Moja Przygoda z Przyrodą

„MOJA PRZYGODA Z PRZYRODĄ”

AUTORSKI PROJEKT
SKONSTRUOWANY W OPARCIU O WYBRANE
ZAGADNIENIA Z ZAKRESU EDUKACJI PRZYRODNICZEJ
PRZEZNACZONY DO REALIZACJI W KLASACH I – III

WSTĘP

Wyjście na spacer do lasu, parku czy na łąkę dla każdego miłośnika natury winno być doświadczeniem przyjemności. Tymczasem coraz częściej zdarza się tak, iż podczas popołudniowego relaksu nie natykamy się na widok zapierający dech w piersiach, lecz na sterty odpadków pozostawionych tam przez człowieka. Dlatego tak ważnym jest, aby już od najmłodszych lat uczyć mieszkańców naszej planety jak ważna jest dla nas Ziemia.
W klasach młodszych wyrabiane są pewne nawyki, dlatego kontakt ze środowiskiem przyrodniczym jest nierozłączny. W naszej szkole już od dawna realizowaliśmy zagadnienia edukacji przyrodniczej w sposób odbiegający od typowych lekcji w ławkach. Na początku był to cykliczny konkurs z wiedzy teoretycznej, którego konkurencje szybko przekształciły się w działania praktyczne. Od kilku już lat nasi uczniowie biorą udział w zajęciach realizowanych w terenie w formie wycieczek, co doprowadziło do powstania tego projektu i usystematyzowania dotychczasowych naszych działań w tym zakresie. Uwzględnia on wybrane zagadnienia podstawy programowej dla pierwszego etapu kształcenia.
Treści programowe dotyczyć będą środowiska w lokalnym otoczeniu, co przełożyło się na nawiązaniem współpracy z Leśnym Centrum Edukacyjnym „Las Winiarski” oraz Zakładem Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw”.

CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU

Autorski projekt „Moja przygoda z przyrodą” został skonstruowany w oparciu o wybrane zagadnienia edukacji przyrodniczej. Jest on skierowany do dzieci w młodszym wieku szkolnym z podziałem na kolejne klasy I, II, III i dotyczy I etapu edukacyjnego szkoły podstawowej. Nie jest to typowy program edukacji przyrodniczej, jest jedynie jej wsparciem. Jego głównym zadaniem jest zarówno uatrakcyjnienie typowych zajęć szkolnych, jak i usystematyzowanie poznanej wiedzy szkolnej. Na poszczególnych poziomach nauczania projekt będzie różnił się stopniem trudności, objętością zagadnień i zakresem osiąganych umiejętności.
Na tym etapie edukacji uczniowie poznają piękno przyrody i jej wpływ na życie człowieka. Ważne jest, aby zdawali oni sobie sprawę z tego, że człowiek poprzez swoją działalność i ciągły rozwój doprowadzają do coraz większego zanieczyszczenia środowiska. Poprzez ten projekt dzieci będą uczyły się, jak w bezpieczny sposób obcować z lokalną przyrodą oraz jak wyrobione zachowania przenosić w perspektywie na środowisko przyrodnicze.
Treści zawarte w projekcie będą realizowane w sposób cykliczny, jednakże mogą być modyfikowane w zależności od potrzeb i możliwości dzieci. Dobierane one są w taki sposób, aby były ciekawe, pobudzały do myślenia, poszukiwania, a przede wszystkim do działania. Owe działania w nim realizowane w konsekwencji będą łączyć teorię z praktyką i dotyczyć środowiska lokalnego dzieci.
Mocną stroną projektu jest współpraca z instytucjami: Leśnym Centrum Edukacyjnym „Las Winiarski” oraz Zakładem Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw” realizując w ten sposób działania innowacji w edukacji. Projekt przewiduje podjęcie współpracy z innymi zakładami wspierającymi środowisko przyrodnicze i ekologiczne na terenie miasta Kalisza oraz powiatu kaliskiego.
W strukturze realizacyjnej projektu przewidziano następujące linie tematyczne:
- Poznawanie przyrody środowiska lokalnego uczniów;
- Ochrona środowiska lokalnego uczniów;
- Działania ekologiczne uczniów we własnym otoczeniu: domu, podwórku, szkole, osiedlu, mieście etc.

Program realizujący wybrane zagadnienia edukacji przyrodniczej jest zgodny z podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej I etapu edukacyjnego, obejmujący klasy I – III szkoły podstawowej – edukacji wczesnoszkolnej.

