowych. Nadmiar spraw rodzinnych spowodował, że nie zawsze można było poświęcać wszystkim dzieciom należytej uwagi.
Po rozmowie zdecydowałyśmy wspólnie o skierowaniu dziewczynki na badanie do poradni psychologiczno- pedagogicznej za zgodą matki. W opinii potwierdziły się moje obserwacje. Okazało się bowiem, że trudności dziecka w nauce czytania i pisania wiązały się z obniżeniami w zakresie analizy i syntezy słuchowej, co sprawiało, iż dziewczynka nie radziła sobie z czytaniem i zapisywaniem z pamięci i ze słuchu wyrazów dłuższych bądź wyrazów o trudniejszej strukturze. Czynnikiem, który mógł utrudniać dziecku rozumienie czytanego materiału, ale też wpływać negatywnie na proces uczenia się, jest niski zasób wiedzy o otaczającym świecie. Dodatkowo skrzyżowana lateralizacja mogła wpływać na trudności w zakresie orientacji przestrzennej, a tym samym utrudniać zapamiętywanie i rozróżnianie liter podobnych, albo położonych inaczej w przestrzeni. Nieco gorsza umiejętność przyswajania wiedzy kanałem wzrokowym skutkowała gorszym zapamiętywaniem materiału graficznego, w tym kształtu liter.

Znaczenie problemu
Zaobserwowane się trudności w nauce wpływały na umiejętność czytania i pisania a tym samym robienia postępów w nauce. Brak odpowiedniego wsparcia ze strony szkoły i środowiska domowego skutkować mógł pojawieniem się trudnych do wyeliminowania zaległości w opanowaniu bieżącego materiału. Groziło to również złożonymi trudnościami w nauce a w ostateczności nawet drugorocznością.

Prognoza

Negatywna

- dziewczynka nie poprawi techniki czytania, co wiąże się z pogłębieniem się trudności w zdobywaniu wiedzy;
- uczennica nie wzbogaci wiedzy o otaczającym świecie, co spowoduje większe kłopoty nauce nowego materiału
- pojawią się problemy z poprawnym zapisem z pamięci i słuchu a w późniejszym czasie w pisaniu wyrazów z trudnością ortograficzną
- obniżona samoocena i brak wiary we własne możliwości spowoduje obniżenie motywacji do nauki
- będzie miała w dalszym ciągu problemy w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami, pogłębi się nieśmiałość

Pozytywna:

- wcześnie podjęte działania mogą doprowadzić do wyrównania braków w wiadomościach i umiejętnościach
- podjęta współpraca z poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną wskaże kierunek działania
- współdziałanie z rodzicami uczennicy przyczyni się stopniowego osiągania sukcesów i podniesienia samooceny
- odzyskanie poczucia własnej wartości pozwoli zaistnieć dziewczynce w grupie

Propozycje rozwiązań

Aby moja praca z uczennicą przyniosła spodziewane efekty postawiłam sobie cele i zadania do wykonania:
- skierowanie na badanie do poradni Psychologiczno- Pedagogicznej
- ścisła współpraca z matką, udzielanie wskazówek, monitorowanie podjętych działań
- objęcie uczennicy pomocą psychologiczno pedagogiczną w postaci zajęć zespołu dydaktyczno- wyrównawczego
- stała pomoc dziecku na zajęciach
- stwarzanie sytuacji do osiągania sukcesu
- chwalenie za każdy najdrobniejszy postęp
- organizowanie zabaw integracyjnych sprzyjających otwieraniu się na rówieśników
Podjęte przeze mnie działania realizowałam dwutorowo:
- w klasie, na zajęciach edukacyjnych,
- na zajęciach wyrównawczych

Wdrażanie oddziaływań
Wcielając w czyn podjęte przeze mnie zobowiązania podjęłam ścisłą współpracę z matką dziewczynki. Ponadto:
- monitorowałam systematyczność nauki w domu, poprzez regularny kontakt z matką,
- wzbogacałam wiedzę dziecka o otaczającym świecie przez wspólne rozmowy, czytanie, oglądanie filmów edukacyjnych i prezentacji multimedialnych na lekcjach
- dzieliłam zadania na mniejsze etapy
- chwaliłam za dobrze wykonane polecenia
- ćwiczyłam czytanie i pisanie na zespole dydaktyczno-wyrównawczym( domino sylabowe, pisanie z pamięci wyrazów i krótkich zdań)
- bazowałam na sylabowej metodzie nauki czytania
- kierowałam do uczennicy pojedyncze, zwięzłe i jasne polecenia
- wydłużyłam normy czasowe na wykonywanie poleceń
- uczennica została objęta również dodatkową pomoc w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych zgodnie z wskazaniami poradni, aby ćwiczyć procesy analizy i syntezy fonemowej

Efekty oddziaływań
Na początku praca z dziewczynką nie była łatwa. Często trzeba było ponownie utrwalać poznane litery szczególnie dwuznaki i zmiękczenia. Solidna wsparcie domu rodzinnego przyczyniło się do stopniowej poprawy.
Moja praca oprócz tej dydaktycznej skupiała się też wokół zbudowania pozytywnych relacji uczennicy z rówieśnikami, nabycia większej śmiałości i wiary we własne siły. Proponowane przeze mnie zabawy i gry zespołowe sprawiły, że dziewczynka zaczęła się dobrze czuć z innymi i coraz bardziej otwierać. Z czasem dzięki wielokrotnym pochwałom uczennica sama zaczęła się zgłaszać, wykazywała większą aktywność. Podjęte działania ze strony szkoły i matki zaowocowały promocją do klasy drugiej.
Największe trudności były jeśli chodzi o umiejętność czytania i to czytania w miarę płynnego, ze zrozumieniem. Już na początku klasy drugiej widać było znaczącą poprawę. Dziewczynka na tyle dobrze radziła sobie z opanowaniem bieżących treści programowych, że po badaniu kontrolnym w poradni psychologiczno-pedagogicznej, nie było konieczności dalszego udziału dziecka w zajęciach korekcyjno – kompensacyjnych. Uczennica nabrała większej pewności siebie do tego stopnia, że pracując w grupie przejmowała nawet rolę lidera zespołu, ponadto nawiązała pozytywne relacje z rówieśnikami, jest lubianą rezolutną dziewczynką. Tak wspaniały postęp w nauce i zachowaniu przy dużym wsparciu i pracy domu rodzinnego jest moim osobistym sukcesem, powodem do zadowolenia.