WARUNKI REALIZACJI PROJEKTU

Projekt przeznaczony jest do poprowadzenia przez nauczycieli nauczania zintegrowanego w ciągu 3-letniego cyklu edukacyjnego.
Jego realizacja rozpoczyna się w klasie pierwszej i jest kontynuowana w klasie drugiej i trzeciej. Projekt nie jest przedsięwzięciem jednorazowym i będzie realizowany w następnych latach z możliwością modyfikacji.
Projekt nie będzie wdrażany w formie odrębnej edukacji, jego podstawowym zadaniem jest wsparcie edukacji przyrodniczej w zakresie wybranych jej elementów.
Szkoła podejmująca działania w ramach projektu autorskiego winna wyznaczyć koordynatora, który podejmie działania wynikające z jego wdrożenia.
Zadaniem takiej osoby będzie zadbanie:
- O nawiązanie kontaktu z instytucjami wspierającymi środowisko przyrodnicze i ekologiczne, porozumienie w sprawie terminów odwiedzin tychże placówek, udziału dzieci w zielonych lekcjach oraz ścieżkach edukacyjnych;
- O zorganizowanie transportu, jeśli jest to konieczne;
- Rozdanie nauczycielom/opiekunom materiałów niezbędnych do podsumowania wizyty w instytucji;
- Przeprowadzenie ewaluacji wdrożonego projektu.

CELE OGÓLNE

Głównym celem projektu jest wspieranie edukacji przyrodniczej w nauczaniu wczesnoszkolnym poprzez organizację wycieczek o charakterze przyrodniczo – ekologicznym. Duży nacisk kładzie się przed wszystkim na poznanie środowiska lokalnego, a co za tym idzie na poprawę, jakości najbliższego otoczenia, co przejawia się m. in. poprzez:

- Uczenie wrażliwości i szacunku do przyrody;
- Zachęcanie do aktywnej obecności we własnym środowisku;
- Uświadomienie potrzeby ochrony środowiska;
- Poznanie zasobów środowiska przyrodniczego w regionie;
- Zachęcenie do podjęcia działań pro-ekologicznych.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

- Wyrabianie poczucia przynależności do środowiska lokalnego i regionalnego;
- Upowszechnienie wiedzy z zakresu ochrony środowiska;
- Kształtowanie zachowań pro środowiskowych dzieci;
- Aktywizacja społeczeństwa – budowanie społecznej świadomości w obszarze ochrony środowiska;
- Nauka ekologicznego życia we własnym domu;
- Uświadamianie przyczyn zanieczyszczenia środowiska;
- Przedstawienie podstawowych procesów przyrodniczych;
- Rozbudzenie potrzeby kontaktu z przyrodą;
- Zapoznanie z pięknem przyrody środowiska lokalnego oraz regionu
- Poznanie gatunków roślin i zwierząt występujących w środowisku lokalnym i regionie;
- Uświadomienie konieczności ochrony zagrożonych gatunków roślin i zwierząt występujących w środowisku lokalnym oraz regionie;
- Uświadomienie obecności instytucji dbających o przyrodę i środowisko w bliskim otoczeniu ucznia;
- Przestrzeganie zasad kulturalnego zachowania;
- Umiejętność odpowiedniego zachowania się w terenie;
- Zwracanie uwagi na niewłaściwe zachowanie się niektórych ludzi na obszarach chronionych;

FORMY I METODY PRACY

- Zajęcia dodatkowe, uzupełniające i wspierające program nauczania edukacji przyrodniczej;
- Zajęcia w terenie mające charakter spaceru lub wycieczki;
- Praca indywidualna oraz w grupach;
- Ukierunkowanie na dyskusję prowadzącą do rozwiązywania problemów o charakterze przyrodniczo – ekologicznym;
- Gromadzenie informacji na określony temat różnych źródeł;
- Spotkania z ciekawymi ludźmi;
- Obserwacje spontaniczne i kierowane;
- Pogadanki;
- Prelekcje;
- Mini wykład z pokazem;

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

- Tablice edukacyjne;
- Karty pracy;
- Kolorowanki;
- Zielniki;
TREŚCI I PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Realizowane treści Przewidywane osiągnięcia
- uczeń potrafi:
1. Przyroda określić, czym jest przyroda,
- wymienić jej elementy,
- wie jak dbać o przyrodę,
- wskazać najpiękniejsze przyrodniczo miejsca w swojej okolicy,
- swoją postawą wykazać, że jest przyjacielem przyrody,
- dostrzec, że jest częścią przyrody,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;
2. Środowisko określić, czym jest środowisko,
- wymienić jego elementy,
- dbać o środowisko,
- wie, co wpływa na zanieczyszczenie środowiska,
- ostrzec wpływ zanieczyszczenia środowiska na zdrowie człowieka, życie zwierząt i roślin,
- dostrzec zmiany w środowisku w zależności od pór roku,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;
3. Las wymienić mieszkańców lasów ze swojej okolicy,
- dbać o zwierzęta leśne,
- wymienić drzewa występujące w lasach w swojej okolicy,
- opisać budowę drzew, krzewów i roślin zielonych,
- wymienić chronione zwierzęta i rośliny leśne,
- wymienić przyczyny pożarów,
- wymienić warunki życia w lesie,
- wymienić warstwy lasu,
- docenić rolę służb leśnych w ochronie ekosystemów,
- wie, jak dbać o las,
- określić problemy zanieczyszczenia lasów wynikające z działalności człowieka,
- zachować się w lesie,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;
4. Ekologia określić, czym jest ekologia,
- opisać, kim jest i czym zajmuje się ekolog,
- promować swoimi działaniami postawę ekologiczną,
- wymienić rodzaje zanieczyszczeń środowiska,
- określić, co zanieczyszcza nasze powietrze i wodę,
- wie, jak żyć ekologicznie we własnym domu,
- wymienić instytucję zajmujące się dbaniem o ekologię,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;
5. Segregacja śmieci wie, że śmieci to problem ekologii,
- wymienić rodzaje odpadów powstałych w gospodarstwie domowym,
- wymienić źródła i rodzaje odpadów,
- wyjaśnić, czym jest segregacja odpadów, zna jej cel i konieczność
- określić wpływ odpadów na środowisko i życie człowieka,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;
6. Oczyszczanie wody wyjaśnić role wody w przyrodzie i życiu człowieka,
- wyjaśnić, dlaczego zanieczyszczona woda to problem w współczesnego świata,
- wyjaśnić przyczyny zanieczyszczenia wód,
- wymienić sposoby wykorzystywania wody,
- wymienić organizmy żyjące w wodze,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;
7. Odnawialne źródła energii określić, czym jest energia,
- wymienić jej źródła,
- wie, jak znaczenia ma energia w życiu człowieka,
- określić, skąd pochodzi energia elektryczna i jak ja oszczędzać,
- zna alternatywne źródła energii i wymienia ich zalety,
- dokonywać świadomych obserwacji,
- współdziałać w grupie,
- formułować i zadawać pytania;

PROCEDURY OCENIANIA

Powyższy projekt edukacyjny jest dodatkowa formą działań nauczyciela w ramach edukacji ekologicznej, więc z założenia praca uczniów włożona w jego realizacje nie podlega ocenie. Jednakowoż, jeśli nauczyciel prowadzący zajęcia zdecyduje się na ocenę wybranych działań jest zobowiązany do ustalenia kryteriów oceniania i zapoznania z nimi uczniów przed ich realizacją.

PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW PO UKOŃCZENIU KLASY III

Uczeń kończący klasę III po realizacji projekty:
- posiada podstawową wiedzę na temat przyrody, środowiska i ekologii,
- wie, jak dbać o przyrodę, troszczy się o otaczające środowisko,
- dostrzega piękno przyrody w swojej okolicy,
- zna nazwy zwierząt i roślin żyjących w środowisku lokalnym,
- potrafi wymienić zagrożone gatunki,
- zna sposoby ochrony środowiska,
- zna korzystne i niekorzystne sposoby segregacji śmieci,
- propaguje segregację śmieci i zbieranie odpadów wtórnych w swoim otoczeniu (domu, szkole),
- wykorzystuje zdobytą wiedzę ekologiczną i dzieli się nią z innymi,
- rozumie potrzebę oszczędzania wody,
- zna powody zanieczyszczenia wody,
- wymienia alternatywne źródła energii,
- rozumie potrzebę oszczędzania energii elektrycznej.

EWALUACJA PROJEKTU

Ważnym elementem w realizacji projektu jest ocena na ile był on przydatny i jakie przyniósł efekty. Ewaluacji można dokonać poprzez:
- zbadanie opinii rodziców poprzez przeprowadzenie anonimowej ankiety, mającej na celu sprawdzenie wpływu realizacji projektu na rozwój dziecka,
- ankieta dla nauczycieli sprawdzająca przydatność i atrakcyjność programu,
- karty pracy i quizy sprawdzające zdobyta wiedzę w trakcie realizacji projektu.

UWAGI KOŃCOWE

Powyższy projekt ekologiczny na ma celu wdrożenie dzieci do pracy na rzecz środowiska jak i zapoznanie ich z pięknem przyrody najbliższej okolicy. W trakcie realizacji uczniowie dowiedzą się jak w przyjaźni obcować z naturą i chronić ją przed zanieczyszczeniami wynikającymi z działalności człowieka.
Sprawdzenie osiągnięć zamierzonych celów będzie realizowana poprzez ewaluację.